Yapay zekâ kadın düşmanı mı?

Kadın ve Demokrasi Vakfı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile birlikte, Haliç Üniversitesinde Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi'nin 6.sını gerçekleştirdi.

Zirvenin en dikkat çekici başlıklarından biri "Yapay Zekâ ve Kadın" başlığıydı.

Yapay zekâya ilişkin yaşadığımız gelişmeler ve bu gelişmelerin ışığında, kadının kapsayacağı alan ve üstleneceği rol bakımından önemli bir çalıştaydı bu.

Program, sadece ülkemizde değil küresel ölçekte, yeni yeni tartışılmaya başlanan ve temelde yapay zekâda cinsiyetçi yaklaşımlar sorununu irdeleyen ve soruna çözüm arayışına dair önemli ve değerli bir adımdır.

İroni olan şu ki Lovelace Kontesi Augusta Ada Byron, kısaca Ada Lovelace olarak bilinen kadın İngiliz matematikçi, dünyanın ilk bilgisayar programcısı olarak kabul edilse de maalesef bilgisayar teknolojisi alanında kadınlar hep geri plana itildi ya da yeterli fırsat verilmeyince alandan geri çekilmek zorunda bırakıldı.

Şimdi gelinen noktada yapay zeka teknolojisi, tüm dünyanın gündeminde ve hızla geliştirilip ilerletilirken, yapay zekaya kaynaklık eden son 15-20 yıllık verinin erkek lehine ve kadın aleyhine bir nitelik barındırması ve bundan ötürü, verinin sahip olduğu eril bakış açısı, yapay zeka marifetiyle cinsiyetçi ayrımın yaygınlaşması tehlikesini barındırıyor.

Yapay zekânın, kadın hakları konusunda, kadının sosyal yaşamda, yüzyıllarca yürütülen mücadele ile kazanılmış haklarında ve gelinen noktadan bizi geriletmesi mümkün mü? Mümkün.

Yapay zekanın beslendiği veri tabanı son yirmi yılı esas alıyorsa bizi 100 yıl geriletmesi mümkün olamaz. Diye düşünebilirsiniz. Mantıksız değil evet ama son yirmi yılın kazanımı yüzyıllarca yürütülen mücadelenin kazanımlarıdır.

Sosyal olarak, çeşitli bilimsel olguların toplumu dönüştürme hızını, yapay zekanın nasıl arttırabileceğini de hesaba katarsak, tehdidin ne kadar büyük ve güçlü olduğunu anlayabiliriz.

İnsanoğlunun hafızası maalesef eril bir hafıza. Ve bu hafıza hızla yapay zekaya ezberletiliyor. Ardından ne olacağı aşikar ki yapay zeka o eril hafızayı yeni ve daha güçlü eril bir sistem yaratmak için kullanacak.

Çeşitli üniversiteler, yapay zekanın kadın aleyhine yaratacağı bu riski bertaraf etmek için çeşitli çalışmalar yürütmeye başladı.

Ülkemizde de 6. Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi'nde "Yapay Zeka ve Kadın" başlığıyla yürütülen çalışma, insanlığın cinsiyetçi hafızasını, yapay zekaya kopyalamanın önüne nasıl geçilebileceği konusunda ciddi ve önemli bir çabadır.

Zirvede, KADEM Mütevelli Heyeti Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar'ın "Dünya genelinde yapay zeka ve veri bilişim alanında çalışanların sadece yüzde 22'si kadın"diyerek dikkat çektiği ve çözüme ilişkin de "İlk başta bu sayılar nasıl artırılabilir, bunun için çaba sarf edeceğiz" sözleriyle vurgu yaptığı çalışmalar bir an önce başlatılmalı.

Yoksa, pos bıyıklı, elinde salladığı tesbihle, bir erkek yapay zekayla mücadele etmek zorunda kalırız.