Üzüntüyü hissetmemek mümkün mü?
Cenk Umur
Keder, hüzün, elem gibi kavramlarla da adlandırdığımız üzüntü duygusu bizi nasıl etkiliyor? Acı veren ve olumsuz hissettiren bu duyguyu yaşamasak sanki daha iyi olurdu. Ancak istemesek de üzüntü duygusu zaman zaman kendini gösteriyor. Üzüntüyü kendi hayatımızdan uzaklaştırmak istediğimiz gibi, genellikle başkalarının üzülmesini de istemiyoruz. Olaylar karşısında üzüntü tepkisi veren birine "Ağlama lütfen!", "Buna mı üzüldün?", "Hadi üzülme artık." gibi cümleler kuruyoruz. Peki neden bunu yapıyoruz?
Niçin üzüntüye neden tahammül edemiyoruz?
Karşımızdaki kişi üzüldüğünde genellikle elimizden bir şey gelmiyor. Belki de üzülen kişiye karşı hissettiğimiz sorumluluk karşısında ne yapacağımızı bilmemenin verdiği çaresizlik ve suçluluk hisleri bu tahammülsüzlüğü yaratıyor. O halde, üzülen kişiye acı veren ve yanındaki diğer kişileri zaman zaman çaresiz hissettiren hüzün duygusu ne işe yarıyor? Neden bu duyguyu yaşamak zorundayız?
Temel duygularımızdan biri olan üzüntü, doğaldır ve birçok işlevi bulunuyor. Üzüntü, bir kayıp sonrası ortaya çıkıyor. Kısacası üzüntü, hayatımızdan bir şeylerin çıkıp gitmesinden sonra gelen otomatik ve doğal bir duygu.Severek kullandığımız bir eşyamızın bozulması, işten çıkarılmamız, ayrılık yaşamamız ve bir yakınımızın yaşamını yitirmesi gibi olaylar üzülmemize neden oluyor. Bahsettiğim bu kayıp gerçek olabileceği gibi bizim zihnimizde yarattığımız bir algı da olabiliyor. Gerçekte öyle olmasa da; arkadaşımızın bizi artık sevmediğini düşünmemiz, başarısız olduğumuza inanmamız ve ailemizden birini kaybettiğimizi hayal etmemiz de üzüntü duygusunu ortaya çıkarabiliyor.
Üzüntüyü ifade etme şekli kişiden kişiye, kültürlere ve zamana göre değişiyor. Aynı olaylara maruz kalsak da algımıza ve yorumlarımıza bağlı olarak üzüntü tepkilerimiz de farklılaşıyor. Tepkilerimiz ne olursa olsun üzüntünün temel işlevi bağ kurmak tır. Üzüntüyü yaşamak bir şekilde "Acı çekiyorum, beni anla ve yanımda ol." demektir. Böylece üzüntü; kayıp yaşadığımız zamanlarda bağ kurmamızı, destek almamızı ve var olan ilişkilerimizi güçlendirmemizi sağlıyor.
Özet olarak, doğal ve gerekli olan üzüntü duygusuyla birlikte:
- hayatta bizim için neyin önemli olduğunu sorguladığımız bir sürece gireriz,
- diğerleriyle ilişkilerimizi gözden geçiririz,
- insanlar olarak birbirimize ihtiyacımız olduğunu hatırlarız.