Pandemi döneminin dijitalleşmeye etkileri
Cenap Coşkun
Hepimizin bildiği üzere Çin'in Wuhan kentinden çıktığı tespit edilen ve adına Covid-19 ismi verilen virüs tüm dünyayı olumsuz etkiledi. Virüs özellikle dünyada ve ülkemizde bir çok can kayıplarına sebep olduğu bilinmektedir. Can kayıplarının hızla artması kural koyucuların toplumda karantina kurallarının hayata geçirilmesini sağlayarak toplumda sosyal izolasyonu zorunlu hale getirdi. Sosyal izolasyon ve evlere kapanmanın ekonomik bozulmaları getirmesinin yanında kişilerin daha bireysel davranışlar sergileyerek insanın sosyal varlık olduğu ilkesinden uzaklaşmasını sağladı.
Covid-19 Virüsün yarattığı etki kişilerin sosyal hayatlarını etkilediği gibi eğitimden sağlığa ve tüketim alışkanlıklarına dair tüm davranışları etkilemiş oldu. Bu dönemde yaşanan tüm gelişmeler kişilerin daha fazla dijital ürün ve hizmetlere yönelmesini sağlayarak tüketicinin davranışlarında önemli değişikliklerin yaşanmasını sağladı. Yaşanan tüm gelişmeler bazı sektörleri olumsuz etkilerken bazılarını da maalesef negatif etkilediğini söyleyebiliriz. Dijital bankacılık faaliyetleri, e-ticaret siteleri ve evlere market servisi yapan firmalar için olumlu tablo gözlenirken turizm, havayolu ve yeme içme sektörü için de negatif bir tablonun oluştuğunu söyleyebiliriz.
Pandemi döneminin en çok konuşulan konularından bir tanesi de e-ticaret alışverişlerine olan rağbet ve e-ticaret şirketlerinin hızla büyümesi olarak belirtilebilir. Sokağa çıkma yasakları ve toplumda gelişen korunma iç güdüsü sebebiyle sipariş sayıları hızla artmış ve bu alanda önemli büyümeler kaydedilmiştir. Özellikle Nielsen'in pandemi dönemi e-ticaret alışkanlıkları sonuçları incelendiğinde pandemi döneminde bir önceki yıla göre %159'luk oranda bir artışın olduğu dikkat çekmekte. Aynı araştırmaya göre pandemi döneminde çevrimiçi alışverişlerde en çok sipariş edilen ürünler arasında saç boyası, ağda, tüy dökücüler ve pedler ön plana çıkmakta. Oransal olarak incelendiğinde ise; saç boyası %845, ağda ve tüy dökücüler %670, hijyenik ped (%480), hazır kahve %419, saç kremi %395, sabun ve duş jelleri %331, çamaşır suyu %319, diş macunu %274, ev temizleyicileri %260 ve Türk kahvesi %253 oranında artış olduğu gözlemlenmekte.
Nielsen'in araştırma sonuçları incelenmeye devam edildiğinde özellikle gıda ve ev temizlik ürünlerinin temininde önemli değişiklikler olduğu gözlemlenmekte. Tüketicilerin %41'inin salgından sonra internetten yaptıkları gıda, içecek ve ev temizlik ürünleri alışverişlerin arttığı anlaşılmakta.
Covid-19 virüsünün etkilediği sektörlerin başında eğitim sektörü yer almaktadır. Özellikle öğrencilerin ve eğitmen kadrosu için davranış alışkanlıklarının kökten değiştiğini gözlemleyebiliriz. Zoom gibi programlar başta olmak üzere diğer çevrimiçi video programları eğitim hayatını kökten uca değiştirmiş hem öğrencilere hem de hem de eğitmenlere önemli avantajlar sağlamıştır. Özellikle Türkiye'mizde de kullanılan EBA gibi uygulamaları çevrimiçi eğitim uygulamalarına örnek gösterebiliriz. Yine kurslar, sertifika programları, konfreranslar ve etkinlikler bu dönemde dijitalleşme yardımıyla hedef kitlesine ulaşmış böylece bilgi alışverişi düzenli şekilde sağlanmıştır.
Özellikle e-ticaret ve eğitim gibi alanlara eğilerek buradaki değişimleri anlatmaya çalıştım. Tek tek tüm sektörler incelendiğin her birinin pandemi dolayısıyla ayrı ayrı hikayeleri olacağı aşikar. Burada önemli olan pandemi döneminde kazandığımız alışkanlıklarımızı pandemi sonrasında terkedecek miyiz? Yoksa edindiğimiz dijitalleşme alışkanlıkları bir ömür boyu bizimle devam edecek mi? Benim cevabım bu dönemde edindiğimiz alışkanlıkların kalıcı olacağı yönünde ??