Fast fashion (hızlı moda) nedir?

Geçmiş zamanların modasına, o dönemin markalarına ve koleksiyonlarına baktığımızda aynı yıl içerisinde en fazla 4 kez koleksiyon hazırladıklarını ve satışa sunduklarını görüyoruz. Günümüzün moda dünyasında ise markaların ve tasarımcıların, çok daha hareketli ve hızlı koleksiyonlar oluşturduklarına şahit oluyoruz. Aynı sezon içinde daha bir koleksiyon raflardan kalkmadan sıkça yenilenen koleksiyonlara da rastlıyoruz. Neredeyse her hafta mağazaların dijital ve fiziksel vitrinlerinin değiştiğini de görüyoruz.

Sanayi Devrimi'nden önce moda kavramı günümüzdeki kadar gelişmemiş ve tekstil sektörü oldukça yavaş ilerleyen bir sektördü. Tasarımcılar ve markalar için kumaşlara ve malzemelere ulaşmak, onları tedarik etmek zor bir süreçti. Sanayi Devrimi ile beraber dikiş ve dokuma makinelerinin üretimiyle moda/tekstil sektörü de canlanmış ve hız kazanmış oldu. Artık giysi tasarlayıp üretmek daha kolay bir hal almaya başlamış oldu. Malzemelere ve kumaşlara ulaşılabilirlik kolaylaştı. Önceden elde dikilen elbiseler artık makine ile dikilerek tüketiciye hızlı bir şekilde ulaştırılıyordu. Bu da üretim sürecini hızlandırmış ve moda kavramını toplumda yaygınlaştırmış oldu. Böylece küçük butikler açılarak hazır giyim ürünleri halka sunulmuş ve orta sınıfın da modaya ulaşabilir olması sağlanmış oldu.

Hızlı moda, ingilizce adıyla fast-fashion nedir?

Hızlı moda kavramı hayatımıza 90'lı yıllarda girdi. Hızlı moda kavramı adı altında üretilen kıyafetler; moda severlerin, mağazalarda bu kıyafetleri kolayca bularak satın alabilecekleri ulaşılabilir bütçeli ürünlerdir. Herkesin ulaşamadığı lüks, pahalı markaların koleksiyonlarından ilham alınarak hazırlanan; lüks markalara göre daha düşük kalitede ve düşük fiyatlarda ürünlerin üretilmesi ve satışa sunulmasıdır. "Kullan at" mantığıyla üretilen bu ürünlerin raf ömrü de kısa olmaktadır.

Bu kavramın ve dolayısıyla hareketin çıkış noktasındaki amaç, her kesimden bireyin modaya ulaşabilmesi ve trendleri takip ederek her kesimden insanın onlara uygun olarak giyinebilmesidir. Tıpkı fast food yemek kültürü gibi, fast fashion da toplumda hızlıca yayılarak topluma yerleşmiştir. Geçici bir proje olmanın ötesine geçerek toplumda yer edinen bir kavram olmuş ve toplumun kültürel yapısına da kısa sürede etki ederek yerleşik bir hâl almıştır. Böylece zaman içinde, hızlı yiyerek hızlı giyinen ve hızlı tüketen toplumlar haline gelmeye başladık.

Hızlı Yaşamın anti tezi Yavaş Hareket nedir?

"Yavaş Hareket" teriminin İngilizcesi "Slow Movement"dır. Hızlı ve modern hayatı eleştiren ve hayatın farklı alanlarında yeme biçimi, ekonomik hayat, insanlar arasındaki ilişkiler gibi hızlı modern tüketim kalıplarını dönüştürecek kültürel değişimi savunan toplumsal bir harekettir. 1986'da Carlo Petrini 'nin Roma Piazza di Spagna'da açılan Mc Donald's restoranının açılışını protesto etmesiyle başlamıştır. Yavaşlık hareketine bağlı olarak daha sonra 1999'da Geir Berthelsen ve onun yarattığı "The World Institute of Slowness", "Dünya Yavaşlık Enstitüsü", "Yavaş Gezegen" şeklinde bir geniş görüş sunmuştur. "Yavaş Hareketi" organize edilmiş veya tek bir organizasyon tarafından kontrol edilen bir hareket değildir. Avrupa'nın çeşitli şehirlerinde olduğu gibi, Avustralya ve Japonya gibi bazı Uzakdoğu ülkelerinde de hareketin arkasındaki felsefeyi kabul eden insanların sayısı zamanla artmaktadır. Günümüz çağdaş felsefecilerinden Prof. Guttorm Fløistad bu hareketin felsefesini şu şekilde özetlemektedir: "Hayatı yakalamak istiyorsanız acele etseniz iyi olur". Ancak temel ihtiyaçlarımızın asla değişmediğini hatırlatmak gerekmektedir. Başkaları tarafından görülmek, takdir edilmek ve ait olma, yakınlık, özen ve biraz sevgi ihtiyacı. Bu, sadece insan ilişkilerindeki yavaşlıkla mümkün olabilir. Değişimlere hâkim olmak için yavaşlığı, sabrı ve birlikteliği yeniden edinmek zorundayız". Yavaşlık kavramı hayatın farklı alanlarındaki aktiviteleri daha tatmin edici şekilde ve doğru hızda gerçekleştirmek gerektiğine dikkati çekmektedir. Yavaş Hareketi'nin felsefesi yaşamın çeşitli alanlarında uygulanmış ve bunun sonucunda Yavaş Tasarım, Yavaş Moda, Yavaş Yemek, Yavaş Ebeveynlik, Yavaş Kent, Yavaş Mimari, Yavaş Okuma gibi alt türleri ortaya çıkmıştır. Hızlı moda kavramına karşı gelişen yavaşlık hareketi, tasarım kavramındaki 21. yüzyıl farkındalıklarından ortaya çıkmıştır (Meredith and Storm, 2011:1- 20). Yavaş tasarım, ilk kez Luke tarafından 2002'de "Sürdürülebilir yaşam için bir değerler dizisi (paradigma)" çalışmasında kullanılmıştır. Luke fiziksel ürün tasarımı üzerine odaklanmış olsa da, "yavaş tasarım kavramı" açısından ele alındığında, deneyimler, yöntemler, hizmetler ve organizasyonlar gibi maddi olmayan soyut tasarım kuramları için de yavaş tasarım kavramının geçerli olduğu belirlenmiştir. (Alpat, 2011).