Şükran ve İsraf

Black Friday, Türkçedeki karşılığıyla Kara Cuma. Her yıl Amerika ve Kanada'da Şükran Günü'nden sonraki ilk Cuma günü başlayan ve indirimlerle azdırılan alışveriş çılgınlığı.

Şükran günü ne ola ki ona da küçük bir izahla açıklık getirmek gerekirse; aslında daha çok Hristiyan toplumlarda kutlanan ve Tanrıya verdiği nimetler için şükranların sunulduğu yani şükredilen, Allaha teşekkür edilen bir gün.

Kökeni Kanada'ya dayanan ve daha çok tarım toplumunun, mahsulünü hasat ettiği dönem kutlanan bir bayram. Temelde Kanada ve Amerika'da kutlanan bayram, Amerikan kapitalizminin yayılmacı politikalarıyla birçok ülkedeki farklı toplumlarda da kutlanmaya başlanmış.

Enlem ve boylam farından ötürü, hasat takvimi farklılaşan Kanada ve Amerika'da farklı aylarda kutlanan bir bayram. Bayram, Kanada'da Ekim'in ikinci Pazartesi kutlanırken Amerika'da Kasım ayının dördüncü perşembesi kutlanıyor. Bayramın, 1879'un Ekimine kadar uzanan bir tarihi var.

Aslında mantığına baktığınızda, neye inanıyorsa inansın, hangi Tanrıya tapıyorsa tapsın, insanların Tanrıya şükranlarını sunmak için bir bayram günü belirlemesi güzel bir niyet, güzel bir eylemdir. Ve fakat şükran gününden sonraki ilk Cuma günü, kapitalist zihniyetin azdırmasıyla israfa varacak bir alışveriş çılgınlığının başlaması ise ironik ve de absürt bir durumdur.

Ülkemizde ise kimi alışveriş sitelerinin daha şimdiden başına koydukları efsane, şahane vb. ifadelerle indirim reklamlarını anons etmesi ve alışverişe, daha çok da israfa çağırması da black fridayden herkesten önce ben nemalanayım herkesten fazla ben kazanayım uyanıklığı gibi geliyor. Ki dev indirimler diye anons edilen indirimler de öyle kayda değer ve gerçekçi indirimler değil.

Black Friday'in bizdeki karşılığına gelince; "Hayırlı Cumalar" ezberimizi bozmasın diye, cumalarımızı karartmamak için "Efsane Cuma" "Şahane Cuma" diye telaffuz ediliyor. Yakında mübarek cuma diye adlandırılsa hiç şaşırmayın.

Aslında Amerikalılar Cuma karşıtlığından değil, söz konusu indirim cumasında yaşanan trafik tıkanıklığı ve alışveriş izdihamından ötürüdür ki kimi zaman, o alışveriş izdihamında insanların ezilerek öldüğü bile olmuş.

Bize gelince, black friday'in bizdeki ilk uygulamalarında indirim reklamları "kara cuma" diye anons edilince, mübarek cumamıza nasıl oluyor da kara cuma dersiniz diye itirazlar yükselmiş ve efsane ya da şahane cuma diye indirim anonslar değiştirilmiş.

Ama çıkıp da bir teki bile dememiş ki israfla şükür mü edilir.

Bu arada yeri gelmişken, Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) dolandırıcıların tezgâhına düşmeyin diye uyarılarda bulunmuş.

Mesela mesajla size atılan linklere hemen tıklamayın. Alışverişlerde, limitini alışveriş miktarınız kadar belirleyip sınırlandırabileceğiniz sanal kart kullanın. Bakın bakalım alışveriş yapacağınız sitenin 3D güvenli ödeme yöntemi ve SSL sertifikası var mı?

Dikkatli olun, hayırlı cumalarınızı kara cumaya çevirmeyin.