Enerji krizi ve Türkiye
Prof. Dr. Serhat Yüksel
Bu yazımızda enerji krizinin Türkiye üzerindeki olası etkilerini açıklamaya çalışacağım. Bu bağlamda, ilk olarak Türkiye'nin enerji konusundaki dezavantajlarına değinmek istiyorum. Türkiye enerji ihtiyacının çok önemli bir kısmını yurtdışından temin eden bir ülkedir. Bu çerçevede, ülkemiz enerji konusunda dış faktörlerden çok ciddi bir şekilde etkilenmektedir. Enerji karşılanması gereken bir ihtiyaçtır. Aksi durumda hem vatandaşların memnuniyetsizliği artacak hem de işletmeler üretimlerini arttıramayacaktır. Dolayısıyla, enerji krizinin etkisinin artması durumunda Türkiye'nin bazı ekonomik problemler yaşaması muhtemeldir. Daha pahalı olarak satın alınan enerji sonucunda ülkenin cari işlemler dengesi olumsuz yönde etkilenecektir. Ülkedeki cari işlemler açığının an önemli kalemi olan enerjide global çapta bir problem yaşanması sonucunda bu problem daha da yükselecektir.
Bahsi geçen probleme ek olarak, enerji krizinin Türkiye üzerindeki başka bir olumsuz etkisi de elektrik kesintileridir. Enerji krizi sonucunda global ölçekte bir arz talep dengesizliği yaşanmaktadır. Belirtilen bu durum da zaman zaman enerji arzının temininde zorluklar meydana getirmektedir. Bunun sonucunda da ülke genelinde bazı dönemlerde elektrik kesintisi yaşanmak zorunda kalınabilir. Bu durum ülkede yaşayan vatandaşların memnuniyetsizliğinin artmasına yol açacaktır. Bunun yanı sıra, yapılan açıklamalara göre bu kış havaların çok soğuk olması beklenmektedir. Elektrik kesintilerin bu dönemlerde yaşanması sonucunda halkın memnuniyetsizliğinin çok daha yükselmesi muhtemeldir.
Öte yandan, enerji krizinin global ekonomi üzerinde de bazı problemler yaratacağı ortadadır. Bu problemlerin de Türkiye'yi etkilemesi muhtemeldir. Örnek olarak, artan enerji fiyatları sonucunda, sanayi üretiminin de maliyeti yükselecektir. Bu durum ürün fiyatlarına yansıyacağı için global çapta bir enflasyon probleminin yaşanması söz konusudur. Bu durum halkın alım gücünü olumsuz yönde etkileyecektir. Belirtilen hususa ek olarak, yüksek enflasyonun ülkedeki belirsizliği de arttırdığı düşünüldüğünde, bu problemin ülkedeki yatırımları da azaltması riski bulunmaktadır.
2022 yılının enerji bağlamında Türkiye için de zor bir yıl olacağı ortadadır. Buna karşın, Türkiye'nin bu süreçte bazı avantajları da bulunmaktadır. Bu bağlamda, en fazla önem arz eden avantaj ise enerji tedariki yapılan ülkelere yakın olunmasıdır. Özellikle İran ve Azerbaycan gibi enerji temin edilen ülkelerin coğrafik olarak Türkiye'ye yakın olması bu süreçte önemli bir avantajdır. Belirtilen bu durum da enerji tedarikindeki maliyetlerin azalmasına katkı sağlamaktadır. Bu husus da enerji krizi sürecinde önemli bir avantajdır. Öte yandan, Türkiye özellikle son yıllarda yenilenebilir enerji üretimine ciddi ölçüde önem vermiştir. Şu anki durumda, yenilenebilir enerji üretimi ülkenin tüm ihtiyacını karşılamaya yetmese de enerji krizinin etkisinin azalmasına yardımcı olabilecektir.