Mumilerle büyüyen çocuklara selam: Tove Jansson’un Ruhu İstanbul’da!

Nostaljiyi zarafetle harmanlayan Avrupa Pasajı'nın taş döşemeleri üstünde adımlarımı hızlandırarak Aynalı Geçit'e yöneliyorum. İstanbul'un karmaşasını geride bırakmak için tercih ettiğim alternatif ulaşım planım büyük ölçüde işe yarasa da, saniyeler farkıyla kaçırdığım metro yüzünden davete biraz gecikmeli ulaşıyorum. Şehrin her zamanki gibi sabırsız ve telaşlı ritmine karşılık, pasajın içinde zaman yavaşlamış. Herkes kendi halindeyken, kocaman bir afiş aydınlık koridorda beni selamlıyor. Merhaba "Tove Jansson"

Dünyaca ünlü Fin sanatçı ve yazar Tove Jansson'un hayatına, eserlerine ve çok sevilen Mumilerine adanan "Tove Jansson, Mumilerin Yaratıcısı ve Sanatçı: Yazarlığına ve Sanatına Dair Bir Sergi"sinin özel açılış davetindeyim. İçerisi neşeyle dolu. İlk gözüme çarpanlar, tanıdık kitap kapakları ve zarif illüstrasyonlar. Etrafta keyifli sohbetler var, yüzlerde sıcak gülümsemeler... Ve tam o anda, uzun zamandır görmediğim canım Handeciğime rastlıyorum. Sarılıyoruz, sımsıkı. Sevgi, en sade haliyle orada, paylaştığımız anın içinde.

Merakla etrafı incelerken Finlandiya Büyükelçisi Pirkko Hämäläinen ve sanatçının yeğeni, aynı zamanda Moomin karakterlerinin global mirasını yöneten Sophia Jansson'la göz göze geliyoruz. O an içimden bir ses yükseliyor: "Yaşasın kadın enerjisi!"

Sergiyi Tove Jansson'un yaşam hikayesi eşliğinde gezmeye başlıyorum. Tam o sırada Büyükelçi'nin konuşması başlıyor ama benim taraf yine biraz dağınık. Bir davetliyle çarpışıyor, az kalsın diğerinin önüne düşüyorum. İçeri girerken gözüme ilişen nazar boncuklarından almadığıma hayıflanırken, aklıma Jansson'un Dürüst Yalancı kitabından bir satır düşüyor:

"Hayatı bu kadar ciddiye almamalısın."

Her detayıyla hayal gücüne, sevgiye ve sadeliğe övgü niteliğindeki bu sergi, Dinozor Çocuk'un Finlandiya Büyükelçiliği ve Home of Moomin Museum (Tampere, Finlandiya) işbirliğiyle hayata geçirilmiş. Jansson'un eskizlerinden karikatürlerine, kitap illüstrasyonlarından yağlı boya tablolarına kadar uzanan yaklaşık 40 özgün eserden oluşan seçki, sanatçının bağışladığı orijinal eserlerle kurulan Tampere Moomin Müzesi'nden İstanbul'a uzanan bir sanat köprüsü kuruyor.

Sophia Jansson bu özel davet öncesinde, Özel Taş Okulları'nda Mumiler ve Büyük Sel Baskını kitabını okuyan çocuklarla buluşmuş. Önümüzdeki günlerde Hatay'da UNICEF ile birlikte Künüf'ü Kim Teselli Edecek? kitabı üzerinden bir drama etkinliği gerçekleştirecek. Ardından IV. Kapadokya Uluslararası Çocuk Kitapları Festivali kapsamında Mumiler ve Mumi Vadisi sergisinin açılışında konuşacak.

Tove Jansson'un kitapları bugün 50'den fazla dile çevrilmiş durumda. Onun çizdiği dünyalar, kuşakları aşarak hem çocuklara hem de içindeki çocuğu unutmayan yetişkinlere dokunmaya devam ediyor. Doğaya duyulan hayranlığı, bireysel özgürlüğü, dostluğu ve sevgiyi anlatan bu eserler, yalın ama derinlikli anlatımıyla zamansız bir yolculuğa çıkarıyor okuyucusunu.

Büyüdük, evet, ama içimizdeki Mumi Vadisi'ni hiç terk etmedik. Belki de bu yüzden Aynalı Geçit'teki bu sergi bana bir davetten çok, bir "eve dönüş" hissi veriyor. Eserlere bakarken gülümsüyor, eskizleri incelerken Jansson'un duygularını, çizdiği anları hayal ediyorum. Ve o an kızımı düşünüyorum—çocukluğundan bu yana duygularını çizerek ifade eden, illüstratör olmak isteyen küçük kızımı. Tove Jansson'un hayal gücünden süzülen çizgilerle zamanın ötesine geçerken, onun eserlerinde kızımın hayallerini kucakladığımı hissediyorum.

İçimdeki çocuğu gülümseten, sanatla ilham veren, kelimeleriyle ruhumu dans ettiren Tove Jansson'un sihrini derinden hissediyorum.

Aynalı Geçit'teki bu özel sergi, 17 Mayıs 2025'e kadar pazar hariç her gün 11.00–19.00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilir.

İstanbul'un sanat ve edebiyat haritasında, Tove Jansson'a kalpten kalbe bir durak eklemeyi unutmayın.

Yeşim Mutlu