Besinler Bedenle Konuşur: PKOS’u Şekillendiren Moleküler Diyalog

Prof. Dr. Barış Öztürk

Kadınların sessizce mücadele ettiği, ama bedenlerinde yüksek sesle konuşan bir sendrom var: Polikistik Over Sendromu (PKOS). Sadece adet düzensizlikleriyle değil; kilo artışı, tüylenme, infertilite ve kronik yorgunlukla gelen bu tablo, aslında vücudun metabolik ve inflamatuvar dengesinin bozulduğunun bir yansıması. Ancak bilimsel veriler bize gösteriyor ki çözüm yalnızca ilaçlarda değil; diyetimizde, yani günlük beslenme tarzımızda da gizli.
PKOS'un Sessiz Etkenleri: Adipokinler
Adipokinler, yağ dokusunun salgıladığı ve vücudun metabolik düzeninden bağışıklık sistemine kadar birçok süreci etkileyen biyolojik haberci moleküllerdir. PKOS'ta bu moleküllerin dengesi bozulur:
Adiponektin düzeyleri düşer – bu, insülin direncini artırır.
Leptin yüksek seyreder ama etkisizleşir – tokluk algısı bozulur.
Resistin ve kemerin gibi inflamatuvar adipokinler artar – vücutta sürekli bir yangın hali oluşur.
Sonuç olarak; adipokin dengesi bozulduğunda hormonal sistem de, üreme fonksiyonları da ciddi şekilde etkilenir.
Beslenme, Adipokinleri Nasıl Düzenler?
Adipokin düzeyleri, doğrudan besin öğeleri ve makro-mikro beslenme bileşenlerinden etkilenir. Bu nedenle beslenme düzeni, PKOS'un hem temel tetikleyicisi hem de güçlü bir düzenleyicisi olabilir.
Benim önerilerim şu şekilde:
Düşük Glisemik İndeksli Diyet
Kan şekeri dalgalanmalarını azaltarak insülin duyarlılığını artırır, adiponektin düzeylerini iyileştirebilir.
Anti-İnflamatuar Beslenme Tarzı
Omega-3 yağ asitleri, polifenoller, yeşil yapraklı sebzeler ve tam tahıllar gibi besin öğeleri, inflamatuvar adipokinleri azaltır.
Kalori Kontrolü ve Kilo Kaybı
Vücut ağırlığında %5-10'luk bir azalma bile hormon dengesini iyileştirebilir, adet düzenini yeniden sağlayabilir.
Bitki Bazlı ve Yüksek Lifli Diyetler
Bağırsak mikrobiyotasını güçlendirerek inflamasyonu azaltır ve dolaylı olarak adipokin dengesine olumlu katkıda bulunur.
Gelecekte Ne Var? Kişiye Özel Beslenme Yaklaşımları
Yeni araştırmalar, adipokin profillemesinin kişiselleştirilmiş beslenme planlarının temelini oluşturabileceğini gösteriyor. Yakında, sadece bir kan testi ile hangi besin öğelerinin sizin için dengeleyici, hangilerinin tetikleyici olduğunu öğrenmek mümkün olacak. Bu, "herkese aynı diyet" anlayışını geride bırakacak bir yaklaşımın kapılarını aralıyor.
PKOS Vücudun Bir Çağrısıdır, Cevap Beslenmededir
Polikistik Over Sendromu, sadece hormonlarla ilgili bir bozukluk değil; yaşam tarzına bağlı olarak gelişen kompleks bir sendromdur. Ve en güçlü araçlarımızdan biri, her gün farkında olmadan uyguladığımız seçimlerdir: Beslenme. Doğru besin öğeleriyle sadece metabolik dengenizi değil, yaşam kalitenizi de yeniden kurabilirsiniz.