Esnaflar ekonomimizin bel kemiğidir

Esnaflar, ekonomimizin önemli bir unsurudur. KOBİ'lerin %93'ü mikro işletmelerden yani esnaf ve sanatkarlardan oluşmaktadır. Kuşkusuz, Covid 19 birçok sektörü olumsuz etkilediği gibi esnaf ve sanatkarları da etkilemiştir. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken'e göre, Türkiye'de 2 milyona aşkın esnaf ve sanatkar pandemiden olumsuz etkilenmiştir. Özellikle kahvehane, kıraathane, çay bahçeleri, bilardo salonları, halı sahalar, internet kafeler, elektronik oyun salonları, tiyatro ve sinema salonları, hamamlar, masaj salonları, saunalar ile eğlence sektöründe faaliyet gösteren iş yerlerine genelge ile faaliyetlerine doğrudan ara verilmiştir. Ek olarak, MEB'e bağlı olarak okulların online eğitime geçmesi, 20 bine yakın kantinin kapanmasına neden olmuştur. Yine MEB'in online eğitimi nedeniyle 400 bini aşkın servisçi esnafın, tamamen iş yapamaz hale geldiği belirtilmiştir. Okulların kapalı olmasıyla aynı zamanda okul kıyafeti satan konfeksiyoncu, ayakkabıcı, çantacı ve kırtasiyeci gibi esnafların da çok zor durumda kaldığı Bendevi tarafından ifade edilmiştir.

Covid 19'un en çok etkilediği sektörler arasında faaliyetleri yalnızca paket servis ile sınırlandırılan lokanta, kafe, pastane gibi işletmelerin olduğunu ifade edebiliriz. Bu sektörlerde bulunan esnafların, kredi ve kiralar gibi çeşitli borçlarla karşılaştığını söylemek mümkündür. Devlet her ne kadar kira vb desteklerde bulunsa da bu destekler esnaflar için çok yetersiz kalmaktadır. Bir kafe için 500 TL kira desteği ne kadar işe yarayabilir? Ki büyükşehirde bir cafenin ortalama ne kadar kira ödeyebileceğini az çok tahmin ediyorsunuzdur.

Peki paket servis imkanı düşük olan veya olmayan yiyecek ve içecek mekanlarının durumunu düşünebiliyor muyuz? Mesela, sulu yemek yapan lokantalar ne kadar paket servis yapabilir? Sadece özel aracınızla gidebileceğiniz yiyecek ve içecek mekanları paket servisi nasıl yapabilir? Bu durumla karşı karşıya kalan esnaflar için ne gibi planlar yapılıyor?

TESK Başkanı Bendevi'ye göre, Pandemide işleri olumsuz etkilenen sektörlerden en önemlisi de yine düğün sektörü. Düğün sezonunda kısa bir süreliğine kısıtlamalarla açılan ve sosyal mesafeli olarak yapılan düğünler de sekteye uğradı. Bu dönemde düğün salonları, fotoğrafçılar, çiçekçiler ve bu sektörü yakından ilgilendiren onlarca meslek sıkıntı yaşadı ve halen de yaşıyor.

Yukarıda ifade ettiğimiz sektörlerde çalışanların durumunu da dikkate aldığımızda esnaf ve sanatkarla ilgili acil bir karar alınması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Elbette salgın durumu göz önünde bulundurulmalı ama esnafların hali de gözden kaçırılmamalıdır. Yarı kapasiteli olmak koşuluyla en azından yiyecek ve içecek sektörü için bazı kararlar alınmalı ve kurallara uymayan esnaflara ağır yaptırımlar gelmelidir. Aksi durumda ekonomik ve sosyal patlamalar beraberinde gelecektir.