Enerji krizi nasıl meydana geldi?

Bu yazımızda enerji fiyatlarında meydana gelen artışın ve enerji tedarikinde yaşanan sıkıntıların meydana getirdiği enerji krizini anlatmaya çalışacağım. Bu bağlamda, ilk olarak pandeminin enerji sektörü üzerindeki olumsuz etkisini açıklamak istiyorum. COVID-19 pandemisi sürecinde birçok sektör olumsuz etkilenmiştir. Bu sektörlerin başında da enerji gelmektedir. Pandemi sürecinde birçok ülke kapanma tedbirini uygulayarak salgının artmasını engellemeye çalışmıştır. Buna karşın, belirtilen bu durum birçok sektörün olumsuz yönde etkilenmesine sebebiyet vermiştir. Bu süreçte, firmaların önemli bir kısmı zarar etmiştir. Ek olarak, birçok firma da iflas etmek zorunda kalmıştır. Dolayısıyla, pandemi sürecinde enerjiye olan talep azalmıştır. Buna paralel olarak da enerji şirketleri de önemli ölçüde zarar etmiştir. Bunun sonucunda, düşen enerji talebinin de etkisiyle enerji üretiminde azalmalar meydana gelmiştir.

Özellikle son dönemlerde aşının da etkisiyle, pandeminin dünya genelinde etkisinin azaldığı görülmektedir. Buna paralel olarak, birçok ülkede kapanmalar sona ermiştir. Ülkeler pandeminin yüksek olduğu dönemde ekonomik anlamda çok ciddi boyutlarda sıkıntılar yaşamışlardır. Pandeminin sonuna gelindiği tahmin edildiği bu dönemlerde de ülkeler tekrardan ekonomik büyüme yaşayabilmek için birtakım aksiyonlar almaya başlamışlardır. Bu bağlamda, şirketler üretimlerini arttırmayı hedeflemektedir. Bu amaca ulaşabilmek için şirketlerin enerjiye olan talepleri de artmıştır. Bunun en temel gerekçesi de enerjinin sanayi üretiminde önemli bir hammadde olmasıdır.

Daha önce de belirtildiği üzere, pandemi enerji sektöründe arz ve talep dengesizliği yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Pandeminin etkisinin yüksek olduğu dönemlerde enerji talebinin düşmesi üzerine enerji üretiminde ciddi azalmalar meydana gelmiştir. Bununla birlikte, aşının da etkisiyle pandeminin etkisinin azaldığı dönemlerde ticari faaliyetler artmaya başlamış ve bu durum da enerji talebini arttırmıştır. Belirtilen hususlara ek olarak, bu probleme etki eden diğer bir faktör de 2021 yazının beklenenden çok daha sıcak olmasıdır. Bu durum enerji tüketimini tahmin edilenden çok daha fazla arttırmıştır. Öte yandan, sıcaklık ve kuraklığın yüksek olması sonucunda hidroelektrik santrallerden sağlanan elektrik üretimi de azalmıştır.

Yukarıda bahsedilen bu hususlar enerji talebinin, enerji arzından çok daha fazla olmasına yol açmıştır. Bu durum da enerji fiyatlarının radikal bir şekilde yükselmesine sebebiyet vermiştir. Örnek olarak, Çin'de enerji ihtiyacının önemli bir kısmı kömürden sağlanmaktadır. Bahsi geçen bu gelişmeler Çin'deki kömür talebini çok fazla arttırmıştır. Azalan kömür üretimi ve yükselen enerji talebi de kömür fiyatlarının artmasına sebebiyet vermiştir. Çin'de yaşanan bu problem Hindistan gibi başka ülkelerde de etkili olmuştur. Bahsi geçen bu ülkeler de doğalgaza yönelmeye başlamıştır. Artan bu talep doğalgaz fiyatlarının da önemli ölçüde yükselmesine yol açmıştır.

Hem kömür hem de doğalgaz fiyatlarında meydana gelen artışlar ülkelerin petrole yönelmesine sebebiyet vermiştir. Belirtilen bu durum petrol fiyatlarının da artmasına yol açmıştır. OPEC tarafından yapılan açıklama da bu problemi derinleştirmiştir. Bu açıklamada 2022 yılındaki petrol ihtiyacının tahmin edilen üretimden çok daha fazla olacağı vurgulanmıştır. Bu açıklamaların ardından da petrol fiyatlarında ciddi yükseliş yaşanmıştır.

Özetle, pandemi ve kuraklık kaynaklı problemler enerji sektöründe arz ve talep dengesizliğine yol açmıştır. Artan enerji talebi enerji arzından çok daha fazla olmuştur. Bu durum da kömür fiyatlarını arttırmıştır. Kömür üretiminin yeterli olamayacağı beklentisi ile ülkeler doğalgaza yönelmiş ve bu durum doğalgaz fiyatlarında da artışlar meydana getirmiştir. Bunun ardından da ülkeler petrole yönelmiş ve petrol fiyatlarında da artış yaşanmıştır. Belirtilen bu durumlar dünya genelinde enerji krizinin yaşanmasına yol açmıştır.