Çocukların gelişimini desteklemek ve gelişimsel ebeveynlik
Rafia Çoban
Gelişim anne karnından itibaren başlayan ve yaşam boyu devam eden bir süreçtir. Bu süreç hem kalıtımsal hem de çevresel faktörlerden etkilenerek devam eder. Çocukların gelişiminin desteklenmesi oldukça önemlidir. Gelişim aynı süreyi izlese bile işlevlerin başarılması yaşlar arasında bireysel farklılıklar gösterebilir. Burada yine kalıtımsal ve çevresel faktörlerin etkisini görmekteyiz. Gelişim dönemi boyunca çocuğun bazı becerileri kazanabilmesi için yeterli uyaranlarla karşılaşması gerekmektedir. Bu süreçte çocuğun en yakınında olan ebeveynlerine oldukça önemli görevler düşmektedir. Anne babaların çocukların gelişimini desteklemek amacıyla yaptığı her şey gelişimsel ebeveynlik olarak adlandırılır. Çocuklarına gerekli uyaranları sunmak, öğrenmelerine destek olmak ve öğrendiklerini pekiştirmek bu süreç içerisinde yaptıkları eylemlerdir. Gelişimsel ebeveynlik sıcak, duyarlı, cesaret verici ve iletişim temellidir.
Çocuklar genelde meraklıdır. Bu sebeple çok fazla neden niçin nasıl gibi sorular sorarlar fakat bu sorulara her ebeveynin tavrı olumlu olmayabilir . Bu sorular ilk yıllarda gelişimin önemli kilometre taşlarının oluşmasına yardımcı olur. Keşif sürecinde çocukların bu becerileri kazanması için önemli sorular desteklenmelidir. Yoğun hayat temposunda bazen çocuğunuzun yeni kazanımlarını destekleyecek küçük adımları fark edemeyebilirsiniz fakat çocuğun gelişimini fark edebilen bir ebeveyn gelişim sürecini daha iyi destekler bu yüzden gün içerisinde çocuğunuzla kısa bile olsa vakit geçirmeye özen gösterin.
Anne baba ve çocuk ilişkisi gelişimin erken dönemleri için büyük öneme sahiptir. Bu ilişki çocuğun gelişim sürecinde hayati becerileri kazanması konusunda oldukça önemli rol oynamaktadır. Sosyal davranışlar, dil gelişimi, düşünme becerileri gibi beceriler desteklenmektedir. Çocuk taklit becerisi ile bu davranışları kazanır. Pozitif bir ilişki geliştirildiği zaman çocuklar kendini güvende hisseder bu güven duygusu ile araştırır ve etkili bir şekilde iletişim kurmayı öğrenmiş olurlar. Sonuç itibari ile güvenli bağlanma, güvenilir keşif ve aktif iletişim çocuğun bir çok gelişim alanını desteklemekle beraber ilerki süreçte okula hazır olmayı, akademik başarıyı, sosyal yeterliliği ve çocuğun ruh sağlığını desteklemektedir.
Yapılan bilimsel araştırmalar üzerinden baktığımızda ; sıcak sevgi dolu etkileşimin olduğu bir ebeveyn tutumu çocuklarda olumlu ifadeler, daha az antisosyal davranışlar, uyum ve daha iyi okul başarısı ile ilişkilendirilmiştir. Duyarlı etkileşim içerisinde olan ebeveynlerin çocukları güvenli bağlanmış ve sosyal bilişsel ve dil gelişiminde oldukça desteklenmiştir. Oyunla keşfeden cesaretlendirici etkileşim, çocuklarda bilişsel, sosyal ve yaratıcılık gelişimini destekleyip merak ve karar alma becerilerinin arttığını göstermektedir. Cesaretlendirici sohbet etkileşimi içerisinde olan ebeveynlerin çocukları çocukların dili daha erken ve daha iyi öğrenmesine yardımcı olur. Beraberinde düzenli ev yaşantıları özellikle çocuğun bilişsel ve dil gelişimi alanını destekler.