Sosyal Medya 2.0 nedir?
Mehmet Burak Torun
Sosyal medya, yirmi yıldan fazla bir süredir hayatımızın çoğunun bir parçası olmuştur. Ama kesinlikle durmadı. Classmates ve Myspace gibi ilk sosyal sitelerin yerini Facebook ve Twitter gibi başkaları aldı ve bu siteler de aksiyondan pay almak isteyen yeni başlayanlar tarafından ateş altına alındı. TikTok, Clubhouse ve Twitch gibi hizmetler hala kullanıcıların içerik paylaşabileceği bir sosyal deneyim oluşturmaya odaklanıyor. "Web 3.0 " ve hatta " metaverse " gibi teknolojiyle ilgili diğer terimlerde olduğu gibi, bu henüz net olarak tanımlanmış bir şey değildir. Daha çok yakın gelecekte işlerin nereye gittiğine dair bir fikirdir. Bununla birlikte, gözünü gelecekteki trendlerden ayırmayı seven birinin bakış açısından, içerdiği değişiklikler, bizler ve hayatımızı giderek daha fazla yaşadığımız dijital ortamlar arasındaki ilişkide ilginç bir evrimin altını çiziyor. Buna bakmanın bir yolu, daha yeni sosyal işlevsellik biçimlerinin teknolojik bir yön yerine sosyolojik bir yön değişikliğini ifade etmesidir (örneğin, web 1.0'dan web 2.0'a geçişte olduğu gibi). Sosyal medyanın hayatımızı nasıl daha iyi hale getirdiğini takdir edebiliyoruz, arkadaşlarla iletişimde kalmayı ve hayatlarımızı her zaman fiziksel olarak birlikte olamadığımız kişilerle paylaşmayı kolaylaştırıyor, bazı olumsuz etkileri olduğu açık. Sahte haberlerin yayılmasında oynadığı rol, veri ihlalleri nedeniyle gizliliğimizin tehlikeye girme olasılığı ve siber zorbalık ve trolleme gibi davranışların artması giderek daha fazla endişe kaynağı haline geliyor. En büyük ağlardan bazılarının bu sorunlardan herhangi biriyle başa çıkmak için algılanan isteksizliklerini buna ekleyin ve her şeyi sıfırdan yeniden düşünmeye yönelik bir hareketin neden olduğunu görmek kolay.
Para Kazanmak
Çevrimiçi sosyal alanda meydana gelen en büyük değişikliklerden biri, bunun için ödeme şeklimizdir. Görünüşte, sosyal medya 1.0 etkinliği ücretsizdir. Ancak çoğumuz bedava öğle yemeği diye bir şeyin asla gerçekten olmadığını bilecek kadar akıllıyız. Bu hizmetleri kullandıkça ürettiğimiz verilerle öderiz. Bu, bir profil oluşturduğumuzda ve doğum tarihimizi doldurduğumuzda veya hayranı olduğumuz şarkıcıların, TV şovlarının veya yerel işletmelerin yanındaki "Beğen" düğmesine tıkladığımızda doğrudan girdiğimiz veriler olabilir. Veya eylemlerimizden dolaylı olarak çıkardığı veriler olabilir. İnsanlara ne sıklıkta mesaj gönderdiğimiz, sitede günün veya gecenin hangi saatinde aktif olduğumuz veya paylaştığımız gönderilerle başka kaç kullanıcının etkileşime girdiği. Kesin rakam bilinmemekle birlikte, bazı tahminler Facebook'un ortalama olarak, yaklaşık iki milyar aktif kullanıcısının her biri hakkında yarım gigabayt veri. Tüm bu veriler, satın almak isteyebileceğimizi düşündükleri ürünleri önümüze koymak için kullanan işletmelere genellikle anonimleştirilmiş bir biçimde de olsa kaçınılmaz olarak satılır. "Sosyal medya 2.0 değerleri" terimini, servislerin bu konuda biraz daha az gölgeli ve daha basit olma girişimlerine uygulayabiliriz. Genellikle, takip ettiğimiz içerik oluşturucuların içeriğine erişmek için bizden bir abonelik ücreti alırlar. Akış hizmeti Twitch, kullanıcıların favori kanallarına abone olmalarını sağladığı için buna iyi bir örnektir. Daha sonra ücret, hizmetin bakımı için ödeme yapmak üzere hizmet sağlayıcı ile içerik oluşturucu arasında, onları oluşturmaya devam etmeye teşvik etmek için bölünür. Bahşiş verme, sosyal 2.0 hizmetlerinde giderek daha popüler hale gelen ve kullanıcıların aylık ücretler yerine küçük tek seferlik bağışlarla içerik oluşturucuları ve hizmetleri desteklemelerini sağlayan başka bir para kazanma biçimidir. Belirli platformları "sosyal medya 1.0" veya "sosyal medya 2 kategoriye ayırmak doğru değildir. Bu daha ziyade kategorilere giren bireysel özelliklerdir. Örneğin Facebook ve Twitter, Facebook Yıldızları ve Twitter Süper Takipçileri gibi özelliklerle birlikte sosyal medya 2.0 para kazanma özelliklerini kendileri benimsemiştir. İlk yılında 10 milyon kullanıcıya ulaşan sesli bir sosyal ağ olan Clubhouse , genellikle sosyal 2.0 uygulamasına bir örnek olarak gösteriliyor. Kullanıcı verilerini toplamaz veya satmaz ve şu anda risk sermayesi finansmanı üzerinde çalışmasına rağmen, abonelikler sunarak ve bahşiş vererek para kazanmayı planlıyor.
Kullanıcı Deneyimi
Doğrudan girdiğimiz veriler ile çıkarsanan veriler arasındaki farktan daha önce bahsetmiştik. Sosyal medya 2.0'ın bir başka özelliği de, çıkarsanan verilere daha fazla odaklanarak kullanıcı sürtünmesini azaltmaya yönelik gelişen bir eğilimdir. Instagram, ana hizmeti Facebook'ta bulunan birçok işlevi geri alarak ve resim paylaşımına bağlı özelliklere odaklanarak bu trendlerden bazılarını başlatıyor olarak görülebilir. Benzer şekilde, TikTok, hangi içeriğin popüler olduğuna karar vererek, kullanıcıların "beğen" düğmesini bile tıklama ihtiyacını sınırlayarak bunu bir adım daha ileri götürür. Algoritmaları, daha sık izlenen içeriğin daha fazla kişinin özet akışında görünmesini sağlar. Bu, kullanıcıların içeriği ortaya çıkarmak için kendi ağlarındaki "beğenme ve paylaşma" içeriğine güvenmeleri gerekmediği anlamına gelir. Ayrıca, kullanıcıların trendlere atlayarak kendi kitlelerini daha hızlı oluşturmalarını sağlar.
Ağlar Değil, Platformlar
Daha yeni sosyal uygulamaların bir başka yönü, genellikle "geleneksel" sosyal ağlardan daha az genelleştirilmiş olmalarıdır. Yalnızca sosyalleşme araçları olarak var olmak yerine, kendilerini belirli etkinlikler veya ilgi alanları - yemek pişirme, seyahat etme , yazma, başlangıçlar - hemen hemen her şey için - içinde sosyal işlevsellik bulunan platformlar olarak sunmaları daha olasıdır.
Bu, ana akım büyümeye daha az odaklandıkları ve niş topluluklara veya demografiye göre ayarlanma olasılıklarının daha yüksek olduğu anlamına gelir. Twitch ve Discord, oyun izleyicilerine yönelik sosyal platformlardır ve Slack ve Teams, sosyal medya işlevselliğini iş dünyasına getiren platformlardır. TikTok genellikle genç odaklı olarak kabul edilir ve Clubhouse iş kullanıcılarına, teknoloji uzmanlarına ve yaratıcılara yönelir.
Yapay Zeka
Son olarak, sosyal platformların ve tüm sosyalleştirilmiş uygulama biçimlerinin, ortaya çıkabilecek bazı olumsuz yönlerle mücadele etmek için yapay zeka (AI) gibi yeni teknolojileri kullanma biçimleri konusunda daha karmaşık ve bilinçli hale geldiğine dikkat edilmelidir. Sosyal medyada yapay zekanın ilk kullanım örnekleri, reklamları sunmak için kullanıcıları segmentlere ayırma etrafında dönmüş olsa da, bugün aynı zamanda nefret söylemi veya ayrımcı davranış gibi toksik davranışları belirlemek ve denetlemek için de kullanılıyor. Ayrıca, sahte haberleri yaymaktan sorumlu grupları belirlemek ve yasaklandıktan sonra sürekli olarak yeni hesaplar oluşturan kötü niyetli aktörleri çökertmek için kullanılır. Bazı hizmetler, kullanıcıların intihara meyilli olabileceğine dair işaretleri yayınladıkları dilden ve içerikten tespit edebilen ve otomatik olarak destek kaynaklarına bağlantılar sağlayan makine öğrenimi algoritmaları bile geliştirmiştir. Kullanıcı deneyimini geliştirmek için AI'nın etik bir şekilde konuşlandırılması konusunda daha olgun bir strateji, kesinlikle sosyal medya 2.0'ın önemli bir parçası haline geldiğini görmek istediğim bir şey.
Özetlemek gerekirse, çevrimiçi sosyal platformların süregelen evrimi, olumsuz olarak görülen davranışları veya özellikleri değiştirmeye çalışan platformlar olarak düşünülebilir. Ayrıca, kullanıcıların bir siteye veya hizmete giriş yapmasının ana nedeninin özellikle kendilerine hitap eden ve desteklemek istedikleri içerikle etkileşim kurmak olduğu, daha yaratıcı odaklı bir deneyime doğru bir hareketi ifade eder.