Anadolu Sanat Tarihinde İnsan, Yılan (Evran) İlişkisi

Yeniden doğuşun da sembolü olan yılan, kimi rivayetlere göre yüz ve kimi rivayetlere göre bin yaşına geldiği zaman dünyadaki ömrünü tamamladığından melekler tarafından göklere çekilir!

Tarih boyunca hazinelerin bekçileri olduğuna inanılan yılanın özellikle yağmurlu ve fırtınalı havalarda hortum oluşturularak ebediyete kavuştuğuna inanılmaktadır. Bazı kaynaklarda kafası boynuzludur ve çok hızlı hareket eder. Ancak insanların hortum görmesi durumunda, yaşananlardan sakınarak "Ali burada, Ali burada" diye bağırdıkları da ifade edilmektedir.

"Türk boyları arasında yılan önemli bir yere sahiptir şamana yardım eden koruyucu hayvan ruhlarından birisidir. Yılan, şamanın gökyüzündeki ve yer altındaki seyahatlerinde onun yanındadır. Kutsal güçleri ile esrarengiz alemlerde bulunmuş bu alemleri bilen bir hayvandır" (Seyidoğlu,1998 )

İnsana âşık olabildiğine de inanılan yılan Dinler tarihinde de önemli bir yere sahiptir. Hristiyanlıkta kötülük ve şeytanlıkla, Musevilikte kötülük ve cinsel tutkuyla, İslamiyet'te ise daha çok yaşamla bağlantılıdır.

Debbağların piri olarak kabul edilen Anadolu velilerinden Ahi Evran da Anadolu' da yılan sembolizmi ve ilimle ilişkilendirilmektedir.

Anadolu'da (evran) adıyla bilinen dev yılana dair inanışın kökenine sanat tarihinin izlerinde de rastlarız. Örnek verecek olursam; Hititlerde yılan, tanrısal bir varlık olarak kabul edilmiştir. Yeraltı dünyasının ve ölümün bekçisi iken efsanelerde insanlara bilgelik ve korunaklılık sağlamaktadır.

Frigya kralının ise yılan tanrılar tarafından korunduğuna inanılır.

Lidya sanat eserlerinde sıkça rastlana yılan, bereket ve yeniden doğuşun simgesi olarak mezar taşları ve tapınaklar aracığıyla, günümüz insanlarını selamlamaktadır.

İnsanın yılandan gelişine dair pek çok efsaneden bahsedilmektedir. Ancak unutmayınız ki, yılan pek çok kültürde olduğu gibi Anadolu'da da hem kutsal hem de korkulan bir varlıktır.

İnsanın yılandan gelişini en çok sözlük tanımları desteklemektedir. Evren; Türkçe sözlükte kelime anlamı olarak "Gök varlıklarının bütünü, kâinat, kozmos" (Türkçe Sözlük, 1992)

Yeniden buluşana dek hoşça kalınız