Olumlu ve olumsuz yönleriyle güneş enerjisi yatırımları
Prof. Dr. Serhat Yüksel
Güneş enerjisi en önemli yenilenebilir enerji türlerinden biridir. İlk olarak, bu enerji türünü çok basitçe tanımlayalım. Güneşten yeryüzüne gelen ışınlar güneş panelleri aracılığı ile elektrik enerjisine dönüşmektedir. Bu yazımızda, güneş enerjisi yatırımlarının hem avantajlarından hem de dezavantajlarından bahsedilecektir.
Güneş enerjisi yatırımlarının en büyük avantajı çevre kirliliğinin azaltılabilmesine önemli ölçüde katkı sağlamasıdır. Bunun en temel nedeni de enerji üretim sürecinde havaya karbon salınan karbon emisyonunun çok ciddi miktarda düşmesidir. Öte yandan, güneş enerjisi yatırımları sayesinde ülkeler enerji ihtiyaçlarını kendileri sağlayabilecektir. Bu durum da ülkelerin enerji konusunda bağımsız olmalarına yardımcı olacaktır.
Yukarıda belirtilen hususlar tüm yenilenebilir enerji kaynakları için geçerlidir. Buna karşın, güneş enerjisinin diğer enerji türlerine kıyasla da bazı spesifik avantajları bulunmaktadır. Örnek olarak, güneş enerjisi genelde üretildiği yerde kullanılabilmektedir. Dolayısıyla iletim, dağıtım yollarında çok fazla sıkıntı yaşanmamaktadır. Ek olarak, güneş enerjisi diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına kıyasla daha kolay kullanılabilmekte ve daha hızlı yayılabilmektedir. Belirtilen bu hususlar güneş enerjisi yatırımlarına maliyet avantajı sağlamaktadır.
Diğer yandan, güneş enerjisi yatırımlarının bazı olumsuz yanları da bulunmaktadır. İlk olarak, kış aylarında ve gece vakitlerinde güneş ışınımı az olmaktadır. Bundan dolayı, istenilen verim elde edilmeyebilmektedir. Benzer şekilde, güneş ışınımı gece ve kış aylarında da az olmaktadır. Özetle, güneşten elde edilen enerji yılın bazı dönemlerinde beklenin çok altında olurken, bazı dönemlerde ise beklenin çok üstünde olabilmektedir. Fazla olan bu enerjinin ise depolanması gerekmektedir. Bu durum da depolama maliyetlerini ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, yüzeye düşen ışınım az olduğu için enerjiden fazlasıyla yararlanmak için geniş yüzeylere sahip panellerin kurulması gerekebilmektedir.
Özetle, güneş enerjisi ülkelerin hem milli enerji politikaları hem de ekonomik kalkınmaları için hayati öneme sahiptir. Dolayısıyla, Türkiye'nin de güneş enerjisi yatırımlarını arttırmaya yönelik politikaları geliştirmesi gerekmektedir. Ülkemizdeki toplam elektrik üretiminin yaklaşık %4'lük bir kısmı güneş enerjisi ile elde edilmektedir. Bununla birlikte, güneş enerjisi yatırımlarının ileriki zamanlarda daha arttırılabilmesi için devlet tarafından birtakım stratejiler geliştirilmektedir. Aşağıda belirttiğimiz faktörlerin bu stratejilerin etkin bir şekilde üretilebilmesine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
1) Güneş enerji projelerine yönelik araştırma ve geliştirme çalışmalarına daha fazla ağırlık verilmelidir. Öte yandan, bu hususa yönelik yurt dışında yapılan araştırma çalışmaları da yakinen takip edilmelidir. Bu sayede, maliyetlerinin düşürülebilmesi mümkün olabilecektir.
2) Güneş enerjisi yatırımcılarına vergi indirimi, düşük faizli kredi gibi teşvikler sunulmalıdır. Bu sayede, güneş enerjisi yatırımcılarının maliyet avantajı elde edebilmeleri sağlanabilecektir.
3) Güneş enerjisi projelerinde kullanılan bazı hammaddelerin de ülkede üretilebilmesi bu yatırımların etkinliğinin arttırılabilmesine yardımcı olacaktır. Bu sayede, bu yatırımların döviz kuru riski minimum düzeye indirilebilecektir.
4) Son olarak, bu yatırımların etkinliğinin ve verimliliğinin arttırılabilmesi yetkin personel ile mümkün olabilmektedir. Bu çerçevede, bu projelere yönelik bilgi birikimi yüksek olan personelin varlığı oldukça önemlidir. Bu amaca ulaşabilmek için, devlet-sanayi-üniversite iş birliğinin sağlanabilmesi gerekmektedir.