Liselere Geçiş Sistemi (LGS), yalnızca öğrencilerin akademik başarı düzeylerini değil; aynı zamanda stresle başa çıkabilme kapasitelerini, dikkat sürekliliğini ve sınav anında sergiledikleri stratejik davranışlarını da değerlendiren çok boyutlu bir süreçtir. Bu nedenle sınavdan önceki son günlerde izlenecek yaklaşımlar, öğrencinin performansı üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Aşağıda sıralanan öneriler, bilimsel veriler ışığında oluşturulmuş olup öğrencilerin sınav sürecine daha sağlıklı bir biçimde hazırlanmasına katkı sunmayı amaçlamaktadır.
1. Uyku Hijyeni: Rutin Uyku Alışkanlıklarından Sapılmamalıdır
Sınavdan önceki gece, öğrencilerin mevcut biyolojik ritimlerini değiştirme yönünde bir çabaya girmeleri önerilmemektedir. Örneğin, genellikle saat 22.00'de uyuyan bir öğrencinin sınav gecesi 20.00 gibi erken bir saatte yatağa gitmeye çalışması, uykuya dalma süresini uzatabileceği gibi uyku kalitesini de olumsuz etkileyebilmektedir.
2. Uykuya Geçiş Sürecinde Dışsal Müdahalelerden Kaçınılmalıdır
Öğrencilerin sınav öncesinde uyuyabilmek amacıyla melatonin, bitki çayları ya da uyku ilacı gibi destekleyicilere başvurmaları, alışkanlık dışı ve potansiyel risk taşıyan bir davranış biçimi olarak değerlendirilmektedir. Zihnin sınav öncesinde doğal yollarla gevşemesi, hem psikolojik dayanıklılığı artırmakta hem de zihinsel berraklığı desteklemektedir.
3. Sınav Sabahı Beslenme: Yüksek Şekerli Gıdalardan Kaçınılmalıdır
Sınav günü yapılan kahvaltının içeriği, öğrencinin dikkat düzeyi ve enerji seviyeleri üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Yüksek şeker içeren besinlerin (örneğin reçel, çikolata, şekerli tahıllar) tüketilmesi, kısa süreli enerji artışının ardından hızlı bir insülin tepkisiyle birlikte ani bir düşüşe neden olarak yorgunluk, dalgınlık ve konsantrasyon bozukluğu yaratabilmektedir. Bunun yerine, kompleks karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağ içeren dengeli bir kahvaltı (örneğin haşlanmış yumurta, tam buğday ekmeği, ceviz, az tuzlu peynir) önerilmektedir.
4. Ebeveyn Desteği: Sınav Sabahı Kaygı Bulaşmasına Karşı Sakinlik Korunmalıdır
Sınav sabahı öğrencilerle birlikte olan ebeveynlerin duygusal durumları, öğrencinin sınav öncesi duygu düzenlemesini önemli ölçüde etkilemektedir. Ebeveynin yüksek kaygı düzeyi, öğrencide bulaşıcı bir stres yaratabilmekte, bu da öğrencinin performans kaygısını artırabilmektedir. Araştırmalar, öğrencinin sınav öncesi yakın çevresinden aldığı sakin, kabullenici ve destekleyici tutumların, performans üzerinde pozitif etki yarattığını göstermektedir.
5. Sınav Başlangıcında Alışıldık Rutinler Korunmalıdır
Deneme sınavlarında hangi sırayla soruları çözmeye alışıldıysa, gerçek sınavda da benzer bir yöntem izlenmelidir. Bu tür davranışsal tekrarlar, öğrencinin zihinsel uyumunu kolaylaştırmakta ve sınav anındaki stres düzeyini düşürmektedir.
6. Kolaydan Zora Doğru Başlama: Kendini Doğrulayan Psikolojik Süreçler
Öğrencinin sınavın ilk dakikalarında yapabildiği sorularla karşılaşması, içsel motivasyonunu güçlendirmekte ve özgüvenini artırmaktadır. Bu süreç, psikolojide "kendini doğrulayan süreç olarak adlandırılmakta ve öğrencinin sonraki sorulara daha yüksek motivasyonla yaklaşmasını kolaylaştırmaktadır.
7. Turlama Tekniği ile Zaman Yönetimi Sağlanmalıdır
Zorlayıcı sorularda gereğinden fazla vakit harcamak, öğrencinin genel sınav başarısını olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle, sınav süresinin etkin kullanılabilmesi için "turlama tekniği" adı verilen yöntem uygulanmalıdır. Yapılabilen sorular ilk aşamada tamamlanmalı, diğer sorular ikinci turda ele alınmalıdır.
Bu yöntem, zaman yönetimini kolaylaştırmaktadır.
8. Oturum Arasında Soru Tartışmasından Kaçınılmalıdır
Birinci oturum sonrası öğrencilerin birbirleriyle sınav sorularını tartışmaları, genellikle belirsizlik duygusunu artırmakta ve öğrencinin emin olduğu yanıtları sorgulamasına neden olmaktadır. Bu durum ikinci oturuma psikolojik açıdan daha yıpranmış bir zihinle girilmesine yol açabilir. Verilen ara zamanında, öğrencinin mümkünse sınav dışı bir konuşma yapması, su içmesi ya da gevşeme odaklı bir teknik uygulaması, psikolojik toparlanmayı destekleyecektir.
Tüm öğrencilerimize başarılar dilerim.
