Bebeklerde gaz problemleri ve sakinleştirme yöntemleri

Sindirim sistemi henüz gelişmemiş yenidoğan bebeklerin bağırsağında gaz birikmesi sonucu sancı yapabilir.Diğer bir gaz sebebi de bebeğin hareketsiz ve sürekli sırt üstü yatmasındandır.

Gaz sorunu ortalama 3.haftada başlar ve bebek kolunu bacağını hareket ettirmeye başladığı 3. aya kadar devam edebilir. Bazı bebeklerde 6.aya kadar devam eder.

Gaz sancısı neredeyse bebeklerin tamamında görülür.Sıklığı ve şiddeti değişken olmakla beraber kısa süreli ve düzenli olmayan gaz sancılarının cadı saati ve kolik ile karıştırılmaması gerekir.

CADI SAATİ NEDİR?

Cadı saati; bebeğin günün belli saatlerinde ve belli bir süre ile ağlaması ve süresi dolmadan susturulamaması durumudur. Bu süreye cadı saati veya witching hour denir.

Cadı saati haftanın en az üç günü, 3 saat boyunca devam ederse ve bu durum 3 hafta devam ederse bebeğim kolik diyebilirsiniz. 3 kuralının geçerli olmadığı ağlamalar sadece gaz sancısı veya cadı saati olarak adlandırılır.

Kolik ağlamaların sebebi tam bilinmiyor.

Sadece gaz birikmesi değil bebeklerin anne karnından çıkıp dünyaya geldikten sonra adapte olma sürecinin normal bir rahatsızlığı gibi düşünülüyor.Kesin bir çözümü yok ama hafifletecek veya bebeğin dikkatini dağıtacak bazı yöntemler mevcut.

Halk arasında yaygın olarak kullanılan bitki çayları ve baharatlar gibi yöntemler uzmanlar tarafından kesinlikle tavsiye edilmiyor.Anne sütünü bile doğru düzgün sindiremeyen bebeğin bu tarz besinleri az miktar da olsa tolere etmesi çok zor ve daha büyük problemlere yol açabilir.

Bebeklerin gaz problemini hafifletmek için yapılabilecekler

• Her beslemeden sonra bebeğin gazını çıkarmak

• Karnına saat yönünde sırtına saat yönünün tersine hafif hafif masaj yapmak

• Ilık banyo yaptırmak, masaj yapmak, karnına ılık havlu koymak

• Gün içinde bir kaç dakikalığına yüz üstü yatırmak (tummy time)

• Ayakta hafif hafif sallayarak emzirmek ve gezdirmek

• Bacaklarını nazikçe aşağı yukarı sallayarak egzersiz yaptırmak

Bunlar yapıldığı halde ve gazını çıkardığı halde ağlamaya devam ediyorsa cadı saatinde olabilir. Cadı saatindeki bebeği susturmak çok zordur annenin buradaki hedefi bebeği susturmak değil kendiliğinden susmasına yardımcı olmak olmalıdır. Sakin kalarak, ten teması yaparak ve kalp atışını duyacak şekilde sarılarak bebeğin sakinleşmesine yardımcı olunabilir. Sıcaklığı ve ışığı düşük ortamda kundaklayarak, ninni söyleyerek bebeği güvende hissettirirseniz sakinleşmesi kolaylaşacaktır.

White noise denen bazı makinelerin sesleri veya su sesi dinletmek de sakinleşmesine yardımcı olabilir. Bunlar bebeğin anne karnında duyduğu seslere benziyor. Bebek tanıdık bir ses duyduğunda kendini güvende hissedip sakinleşebiliyor.

Arabada gezdirmek de aynı şekilde, araba sarsıntısı ve bebeğin arabada duyduğu sesler kendisini anne karnında güvende hissettiriyor.

Pusette gezdirmek veya hamakta sallamak da çok kullanılan yöntemlerdendir.

Tüm Bebekler için Rahatlatıcı Yöntemler

Bebek kolik olsun olmasın sebepsiz ağlayabilir. Bebeklerin tek iletişim metodu ağlamaktır. Dışarıdan bakanlar için sadece "ağlama" da olsa annenin bebeğini iyi gözlemleyip hangi ihtiyacında ne şekilde ağladığını anlamalıdır. Karnı tok, altı kuru ve uykusunu tam almış bir bebek ağlamaya devam ediyorsa annenin susturmaya değil rahatlatmaya ve sakinleştirmeye çalışması gerekir.

Bebekleri sakinleştirmek için çeşitli yöntemler vardır.Ananelerimizin en ünlü yöntemleri, kundak, emzik, ayakta veya beşikte - hamakta sallama, kucakta gezdirme gibi yöntemler bu yöntemlerin başında gelir. Son yıllarda popüler olan bebeği kucağına alıp pilates topunda zıplama da bunlardan biridir.

Dr. Harvey Karp'ın 5S'si

Yenidoğan bebeklerle ilgili sakinleştirme tekniklerinde uzmanlaşmış ünlü pediatrist ve yazar Harvey Karp, en etkili beş yöntemden sık sık söz eder. Bu yöntemler Harvey'in 5S'i olarak bilinir son 25 yılın en iyi yöntemleri olarak geçer.

Bu yöntemler

• Swadling: Kundak,

• Side - Stomack Position; Yan veya karın üstü yatırma,

• Shusing; "şş" yapma, ağzınızla "eee eee eee" şeklinde ninni de söyleyebilirsiniz.

• Swingin: Kolunuzda hafif hafif sallama,

• Sucking; Emzik emme, emzik almıyorsa kendi parmağını da emebilir

Şimdi bu yöntemlerin tek tek üzerinden geçelim.

Kundak:

Sadece Harvey yöntemlerinden biri değil ananelerimizin de sık kullandığı bizim kültürümüze ait bir yöntemdir.

Bebekler belli reflekslerle doğarlar.Bazen bebeğinizin durup dururken irkildiğini ve eğer uyuyorsa bunun etkisi ile uyandığını gözlemlersiniz.Kundaklama bebeğin bu istemsiz hareketlerini sınırlandırmak ve ana rahmindeki gibi sıkı ve çevresi sarılmış hissetmesi için kullanılır.

Her ne kadar ünlü uyku uzmanları da uykuya geçişi kolaylaştırmak için tavsiye ediyor olsa da tavsiye etmeyen pediatristler de var.Kültürünüze ve bebeğinizin durumuna göre karar verebilirsiniz. Siz karar verseniz bile bebeğiniz kundaktan hoşlanmayabilir.

Kundaklamaya karar verirseniz çok sıkı olmayan ve bebeğinize küçük - dar gelmeyecek bir kundak tercih edin. İlerde bıraktırmanın kolaylaşması için yani olası bağımlılığı engellemek için sadece uyku vaktinde veya sakinleştirmeye çalışırken sarabilir diğer samanlarda serbest bırakabilirsiniz.

Bebek dönme beceresi geliştirdiğinde kundaklamayı bırakmanız gerekir çünkü elleri kundakla bağlı bir bebek yüzüstü döndüğünde tekrar geri dönemez.

Kundak bıraktırma vakti geldiğinde The Ladder Technique ile kundağın aşılması birinci gün kundağı biraz gevşek bağlayın ikinci gün sağ elini çıkarın, üçüncü gün sağ elini kundakta bırakıp sol elini çıkarın dördüncü gün iki elini de çıkarın beşinci gün kundaktan çıkarın

Emzik

Bebekler emme reflexi ile doğar veözellikle yenidoğan bebeklerde bebeğin emme refleksini tatmin etmesi açısından emzik kullanımı tavsiye ediliyor..Ayrıca emzik,bebek ölümü sendromu "SIDS" durumuna karşı tavsiye edilen güvenlik önemlerden biridir.

Emzik kullanımında dikkat edilmesi gereken en önemli şey kullanıma başlama ve bıraktırma dönemleridir.Bebek doğar doğmaz emzik sunulması meme reddi risiki oluşturabilir. Bu nedenlebebeğe emme alışkanlığını oturtması için bir hafta gibi bir zaman verip daha sonra emzik verilmelidir.

Bebek emmek istemiyorsa farklı türde emzikler denenebilir hiçbir şekilde ilgisini çekmiyorsa annenin ısrar etmesine gerek yoktur.Pekmeze veya şekere bulama gibi uygulamalardan kaçınılmalıdır. Çünkü ilk altı ay, ufak miktarlar da olsabebeğe anne sütü veya formül mama dışında hiçbir şey yedirilmemeli.

Benim takip ettiğim uzmanlar Tracy Hogg ve Harvey Karp için emzik çok önemsenen bir rahatlama ve uykuya geçiş aracıdır. Harvey'in 5S'si ve Tracy Hogg'un 4S'si arasında yer alıyor.

Bebeğinize uykuya geçişi sırasında emzik sunabilirsiniz ama uyuduktan sonra ağzından düşüyorsa tekrar vermek için uğraşmayın.Uyutmadan önce emziriyorsanız karnı doyduktan sonra kucağınızdayken memeden ayırıp emzik vererek yarı uyanık şekilde yatağa yatırabilirsiniz.

Emzik kullanımın 5-8.aylar arasında kademeli olarak bıraktırmak gerekir.En fazla 3-4 yaşına kadar kullanımı tavsiye ediliyor sonrasında çocuğun ağız ve diş yapısını olumsuz etkileyebileceğine dair uzman görüşleri var.

Bebeği Sallama

Harvey'in 5S'sinde sallama var. Tabi bizim kültürdeki gibi ayakta sallama veya beşikte hızlı hızlı sallama değil kolda hafif hafif sallama şeklinde. Bu şekilde sallama bebeğin anne karnında hissettiği minik sarsılmalara benziyor ve bebeği rahatlatıyor. Kolik ve gaz sancılarına da iyi geliyor.

Beyaz Gürültü ve Ninni

Anne karnındaki fetüs 15 haftalık olunca işitme duyusu gelişmeye başlar. Duyduğu annenin; kan dolaşımı, kalp atışı, sindirim sistemi gibi fonksiyonlarının sesi ve dışarıdan duyduğu ritmik mırıltılar. Anne sesini de mırıltı şeklinde duyuyor ve doğana kadar aşinalık kazanıyor. Harvey Karp'ın yazdığına göre duyduğu sesler elektrikli süpürge sesinden daha gürültülü bir ortamdan dünyaya geliyor yani anne karnı sandığımız gibi sessiz sakin bir ortam değil.

Yapılan çalışmalar bu seslerin "beyaz gürültü" denen seslere benzediği ve bebeklerin dünyaya geldikten sonra kendisine tanıdık gelen bu tür sesleri duyduğunda sakinleştiğini kanıtlıyor.

Peki nedir bu beyaz gürültü? Fön makinesi, elektrikli süpürge, akan su, arabada giderken duyulan sesler, çamaşır makinesi çalışma sesi.

Bebeğinizi sakinleştirmek için bu sesleri direk olarak dinletebileceğiniz gibi internetten açıp dinletebilirsiniz. Son zamanlarda beyaz gürültü applerinin sayısı da arttı.Telefonunuza indirip dinletebilirsiniz.

Her şeyde olduğu gibi yine anne kendisi hiçbir şeye ihtiyaç duymadan bebeğinin kucağına "şşşş" veya "eee, eee, ee" diye fısıldadığında en etkili beyaz gürültüyü dinletmiş olacaksınız! En iyi beyaz gürültü ninnidir diyebiliriz :)