Malabadi Köprüsü nerede
Adnan Ateş
Tarihin derinliklerindeki köklere sahip, mimarinin bir şaheseri olan Malabadi Köprüsü, Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde yer almaktadır. Silvan Belediyesi ve Kaymakamlığı'nın logosunda da yer bulan köprü, ilçenin simgelerinden biridir. Silvan Taşınmaz Tarihi Eserler Envanterine kayıtlı olan köprü, aynı zamanda tescilli bir yapıdır.
Malabadi Köprüsü'nün güzelliği ve muhteşemliği, sadece mimari bir yapı olmaktan öte, bir dönemin hikayesini, Silvan'ın kültürünü ve doğanın güzelliğini içinde barındırmasıdır. Bu nedenle, dünya çapında tanınan ve ziyaret edilen bir yapıdır. Malabadi Köprüsü, hem görselliği hem de tarihi önemiyle dünyanın en özel yapılarından biridir. Bu köprüyü bir kez gören, onun büyüleyici atmosferine mutlaka kapılır.
Bir ilçenin gururu
Bazı kaynaklarda köprünün iki farklı ilin sınırında olduğu iddiaları yer alsa da, bu iddialar tarihi ve resmi kayıtlara dayanmamaktadır. Malabadi Köprüsü'nün her iki ayağı da tamamen Diyarbakır il sınırları içindedir. Yıllarca süren bu yanlış iddialara rağmen, köprünün Silvan'a ait olduğu gerçeği değişmemektedir.
Malabadi Köprüsü'nün Silvan'a ait olduğu gerçeği, tarihi kayıtlara, yerel bilince ve yapılan araştırmalara dayanmaktadır. Köprünün Artuklu Beyliği döneminde inşa edildiği ve bu dönemde bölgenin merkezi olan Silvan'a ait olduğu tarihi kayıtlarda açıkça belirtilmektedir. Köprünün Silvan taşınmaz tarihi envanterine kayıtlı olması, yasal olarak Silvan'a ait olduğunu gösterir. Silvan'da yaşayan halkın nesilden nesile aktardığı bilgiler, köprünün tarihsel süreç boyunca Silvan'a ait olduğunu teyit eder. Köprünün her iki ayağı da kesinlikle Diyarbakır il sınırları içinde, Silvan ilçesi sınırları içerisindedir.
Köprünün mimari özellikleri, bölgedeki diğer Artuklu eserleriyle uyum gösterir ve Silvan'ın yerel mimari dokusunu yansıtır. Köprü, Silvan halkının kimliğinin önemli bir parçasıdır ve yerel festivallerde, kutlamalarda sıkça kullanılır. Silvan Belediyesi ve Kaymakamlığı'nın resmi web sitelerinde ve yayınlarında köprünün Silvan'a ait olduğu vurgulanmaktadır. Diyarbakır Kültür ve Turizm Müdürlüğünün arşivlerindeki belgeler de köprünün Silvan'a ait olduğunu destekliyor. Köprünün başka bir yere ait olduğunu iddia edenlerin genellikle bu iddialarını destekleyecek yeterli tarihi belge veya kanıt sunamadıkları görülür.
Malabadi Köprüsü, tarihsel ve coğrafi olarak Silvan'a aittir. Artuklu Beyliği döneminde inşa edilen bu köprü, Silvan'ın taşınmaz tarihi envanterinde kayıtlıdır. Köprünün her iki ayağı da Diyarbakır il sınırları içinde, Silvan ilçesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Yıllarca süren araştırmalar ve yerel halkın ortak görüşü, köprünün Silvan'ın kültürel mirasının önemli bir parçası olduğunu göstermektedir. Köprünün başka bir yere ait olduğu iddiaları, tarihi gerçeklere ve coğrafi verilere dayanmamaktadır.
Köprünün inşa edildiği dönem olan Artuklu Beyliği dönemine ait tarihi belgelerde, köprünün Silvan bölgesinde inşa edildiğine dair net bilgiler yer almaktadır. Artuklu Beyliği'nin bu bölge üzerindeki hakimiyeti ve köprünün bu dönemde inşa edilmesi, köprünün Silvan'a ait olduğunun en önemli kanıtlarından biridir. Köprünün Silvan taşınmaz tarihi envanterine kayıtlı olması, yasal olarak Silvan'a ait olduğunu gösterir. Bu envanter, tarihi ve kültürel mirasın korunması amacıyla oluşturulan resmi bir belgedir.
Köprü üzerindeki kitabede, köprünün inşasıyla ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu kitabedeki bilgiler, köprünün hangi dönemde ve kim tarafından yaptırıldığını göstererek, köprünün Silvan'a ait olduğunu kanıtlar niteliktedir.
Sonuç olarak, Malabadi Köprüsü'nün Silvan ilçesine ait olduğu, tarihi kayıtlar, yerel bilgiler ve coğrafi konum gibi birçok faktörle desteklenen güçlü bir gerçektir. Bu nedenle, köprünün başka bir yere ait olduğu iddiaları, tarihi gerçeklere ve bilimsel verilere dayanmamaktadır.
Tarih ve mimarinin buluşma noktası
1147 yılında inşa edilen köprü, özellikle 40.86 metrelik sivri ana kemeriyle dünyanın en büyük kemer açıklığına sahip taş kemer köprüsü olma özelliğini taşımaktadır. İçerisinde odalar bulunan tek köprü olması da köprüyü benzersiz kılan özelliklerinden biridir.
Ziyaretçilerin ilgi odağı
Malabadi Köprüsü, sadece tarihi ve mimari değeriyle değil, aynı zamanda doğal güzelliğiyle de ziyaretçilerini büyülemektedir. Köprünün hemen yanı başında yer alan ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan park, ziyaretçilere keyifli anlar yaşatmaktadır. Özellikle gelin damat adaylarının fotoğraf çektirmek için tercih ettiği bu park, köprünün popülerliğini daha da artırmaktadır.
Evliya Çelebi ve Albert Gabriel'in hayran kaldığı eser
Ünlü seyyah Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde köprü için "Altına ayasofyanın kubbesi girer" ifadesini kullanmıştır. Fransız gezgin ve araştırmacı Albert Gabriel ise köprünün inşa edildiği dönemde statik hesaplamaların olmadığı düşünüldüğünde, bu kadar büyük ve sağlam bir yapının inşa edilmesinin hayret verici olduğunu belirtmiştir. Bazı kaynaklara göre Mevlana Celaleddin Rumi, bu köprüden geçmiştir. Bu da köprünün tarihsel önemini artıran bir detaydır.
Ulaşım ve bakım
Silvan ilçe merkezine 18 km uzaklıkta bulunan köprü, E-99 Uluslararası Karayolu güzergâhındadır. Araç trafiğine kapalı olan köprüye ulaşım için hemen yanında bir köprü bulunmaktadır. Köprünün bakımı ise Silvan Belediyesi tarafından titizlikle yapılmaktadır.
Malabadi Köprüsü: Silvan'ın incisi
Köprü, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almaktadır. Köprü, birçok kez Silvan Belediyesi ve Diyarbakır 9. Bölge Karayolları Müdürlüğü tarafından restore edilerek günümüze kadar ulaştırılmıştır.
Tarihi, mimari ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini kendine hayran bırakan bu köprü, gelecek nesillere aktarılması gereken değerlerimizden biridir.