"Trash Streaming" Gerçeği: Dijital Gösterinin Karanlık Yüzü
Son günlerde Kick platformunda "Jean Pormanov" adıyla yayın yapan Fransız yayıncı Raphael Graven'in canlı yayın sırasında hayatını kaybetmesi, gözleri yeniden "trash streaming" adlı ürkütücü dijital trende çevirdi. Raphael, sınırları zorlayan, bedenine işkence etmeye varan yayınlar yapıyordu. İzleyicilerden bağış almak için acı çekmeyi, onur kırıcı davranışlara maruz kalmayı göze almıştı. Bu noktada akıllara gelen o kaçınılmaz soru: Bu tarz içerikleri üreten mi suçlu, yoksa onları izleyen ve teşvik eden milyonlar mı?
Trash Streaming Nedir?
"Trash streaming", kelime anlamıyla "çöp yayıncılık" demek. Ancak mesele sadece kalitesiz içerikler değil. Bu terim, insanların dijital platformlarda para karşılığı kendilerini küçük düşürdüğü, bazen fiziksel ve psikolojik zarar gördüğü yayın türlerini ifade ediyor. İlk olarak 2010'ların ortasında Rusya'da ortaya çıktı. Özellikle YouTube'un içerik politikalarını sıkılaştırmasının ardından, içerik üreticileri daha özgür (ve daha tehlikeli) alanlar aradı. Böylece Kick, Telegram, Rumble, Ome.tv, Twitch'in dark zone'ları gibi platformlarda yayıldı.
En Trajik Olaylar: Canlı Yayında Hayatını Kaybedenler
Trash streaming'in en çarpıcı yönü, trajik sonuçları. İki olay, bu akımın karanlık yüzünü gözler önüne seriyor:
1.Stanislav Reshetnyak (Stas Reeflay) Vakası - Aralık 2020 (Rusya):
•Rus YouTuber Stas Reeflay, 4 Aralık 2020'de kız arkadaşı Valentina Grigoryeva'yı dondurucu soğukta (yaklaşık -10°C) balkona kilitleyip üzerine su döktü. İzleyicilerden gelen $1,000 bağış talebiyle gerçekleştirilen bu eylem, Valentina'nın hipotermi ve travmatik beyin yaralanmasından ölümüyle sonuçlandı. Valentina'nın hamile olduğu iddia edilmişti, ancak otopsi bunu kesinleştirmedi. Reshetnyak, 2021'de 6 yıl hapis cezası aldı. Bu vaka, trash streaming'i global bir skandala dönüştürdü ve Rusya'da bu tür yayınları yasaklayan yasalar çıkardı.
2.Raphaël Graven (Jean Pormanove) Vakası - Ağustos 2025 (Fransa):
•46 yaşındaki Fransız içerik üreticisi Raphaël Graven, Kick platformunda 12 gün süren bir yayında şiddet ve uykusuzluk içeren içeriklere maruz kaldı. 18 Ağustos 2025'te Contes'teki evinde ölü bulundu. Otopsi, ölümün travmatik bir yaralanmadan değil, muhtemelen aşırı yorgunluk veya toksikolojik nedenlerden kaynaklandığını gösterdi. Hamilelik iddiası doğrulanmadı, ancak yayında diğer yayıncıların Graven'e zarar verdiği görüntüler tartışma yarattı. Fransa Dijital İlişkiler ve Yapay Zeka Bakanı Clara Chappaz, soruşturma başlatarak platformların sorumluluğunu sorguladı.
Psikolojik ve Sosyolojik Etkiler
Psikologlar bu konuyu "dijital teşhircilik" ve "sosyal medya bağımlılığı" çerçevesinde inceliyor. Kişi, dijital platformdan aldığı onayla benliğini inşa etmeye başlıyor. Bu da onu daha çok görünür olmak için sınırları zorlamaya itiyor. 2022'de American Journal of Psychiatry'de yayımlanan bir çalışmada, trash streaming içerik üreticilerinin %68'inde kaygı bozukluğu, %45'inde ise depresif semptomlar görüldüğü belirtilmiş.
Aynı zamanda izleyici psikolojisi de önemli. Sosyal medya kullanıcıları, ekran karşısında ahlaki sorumluluk hissetmeden bir tür "dijital gladyatör" izliyor gibi davranıyor. Bir psikolog şöyle diyor: "Seyirciler, yayıncının kendine zarar vermesini izlerken bir tür 'cezasız şiddet' tatmini yaşıyor."
Etik Tartışmalar
- Platformların rolü nedir? İçerik üreticisini mi korumalılar, izleyiciyi mi? Yoksa ikisini de teşvik mi ediyorlar?
- İfade özgürlüğü mü, istismar mı? Bazı savunucular bu yayınların "özgür ifade" alanı olduğunu savunsa da, birçok ülke artık bu içerikleri "dijital istismar" olarak sınıflandırıyor.
- Yasal boşluklar ne kadar tehlikeli? Kick gibi platformların denetim eksikliği, bu tür içeriklerin yaygınlaşmasına neden oluyor.
Sonuç: Hepimiz Sorumluyuz
Trash streaming sadece bir içerik türü değil; dijital çağda görünür olma hırsının, teşhirin ve toplu ahlaki çöküşün bir göstergesi. Bu içeriklerin varlığı, hepimizin bu platformlarda nasıl tüketici olduğumuzu sorgulatmalı. İçerik üreticileri kadar, onları destekleyen ve izleyen herkesin de aynaya bakması gerekiyor.
