Araç değer kaybı zararları, kasko ve trafik sigortasında maddi tazminatlar

Ülkemizde ne yazık ki, her yıl milyonlarca trafik kazası meydana geliyor. 2020 yılında toplam 983 bin 808 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 833 bin 533 adedi maddi hasarlı, 150 bin 275 adedi ise ölümlü ve yaralanmalı trafik kazası. 2021'de 187 bin 524 ölümlü ve yaralanmalı trafik kazası meydana geldi.

Trafik kazalarında özellikle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı dahil devletimizin yapmış olduğu çalışmalar neticesinde ciddi bir azalış olsa da, bir çok vatandaşımız bu kazalar sonucu birçok mağduriyetler yaşamaktadır. Maddi hasarlı kazaların yanı sıra, ciddi bedeni zararlara, ölümlere neden olan kazalar konusunda vatandaşımıza çok fazla sorumluluk düşmektedir.

Kazaların en önemli sebebi, insan hatasıdır. Çok basit önlemlerle, trafik kurallara uyarak kazaları önleyebilme imkanımız varken yaşanan acılardan hala ciddi ders almış değiliz. Bu kazalar sonucu birçok vatandaşımız ömür boyu engelli olarak yaşamak zorunda kalıyor, birçok vatandaşımız sevdiklerini kaybediyor, yıllarca biriktiği emeği ile aldığı malı elden gidiyor.

Tüm bu acı tablo ortadayken, yaşananlara ek olarak başka mağduriyetlerde eklenmemesi için trafik kazası ile karşı karşıya kaldığımızda dikkat edilmesi gerekenleri kısaca özetlemek istiyorum. Yaralanma ve vefat nedeniyle oluşan zararlar dışında kalan maddi zararlar için kısa bir yazıyı sizlerle paylaşıyorum. Bu konu köşe yazılarına sığmayacak kadar uzun bir konu olduğun farkındayım. Fakat, en azından sigorta bilinci oluşması açısından yararlı olacağını düşünüyorum.

Vatandaşın trafik sigortası olarak bildiği poliçe trafiğe çıkan çoğu araçlar için yaptırması devlet tarafından zorunlu olan mevzuatta Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası olan sigortadır. Bu sigorta dışında araçlar için kara araçları kasko sigortası, motorlu kara araçları ihtiyari mali sorumluluk sigortası (İMSS), karayolu yolcu taşımacılık zorunlu ferdi kaza sigortası, ferdi kaza sigortası gibi bir çok poliçe trafikte meydana gelen kazalar için yapılmaktadır.

1-Maddi hasarlı bir trafik kazasına karıştığımızda, öncelikle aracımızı güvenli bir bölgeye çekerek, kaskomuz varsa aracımızı ve kazanın oluş şeklini ispatlayıcı şekilde fotoğraf çekmemiz gerekmektedir. Kaskomuz ya da çekici hizmeti sağlayan bir poliçemiz varsa, hemen sigorta şirketine arayarak kazaya ilişkin bilgileri aktarmamızda fayda bulunmaktadır. Sigorta şirketleri ya da ilgili acenteniz size bu konuda yardımcı mutlaka olacaktır. Aracınızı sigorta şirketi ile görüşme sonrası ilgili servise çektirerek hasar dosyanız açılmakta ve eksper ataması yapılmaktadır.

2-Çift taraflı maddi kazalarda, anlaşmalı kaza tespit tutanağı tutmalıyız. Tutanağın tüm hususlarını eksiksiz bir şekilde doldurmamız önemlidir. Ayrıca, kazaya karışan diğer aracın ruhsat ve ehliyet fotoğrafını almanız size hasar dosyası açma sürecinde gerekli olacaktır. Anlaşmalı kaza tespit tutanağına yönelik Sigorta Bilgi Merkezine ait web sitesinden kusur durumu birkaç gün içinde öğrenebilirsiniz, kusur durumu yanlış olduğunu düşünüyorsanız kusur durumuna yönelik 5 iş günü içerisinde itiraz edebilirsiniz.

3-Yapmış olduğunuz itiraz aleyhinize gelirse, fakat haklı olduğunuzu düşünüyorsanız Sigorta Tahkim Komisyonu'na bireysel ya da bir vekil avukat aracılığıyla başvuru yapabilirsiniz. Sigorta Tahkim Komisyonu'na trafik sigortası olan tüm sigortalar zorunlu olarak üyedir. Kasko poliçelerine yönelik uyuşmazlıklar içinde üye olan sigorta şirketleri yönünden başvuru yapabilirsiniz. Sigorta Tahkim Komisyonu sitesinden online olarak bu başvuruları ilgili evrakları tamamlayarak ve başvuru giderlerine yatırarak yapma imkânınız bulunmaktadır. Ortalama sonuçlanma süresi 4 ay olup 5.000 TL altı kararlar kesin olup üstü zararlar için itiraz olursa 2 ay uzamaktadır. 40.000 TL altı zararlar için temyiz sınırı altında olup kararları kesindir. Sigorta Tahkim Komisyonu dışında Asliye Ticaret Mahkemelerinde Sigorta Şirketine zorunlu dava şartı arabuluculuğa başvuru yaptıktan sonra anlaşma olmazsa dava açma imkânınız ayrıca bulunmaktadır. Tabi sigorta ile birlikte müteselsil sorumlu olan araç işleteni (çoğunlukla malik) ve araç sürücüsünü davaya katabilirsiniz. Sadece sigorta şirketine yönelik Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru olmaktadır.

5-Hangi maddi zararlar trafik sigortasından isteyebilirsiniz?

a-Araçta meydana gelen araç değer kaybı zararları,

b-Aracınızın yeniden tamir masrafı eksik ya da hiç ödenmemesine ilişkin maddi zararları,

c-Orijinal eş değer parça kullanılmamışsa, somut olaya göre buna ilişkin maddi zararlar,

d-Aracın tamir süresi boyunca yoksun kalınmışsa buna ilişkin gelir kaybı ve kira kaybı dahil zararlar trafik sigortası teminat dışında olup kusurlu araç sürücüsü ve malikinden istenebilir,

e-Aracın içinde bulunan maddi eşyalarınız zarar görmüşse bu zararları talep edebiliriz.

d-Elbette maddi bedensel ve vefata yönelik zararlar, bu konuya başka bir yazımızda detaylı olarak anlatacağım.

6-Hangi maddi zararlar kasko poliçesinden isteyebiliriz?

a-Kasko poliçelerinde aracınızda meydana gelen maddi zararlar poliçe teminatı kapsamında ödenir. Eğer aracınız perte ayrılmışsa güncel araç rayiç bedeli size ödenir. Kasko poliçenizden aracınızı yaptırmak istiyorsanız, öncelikle kasko şirketinize arayarak kazaya bildirim yapmanızda fayda bulunmaktadır. Yetkili ya da özel serviste kasko poliçeniz kapsamında hasar dosyasınız açılarak ilgili süreç takip edebilirsiniz. Aracınıza atanan eksper gerekli incelemeye yaparak araçla ilgili eksper raporu düzenlemektedir. Bu rapor doğrultusunda aracın tamiri ya da perte ayrılıp ayrılmayacağı şirket tarafından değerlendirilir. Burada önemli olan, kasko poliçesi trafik poliçesi gibi standart olmayıp özel şartlar, muafiyetler eklenebilmektedir. Bu nedenle mutlaka aracınızı servise çektirmeden önce kasko poliçenize ilişkin bilgileri mutlaka kontrol etmenizde fayda bulunmaktadır.

b-Kasko poliçeleri değer kaybını karşılamamaktadır, tabi ki teminat olarak eklenebilir fakat kasko poliçelerinde bu teminat çoğunlukla bulunmamaktadır.

c-Aracınız pert olmuşsa, sigorta şirketi güncel rayiç bedeli muafiyet yoksa ödemekle yükümlüdür. Eğer eksik ya da hiç ödenmezse Sigorta Tahkim Komisyonuna bireysel ya da vekil avukat ile başvuru yapabilirsiniz, ayrıca Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açma imkânınız bulunmaktadır.

d-Sigorta şirketleri ile hasar sürecini tamamlamak tazminatınızı daha kolay şekilde almanıza yarar sağlayacaktır. Aksi halde Sigorta Tahkim ve Dava sonucu süreler uzayabilir,

Araç değer kayıpları ile ilgili, başvurularınızı sigorta şirketlerine doğrudan başvurabileceğiniz gibi bir vekil avukata vekalette verebilirsiniz. Son günlerde ne yazık ki, bu konuda vatandaşlarımıza yanlış ve yetersiz bilgi veren aracılar bulunmakta olup vatandaşlarımızı bunlar hakkında dikkatli olması gerekmektedir. Araç değer kaybı zararları için doğrudan bireysel başvuru mümkündür, başvuru sonrası şirketçe eksper değerlendirmesi sonrası tazminat hesabınıza ödenmektedir. Eksik ya da ödeme olmaması halinde bireysel ya da vekil ile sigorta tahkim komisyonuna online olarak başvuru yapabilirsiniz.

Araç değer kaybı için;

1-İki taraflı araç kazaya karışması gerekmektedir,

2-Bu kazanın meydana gelmesinde tamamen kusurlu olmamamız gerekmektedir,

3-Aracınızda Trafik Sigorta Genel Şartları gereği araç değer kaybı oluşması gerekmektedir,

4-Araç değer kaybı zararı için hesaplama yetkili kişilere yaptırabilirsiniz ya da bir vekil avukat aracılığıyla destek alabilirsiniz,

5-Karşı taraf aracının trafik sigortası olması gerekmektedir, aksi halde araç değer kaybı zararı GÜVENCE HESABINDAN karşılanmamaktadır, ancak yaralamalı trafik kazası tazminatı ve trafik kazası vefat nedeniyle zararlar GÜVENCE HESABI'ndan karşılanmaktadır,

6-2022 yılı için trafik sigortası maddi hasar limiti 50.000 TL'dir. Bunu aşan değer kayıpları trafik sigortasından karşılanmamaktadır,

7-Trafik sigortası limitinin, aracınızın tamiri nedeniyle maddi zararlar 50.000 TL'lik teminat limitini doldurursa o zaman limit aşımı olduğu için ancak kusurlu araç sürücüsü ve malikine karşı Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava açabilirsiniz,

8-Karşı aracın kaskosu varsa kasko poliçesinde İHTİYARİ MALİ SORUMLULUK İLİŞKİN teminat varsa limit aşımı değer kaybını bu teminattan karşılayabilirsiniz, bazı trafik sigortası poliçelerinde ek olarak İMSS teminatı eklenmektedir, bu bilgiye kusurlu araç sürücüsünden ulaşabilirsiniz,

9-Trafik sigortası teminat limitleri, maddi zararlar için 2022 itibariyle araç başı 50.000 TL'dir. Bunu aşan zararlar trafik sigortası maddi zararları karşılamaz, bedeni ve cismani zararlar içinde kişi başı 500.000 TL'DİR. Bu nedenle araçlarınıza İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası yaptırmanız (manevi tazminatı kapsar şekilde) bir kaza anında cebinizden çıkan parayı azaltması konusunda yararlı olacaktır.

Konuya ilişkin bilgi çok uzun olup kısaca özetlemeye çalışmış bulunmaktayım. Yaralanmalı trafik kazalarında tazminat, trafik kazasında vefat nedeniyle tazminat gibi bedensel zararlara ilişkin başka bir yazıda sizlere aktaracağım. Son olarak, trafik sigortasına ilişkin zararlar konusunda lütfen vatandaş olarak aracılara karşı dikkatli olmanızı tavsiye ediyorum. Bireysel başvurular yapabilirsiniz, avukat zorunlu elbette değildir. Fakat, eğer bir vekil avukat ile süreci takip edeceksiniz mutlaka ve mutlaka bir sözleşmenizin olması, vekil ile doğrudan iletişim halinde olmanız, süreç ilerledikçe bilgi almanız sizin için yararlı olacaktır. Kötü niyetli hasarcılar, aracı hasar şirketleri, çantacılar gibi simsarlar, vatandaşlarımızdan birçok vekile vekalet alarak sigorta şirketlerindeki tazminatları gasp ettikleri sıkça yaşanan bir durumdur. Böyle bir durum ile karşılaşmamak için vekaletinizin içeriğine, avukatlık sözleşmenize ve vekil olarak yetki verdiğiniz avukat ile doğrudan iletişim halinde olmanız konusunda dikkatli olmanız sizler için faydalı olacaktır.

Trafik kazalarında tazminat konusu, çok uzun ve detaylı bir konudur. Bu nedenle kısa yazılar paylaşarak vatandaşlarımızın, sigorta bilinci edinmesini çok önemsiyorum. Aksi halde bilgi eksikliği olduğunda, yaptırması gereken poliçeleri yaptırmayarak ciddi tazminatları ödemekle karşı karşıya kalabilir hatta haklarını almak konusunda kötü niyetli kişilerin kurbanı olabilirler.

AV.ARB.MAHMUT ALTINEL

Avukat-Ticaret ve Sigorta Uyuşmazlıklarında Uzman Arabulucu

mahmut@altinelhukuk.com