Çalışma hayatında sıkça karşımıza çıkan iki önemli figür vardır: esnaf ve iş adamı. Bu iki kavramı birbirinin yerine kullanmak doğru değildir. Aralarında temel farklar bulunmaktadır. En belirgin farklardan biri, işe ve yönetime yaklaşımlarının farklı oluşudur.
Bir kişi marangoz, terzi, demirci, kasap, pastacı veya fırıncı olarak küçük bir esnaf olarak iş hayatına başlayabilir. Zamanla kendisini ve işini geliştirerek bir iş adamı ya da iş kadını haline gelebilir. Kişi ister el işi yapsın, ister bir şirket yönetsin, esas fark onun iş yapış biçimi ve zihniyetindedir: Esnaf mı, yoksa iş adamı mı?
İş adamlığı ya da esnaflık; çoğu zaman kişinin vizyonu, bakış açısı ve iş kurma biçimiyle ilgilidir. Büyük bir işletmenin sahibi olmak, tek başına o kişiyi iş adamı yapmaz.
Esnaf ile İş Adamı Arasındaki Temel Farklar
• Zihniyet: Esnaf genellikle günü kurtarmaya, kısa vadeli kazançlara odaklanır. İş adamı ise uzun vadeli düşünür, stratejik kararlar alır ve gerektiğinde risk almaktan çekinmez.
• İş Tutuş Şekli: Esnaf birçok işi tek başına yapma eğilimindedir. İş adamı ise iş bölümü ve organizasyonel yapıya önem verir, sonuçları yöneticileri üzerinden takip eder.
• Sermaye Anlayışı: Esnaflar genellikle öz sermayeleriyle işlerini yürütürken, iş adamları gerekirse kredi, yatırımcı ya da ortaklık gibi dış finansman kaynaklarını kullanmaktan çekinmez.
• Yatırım ve Büyüme Anlayışı: Esnaf bugünü düşünerek hareket ederken, iş adamı geleceğe yatırım yapar. Kısa vadeli kazançlardan ziyade sürdürülebilir kârlılığı ve marka değerini önceler. Gerekirse belirli bir süre zarar etmeyi göze alarak büyümeye yatırım yapar.
• Eğitim ve Kişisel Gelişim: İş adamı hem kendi gelişimine hem de ekibinin eğitimine önem verir. Esnaf ise daha çok günlük kazançlara ve işin rutinine odaklanır.
• Diploma ve Eğitim Algısı: Bir kişiyi iş adamı ya da esnaf olarak ayırmada diplomayı temel kriter olarak görmek doğru değildir. Usta-çırak ilişkisiyle meslek öğrenip zamanla işini kuran ve profesyonelleşen birçok kişi tanıdım. Bu kişiler zamanla personel yönetimi, pazarlama, muhasebe, e-ticaret gibi birçok alanda kendilerini geliştirmişlerdir.
• İşin Niteliği: İş adamı stratejik işlerle ilgilenir. Günlük detaylardan çok, işin yönünü belirleyen büyük resme odaklanır.
• Sorumluluk: İş adamı hem çalışanlarına hem de tüm paydaşlarına karşı adil ve sorumludur. Örneğin, elinize verilen bir çekin üzerine Cumartesi tarihi yazılmışsa, o kişinin iş adamı zihniyetinden uzak olduğunu düşünebilirsiniz.
• Toplumsal Katılım ve Kurumsallaşma: Esnaf genellikle kendi kabuğu içinde kalır. İş adamı ise meslek örgütlerine, derneklere katılır, AR-GE yatırımı yapar, toplumsal fayda sağlayacak projelerde yer alır. Örneğin, ülkemizin önde gelen iş insanlarından biri et ve süt hayvancılığı alanında kurduğu laboratuvarla sadece kendi işine değil, tüm sektöre ve topluma katkı sağlamaktadır.
Sonuç olarak; bir kişinin esnaf mı, yoksa iş adamı mı olduğunu belirleyen şey, zenginliği veya unvanı değil bakış açısıdır. İşe yaklaşımı, insan yönetimi, stratejik düşünme becerisi, ufku ve vizyonu bu ayrımda belirleyici unsurlardır.
