Enerji krizinde en fazla sorun yaşayan ülkeler
Prof. Dr. Serhat Yüksel
Bir evvelki yazımızda enerji krizinin nasıl meydana geldiğini açıklamaya çalıştık. Bu yazımızda da enerji krizinden en fazla etkilenen ülkelere yönelik bilgi vereceğiz. Bu sayede, enerji krizinin önemini anlamak daha mümkün olacaktır.
İngiltere
İngiltere enerji krizinden en fazla etkilenen ülkelerin başında gelmektedir. Bu süreçte, İngiltere'deki enerji fiyatları neredeyse 3 kat yükselmiştir. Ülkede akaryakıt ve gıda bulmada zorluklar yaşanmaya başlamıştır. Belirtilen hususlara ek olarak, enerji krizi ülkedeki enerji firmalarını da olumsuz etkilemiştir. Eylül ayından bu yana 9 farklı enerji şirketi iflas etmiştir. Bu süreçte ise devlet tarafından alınan aksiyon bu problemin derinleşmesine yola açmıştır. Artan doğalgaz ve elektrik fiyatlarına rağmen devlet faturalara üst limit uygulamıştır. Buradaki en temel gerekçe ise fazla elektrik ve doğalgaz faturası ödenmesi durumunda halkta meydana gelecek memnuniyetsizliğin ve olası oy kaybının önüne geçilmesidir. Fiyat yükselişini faturalarına yansıtamayan enerji şirketleri önemli ölçüde zarar etmiş ve iflas açıklamak zorunda kalmışlardır. İngiliz devleti bu problemin önüne geçebilmek için bazı aksiyonlar almaya çalışmaktadır. Zor durumda olan enerji şirketlerine kredi desteği sağlanması bu aksiyonlardan önemli olanıdır.
Çin
Fazla nüfus yoğunluğundan dolayı, Çin daha önceki yıllarda da enerji konusunda arz talep dengesizliği yaşanmıştır. Bu durum da ülkede evvelki dönemlerde de elektrik kesintilerinin yaşanmasına yol açmıştır. Buna karşın, bu seneki durum daha evvelki sorunlardan çok daha fazla önem arz etmektedir. Özellikle pandemi döneminin sonuna gelinmesi ile birlikte uluslararası ticarette yeniden hareketlenmeler yaşanmıştır. Bu durum da Çin mallarına olan talebi arttırmıştır. Bunun sonucunda da Çin firmaları üretimlerini arttırmaya başlamıştır. Artan üretim de enerji taleplerinin yükselmesine yol açmıştır. Belirtilen bu husus da ülkede enerji arz yetersizliğini meydana getirmiştir. Çin devleti bu problemi çözebilmek için birtakım aksiyonlar almaktadır. Bu süreci yönetebilmek için dönemsel elektrik kesintileri uygulanmaktadır. Öte yandan, ülkedeki şirketlerden talebin yüksek olduğu dönemlerde enerji kullanımını azaltmaları veya çalıştıkları gün sayısını sınırlamaları istenmiştir.
Hindistan
Hindistan da enerji krizinden etkilenen ülkelerden biridir. Hindistan elektrik ihtiyacının neredeyse %70'ini kömür ile karşılamaktadır. Buna karşın, Hindistan'daki kömür rezervleri çok azalmıştır. Belirtilen bu durum da ülkede enerji probleminin yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Hindistan devleti de bu problemi önleyebilmek için kömür ithali gibi birçok aksiyon almaya çalışmaktadır. Belirtilen bu aksiyonlar da enerjiye olan talebin daha da artmasına sebep olmaktadır.
Avrupa Birliği
İtalya enerji krizinden ciddi bir şekilde etkilenmiştir. Son bir aylık süreçte enerji fiyatları %30 civarında artmıştır. Buna ek olarak, ülke genelinde doğalgaza da %15 civarında zam yapılmıştır. Almanya da enerji krizinin vurduğu ülkeler arasında yer almaktadır. Benzer şekilde Hollanda'da da elektrik fiyatları 4 kattan fazla artmıştır. Öte yandan; İspanya, Fransa, Bulgaristan, Yunanistan ve Polonya'da da elektrik ve doğalgaz fiyatlarında ciddi bir artış yaşanmıştır. Avrupa'nın enerji krizinden çok fazla etkilenmesinin nedenlerinden biri de bölgedeki nükleer santrallerin bazılarının kapatılmış olmasıdır. Belirtilen bu durum enerji krizinin daha da sert yaşanmasına yol açmıştır.
Yukarıda bahsi geçen ülkelerin enerji krizinde çektiği sıkıntılar dikkate alındığında, bu krizin çok kolay geçemeyeceği ortadadır. Bir sonraki yazımızda da enerji krizinde Türkiye'nin durumuna yer vermeye çalışacağız.