Haberler

Endokannabinoid Sistem ve obezite ilişkisi

Prof. Dr. Barış Öztürk

Prof. Dr. Barış Öztürk

Diyetisyen
05.05.2023 12:46

Endokannabinoid sistem (ECS), beyin, sinir sistemi ve bağışıklık sistemi dahil olmak üzere insan vücudunda bulunan karmaşık bir nörotransmitter ve reseptör ağıdır. İştah ve metabolizma dahil olmak üzere çeşitli fizyolojik fonksiyonların düzenlenmesinde yer alır.

ECS'nin en ilginç işlevlerinden biri, vücut ağırlığını kontrol etmedeki rolüdür. Çalışmalar, ECS'nin gıda alımını, enerji harcamasını ve yağ depolamasını düzenlemede kritik bir rol oynadığını göstermiştir. Beyindeki CB1 reseptörlerinin aktivasyonunun iştahı artırdığı, bağırsaktaki CB2 reseptörlerinin aktivasyonunun ise gıda alımını azaltabildiği gösterilmiştir. ECS ayrıca enerji metabolizmasının düzenlenmesinde çok önemli bir rol oynar. CB1 reseptörleri yağ dokusunda bulunur ve aktivasyonları vücutta yağ depolanmasını destekler.

Tersine, hem beyaz hem de kahverengi adipoz dokuda bulunan CB2 reseptörleri, enerji harcamasını arttırır ve beyaz adipoz dokunun metabolik olarak daha aktif olan kahverengi adipoz dokuya dönüşümünü destekler.

Diyet ve egzersiz gibi yaşam tarzı faktörleri ECS'yi etkileyebilir. Yüksek yağ tüketimi, yağ dokusunda CB1 reseptörlerinin aktivitesini arttırır, bu da yağ depolanmasını ve kilo alımını arttırır. Buna karşılık, egzersiz yağ dokusunda CB1 reseptörlerinin aktivitesini azaltır ve CB2 reseptörlerinin aktivitesini arttırır. Böylece enerji harcaması artar ve yağ depolanması azalır.

ECS'yi artırabilecek temel besin öğelerinden biri omega-3 yağ asitleridir. Omega-3 yağ asitleri, somon, uskumru ve sardalya gibi yağlı balıkların yanı sıra chia tohumu, keten tohumu ve cevizde bulunan esansiyel yağ asitleridir. Bu yağ asitlerinin, birçok hastalıkta önemli bir faktör olan vücuttaki inflamasyonu azalttığını biliyoruz. Çalışmalar ayrıca omega-3 yağ asitlerinin endokannabinoidlerin üretimini artırarak ECS'yi geliştirebileceğini göstermiştir.

ECS'yi artırabilen bir başka yiyecek de bitter çikolatadır. Bitter çikolata, ECS'yi arttıran antioksidanlar olan flavonoidler açısından zengindir. Flavonoidler ayrıca meyve ve sebzeler gibi diğer gıdalarda da bulunur, ancak bitter çikolata daha yüksek konsantrasyonda flavonoid içerir. Ayrıca, bitter çikolata vücudun doğal olarak ürettiği bir endokannabinoid olan anandamid içerir. Anandamid ruh halini iyileştirir ve kaygıyı azaltır.

Bağırsak mikrobiyomu, endokannabinoidlerin üretimini ve bozulmasını modüle ederek ECS aktivitesini etkiler. Bağırsak mikrobiyomu ayrıca ECS ile etkileşime girebilen ve bağırsak işlevini etkileyebilen kendi endokannabinoidlerini üretir. Bağırsak mikrobiyomunun, bağışıklık işlevi, metabolizma ve beyin işlevi dahil olmak üzere sağlığın birçok yönünü etkilediğini biliyoruz.

Bağırsak mikrobiyomundaki veya ECS'deki düzensizlikler, sindirim bozuklukları, metabolik bozukluklar ve ruh hali bozuklukları dahil olmak üzere çok çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Araştırmalar, disbiyozun veya bağırsak mikrobiyomundaki bir dengesizliğin inflamatuar bağırsak hastalığı, obezite ve depresyon ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

Sonuç olarak ECS, iştah, yağ depolanması ve enerji harcaması üzerindeki etkileri yoluyla vücut ağırlığının ve metabolizmanın düzenlenmesinde rol oynar. ECS'deki karmaşık nörotransmiterler ve reseptörler ağının anlaşılması, metabolik bozuklukların tedavisi için yeni terapötik seçenekler için fırsatlar yaratmıştır. Gelecekteki araştırmalar, ECS'nin vücut ağırlığı düzenlemesindeki karmaşık etkileşimlerini ortaya çıkarmaya devam edecektir.

title