Teknoloji bağımlılığı nedir?
Mehmet Burak Torun
Yaygın olarak dijital bağımlılıklar veya internet bağımlılıkları olarak da bilinen teknoloji bağımlılıkları, toplumun dijital cihazları kullanmayı normalleştirmesi nedeni ile dikkat çekmez. Teknoloji bağımlılıkları genellikle sevdikleriniz tarafından fark edilmez, çünkü bağımlı kişi dijital cihazında işle ilgili görevler gibi önemli bir şeye eğilimliymiş gibi görünebilir, gerçekte ekranın arkasına saklanmak gereksiz bir şeydir.
Teknolojik bir sorun ortaya çıktığında ve fark edildiğinde, genellikle alkol veya uyuşturucu bağımlılığına benzer yakın bir risk olarak görülmez, çünkü sadece daha kabul edilebilir olmakla kalmaz, aynı zamanda akut veya ölümcül olarak görülmez. Bu inançlara rağmen, patolojik teknoloji kullanımı gerçekten yaygın olabilir ve kişinin sağlığına ve esenliğine zarar verebilir. Büyüyen bir dijital çağda, dijital kullanımın hızlı bir şekilde genişlemesi ve ardından sorunlu patolojik teknoloji kullanımının ortaya çıkma potansiyeli vardır.
Teknoloji Bağımlılığı Neden Tehlikelidir?
Sanılanın aksine teknoloji bağımlılıkları son derece tehlikeli olabilir ve çeşitli nörolojik, psikolojik ve sosyal sorunlara yol açabilir. Aşırı durumlarda dijital bağımlılıklar ölümcül bile olabilir. Dijital bağımlılıktan kaynaklanan ölümler nadir olsa da oluyor. En yaygın ölüm vakaları, motorlu araç kullanmak veya uçurumlarda, köprülerde veya diğer tehdit edici yerlerde sosyal medya içeriği için fotoğraf/video çekmek gibi yüksek riskli davranışlar sırasında dijital kullanımda bulunan ve yanlış bir adımla ölümle sonuçlanabilecek kişilerden kaynaklanır. Ayrıca, uzun süreler boyunca yemek yemeden, içmeden veya günlerce uyumadan teknoloji kullanımıyla uğraşan ve ölümle sonuçlanan son derece nadir durumlar olmuştur.
Dijital bağımlılık, işleri ertelemeye ve kaçınmaya yol açabilir. Teknoloji, izolasyon için bir üreme alanıdır. Teknoloji bağımlılıkları, kişinin ruhsal sağlığı üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir, kaygıyı, depresyonu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunu (DEHB) ve diğer bozuklukları şiddetlendirebilir veya bunlara katkıda bulunabilir. Teknoloji bağımlılığı ayrıca huzursuzluk, sinirlilik, ajitasyon ve öfkeye neden olabilir. Ayrıca, teknoloji bağımlılığı beynin dopamin gibi doğal iyi hissettiren nörotransmitterler üretme yeteneğini etkileyebilir ve dürtüselliğin artmasına neden olabilir.
Teknoloji bağımlılığı ayrıca baş ağrısı, kilo alıp verme, sırt ağrısı ve karpal tünel sendromu gibi ciddi fiziksel sağlık sorunlarına da yol açabilir. Çoğu zaman dijital bağımlılıklar ayrıca uykusuzluğa veya kötü uyku hijyenine yol açabilir ve bu da altta yatan zihinsel sağlık koşullarının kötüleşmesine ve stres düzeylerinin artmasına katkıda bulunabilir. Aşırı dijital kullanım, yetersiz beslenme, fiziksel egzersiz eksikliği ve yetersiz kişisel bakım sonucu fiziksel sağlığı da engelleyebilir.
Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?
ABD'de şu anda teknoloji bağımlılığı için klinik tanı yoktur ve Mental Bozuklukların 5 Tanısal ve İstatistiksel kılavuzda belirtilmez (DSM-V). Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından sınıflandırılan bu tür en yakın tanı, Kumar Bozukluğunun bir alt kümesi olan İnternet Kumar Bozukluğudur. Ancak internet bağımlılığı Amerikan Psikoloji Derneği tarafından resmen tanınmıştır ve Dünya Sağlık Örgütü'ne ek olarak Çin ve Güney Kore gibi ülkeler İnternet bağımlılığını halk sağlığı için önemli bir tehdit olarak kabul etmiştir.
Dijital bağımlılıklar için tanı ölçütleri konusunda fikir birliği olmamasına rağmen, dijital bağımlılıkların belirti ve semptomlarının pratik değerlendirmelerini sağlayan çeşitli çalışmalar vardır. Dijital cihazlarda çok fazla zaman geçirmek teknoloji bağımlılığının bir işareti olsa da, dijital cihazlarda geçirilen sürenin sıklığı ve süresi başlı başına bir teknolojik bağımlılığı göstermez. Daha da önemlisi, dijital kullanımın kişinin günlük yaşamını ve genel refahını engellemesi durumunda ve bireyin dijital tercih ettiği ortamı kullanmakla meşgul olması durumunda, teknolojik bir bağımlılık ortaya çıkmaktadır.
Teknoloji Bağımlılığının Belirtileri
-Teknolojiyi yönetememe veya teknolojiden uzak duramama veya a. özel dijital ortam.
-Teknolojik cihazları kullanmayı düşünmekle meşgul olma.
-Kompulsif teknolojik kullanım veya dijital cihazları kullanma isteği ve dürtüsü yaşamak.
-Teknoloji pahasına iş, okul veya ilişkiler gibi önemli yaşam alanlarını ihmal etmek.
-Hayatınızdaki sonuçlara katkıda bulunmasına rağmen dijital cihazları kullanmaya devam etmek.
-Teknoloji pahasına bir zamanlar zevk aldığınız sosyal ve boş zaman aktivitelerine olan ilginizi kaybetmek.
-Araba sürerken veya caddede yürürken olduğu gibi tehlikeli durumlarda dijital cihazları kullanmak.
-Teknolojik kullanım pahasına depresyon, anksiyete, stres veya sinirlilik gibi istenmeyen ruh sağlığı semptomları yaşamak.
-Zevk yaratmak veya tatmin yaşamak için dijital cihazları kullanmak.
-Suçluluk veya utanç nedeniyle aileden, arkadaşlardan veya iş arkadaşlarından yalan söylemek veya dijital kullanımı gizlemek.
-Dijital cihazları amaçlanandan daha uzun süre kullanmak veya zaman içinde artan sıklıkta dijital cihazları kullanırken kendinizi bulmak.
Bazı akıl sağlığı uzmanları, dijital bağımlılıkları ayrı bir bozukluk yerine anksiyete veya depresyon gibi başka bir bozukluğun belirtisi olarak görmektedir. Bazıları bunu bir dürtü kontrol bozukluğu olarak da görür (aksi belirtilmemiş). Bununla birlikte, zihinsel sağlık ve bağımlılık alanındaki birçok profesyonel, dijital bağımlılıkları kendi zihinsel sağlık bozukluğu olarak görmektedir ve Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabının gelecekteki revizyonlarına dahil edilmesi için düşünceler vardır.
Amerikan Bağımlılık Tıbbı Derneği, bağımlılıkların uyuşturucu ve alkolle sınırlı olmadığını, aynı zamanda davranışsal nitelikte de olabileceğini kabul etmiştir. Tüm bağımlılıkların temel taşı, kontrolün kaybı, duygu durum değişiklikleri, tolerans, geri çekilme ve olumsuz sonuçlarına rağmen kullanımın devam etmesidir. Bunların hepsi dijital bağımlılığın karşılayabileceği kriterlerdir.