Rızaen satış, icra borçlularına haciz edilen mallarını satma fırsatı

Ülkemizde İcra İflas Kanuna göre 24.11.2021 tarihinden önce haciz edilen mallar için alacaklıların talebi üzerine ihale ya da pazarlık suretiyle satış imkanı vardır. Fakat mevzuata 24.11.2021 tarihinde yeni giren "rızaen satış" usulü ile artık borçlular kendi mallarını icradan satılmadan aldıkları yetki belgesi ile kendileri satabileceklerdir.

Yapılan hukuki düzenleme 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun MADDE 111/a- (Ek:24/11/2021-7343/12 md.) eklenmiştir. Bu düzenlemeye göre borçlu, kıymet takdirinin tebliğinden itibaren yedi gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilir. Kıymet takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu da kıymet takdiri yapılmasını isteyebilir ve yapılan kıymet takdirine göre haciz edilen taşınır ve taşınmaz mallarını, haklarını kendisi satabilme imkanı bulunmaktadır.

Bu hak için öncelikle kıymet takdirinin yapılması gerekmektedir, bu alacaklı talebiyle istenilip yapılabileceği gibi borçlu tarafından da yapılabilir. Borçlu aracı Yediemin'e çekilmişse Yediemin'deki aracını alacağı yetki belgesi ile yetki belgesinde satış miktarını taşıyan dilediği kişiye satabilir.

Kıymet takdiri yapıldıktan sonra kıymet takdirine yönelik tebliğ ve itirazlar tamamlanıp kesinleşme olduktan sonra borçlu malını kendisi satabilmek için "yetki belgesi" verilmektedir. Bu yetki belgesi borçluya tebliğ edildikten sonra 15 gün içinde malını satabilecek alacaklıyı bulup icra dairesine bildirmek zorundadır. Yine bu süre içinde borçluyla anlaştıkları bedeli borçluya verilen on beş günlük süre içinde icra dairesinin banka hesabına ödemesi zorunludur.

Malın rızaen satış miktarı için "Rızai satışta bedel, malın muhammen kıymetinin yüzde doksanına karşılık gelen miktarı ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak bu aşamaya kadar bu mahcuz için yapılan takip masrafları toplamından az olamaz, buna aykırı olan yetki belgesi ve satış geçerli olmayacaktır. Bu konuda alacaklı taraflar şikayette bulunabileceği gibi resen kabul kararı verecek icra mahkemesi tarafından da dikkate alınması gerekir.

Alacaklı malı satın almak istediğini bildirip satış bedelini icra dairesine yatırmaktadır. Bu bedel yatırdıktan sonra icra müdürü, gerekli bilgi ve belgeleri temin ettikten sonra yukarıda belirtilen şartların bulunduğunu tespit ederse satışın onayı ile malın devir ve teslim işlemlerinin yapılmasına karar verilmesi için dosyayı derhâl icra mahkemesine gönderir. İcra mahkemesi tarafından en geç on gün içinde yapacağı inceleme sonucunda dosya üzerinden talebin kabulüne veya reddine kesin olarak karar verir. Kabul kararıyla malın mülkiyeti alıcıya geçer ve tüm hacizler kaldırılarak devir ve teslim işlemleri gerçekleştirilir. Ret kararı verilmesi hâlinde yatırdığı bedel alıcıya iade edilir.

İcra mahkemesinin malın rızaen satış için gerekli usuli işlemler yapılmış mı, yetki belgesine göre teminat yatırılmış mı gibi kanuni olarak inceler. İcra mahkemesi tarafından kabul kararıyla malın mülkiyeti alıcıya gerçekleşmiş sayılır. Artık icra dairesi tescil için tapu, trafik ya da diğer sicilleri diğer tüm haciz ve rehinlerden ari olarak alıcı adına taşınmazın tescil edilmesine ilişkin yazıları ilgili kurumlara yazmaktadır.İlgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, devir ve teslim masrafları alıcıya aittir.

Rızaen satış konusu mal alıcıya teslim edilmedikçe veya teslime hazır hâle getirilmedikçe alıcının dosyaya yatırmış olduğu bedel alacaklılara ödenmez. İcra mahkemesi tarafından kabul kararı yerine ret kararı verildikçe alıcının ödediği bedel alıcının hesabına iade edilir.

Rızaen satış yolu ile artık borçlu malını yıllarca Yediemin'de bekletmek ya da daha yüksek satabileceği bir malı daha ucuza ihalede satmak zorunda kalmayacaktır. Ayrıca alacaklı da alacağını bu yolla bir an önce kavuşmuş olacaktır. Her iki tarafın lehine olan düzenleme aynı zamanda borçlu ve hacizli malın alacaklısı arasında bir antlaşma sağladığından malın alım satımı konusunda helalleşme yolu da açılmış olacaktır.

AV. ARB. MAHMUT ALTINEL

mahmut@altinelhukuk.com

www.altinelhukuk.com

0 212 234 52 20