Yozgat'ta Salep Orkidesi Üretimi Artıyor
Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesinde salep orkidesi için yeni bahçeler oluşturuldu. Tıbbi aromatik bitkilere olan talep doğrultusunda, geçen yıl yapılan deneme ekimlerinin olumlu sonuçlanmasıyla bu yıl daha fazla üretim yapılması planlanıyor.
Haber: Seyfi ÇELİKKAYA
(YOZGAT) - Yozgat'ın Akdağmadeni ilçesinde, Mayıs ve Haziran aylarında doğada yetişen salep orkidesinin, tarımsal alanlarda da üretimine yönelik başlatılan çalışmalar doğrultusunda salep bahçeleri oluşturuldu. Kadışehri ilçesine bağlı Yelten köyünde geçen yıl salep bahçesinden olumlu sonuç alınınca üreticiler bu yıl 4 bahçe daha oluşturdu.
Tıbbi aromatik bitkilere olan talebin her geçen gün artması nedeniyle Yozgat Tarım ve Orman İl Müdürlüğü tarafından alternatif ürün olarak çiftçiye sunmak amacıyla geçen yıl Kadışehri ilçesinde deneme ekimi yaptı. Olumlu sonuç alınması üzerine bu kez Boğazlıyan ilçesinin Poyrazlı köyünde salep bahçesi tesis edildi. Çiftçilerden gelen talepler doğrultusunda Yozgat merkez ve Boğazlıyan ilçesinde 4 bahçe daha kurulup, salep dikimleri yapıldı.
Yozgat Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından önceki yıllarda gerçekleştirilen alan taramasında, kültür bitkisi olarak Akdağmadeni ilçesinin sembolü haline gelen salep orkidesinin yörede bilinen 16 çeşidinden bugüne kadar 11 çeşidinin varlığı saptandı. Bunların en önemlilerinin ise meşe salep, sivri kurt kulağı salep, beşli çift çatal yemlik salep ve çift çatal yemlik salep çeşitleri olduğu aktarıldı. Özellikle dondurma üreticilerinin tercih ettiği, verimi ve lezzeti bakımından en kaliteli olan yemlik salep orkidesinin ise sadece Akdağmadeni ormanlarında yetiştiği belirtildi.
" Bu sene deneme üretimini yaptık, umutluyuz"
Yozgat'ta endemik bitkilerin ekimini yapan Harun Haliloğlu isimli çiftçi, lavantadan iyi bir sonuç aldıklarını şimdi de salep bitkisine yöneldiklerini söyledi. Haliloğlu, şöyle konuştu:
"Tıbbi aromatik bitkiler üzerinde bir merak sardık. Lavanta bahçemizi yapmıştık 2021 yılında, bu sefer de salep bahçemizi yapmaya çalıştık. Şu anda bu sene deneme üretimindeyiz, Yozgat merkezde bahçemiz. Bahçemizin yeri Çalatlı'da. Salep bitkisi Yozgat'a yabancı bir bitki değil normal şartlarda. Salebin borsası, Burdur Bucak ilçesinde. Doğal ortamda da yetiştiği yerler var. Kastamonu, Batı Karadeniz, Orta Karadeniz, Tokat vesaire gibi yerlerde de var. Akdağmadeni'nde de salep doğal ortamında yetişiyor ama şu anda bu artık biraz daha endüstriyel bir hal kazandı, arz talep meselesinden dolayı. Belli bir pazarı var. Çeşitli yerlerde de kullanım amacı geniş olduğundan salep Türkiye genelinde yetişme ortamı olabilen yerlere doğru yayılıyor. Akdağmadeni'nde doğal ortamda yetişmesi hasebiyle acaba dedik biz de burada endüstriyel olarak yapabilir miyiz? Bu sene deneme üretimini yaptık, umutluyuz, güzel şeyler bekliyoruz."
"Yozgat için bir alternatif ürünün de bu olacağını düşünüyoruz"
Bu yıl deneme amaçlı ekimlerin yapıldığını hatırlatan Haliloğlu, olumlu sonuç alabileceklerini vurgulayarak, şunları söyledi:
"Salep bitkisi orkidegillerden bir bitki. Keyfi üretimi yasak. Şu anda hükümet kontrolünden izin alınarak üretimi yapılan bir bitki. Endemik bir tür olduğu için şu anda birçok doğal ortamında izinsiz sökümleri ve başka yerlere taşınmaları söz konusu olmadığından dolayı birçok türün soyu tükenme tehlikesine girmiş. Dolayısıyla da şu anda devlet kontrolünde izne tabi olarak üretimi de satımı da o şekliyle yapılıyor. Birçok gıda katkı maddesi olarak kullanıyor ama en belirgin karşımıza çıktığı hali dondurma katkı maddesi olarak. Dondurma da kıvam arttırıcı olarak kullanılıyor. Yaş halinde soğan şeklinde eylül, ekim aylarında ekiliyor. Daha sonra kışı belli bir şekilde geçirdikten sonra nisan, mayıs aylarında hasat ediliyor. Yumru şeklinde bunlar, küçük, minik patates yumrusuna benzeyen bir şekilleri var. Daha sonra arzu edilirse tekrar bahçeleri çoğaltmak için bu yumrular o şekilde kullanıyor. İsteyenler de bunları kurutup, öğütüp, dondurma sanayine katkıda bulunuyorlar. Kıvam arttırıcı gıda katkı maddesi olarak en baş noktada kullanıldığı hali dondurma katkı maddesi olarak. Haricinde de içecek sanayinde, içecek sektöründe ciddi anlamda kullanılıyor. Salep içeceğini kışın soğuk algınlığı vesaire olduğumuzda sevmeyen yoktur aramızda. Üst solunum yolları rahatsızlığı, bağırsak vesaire rahatsızlığı, mide rahatsızlıklarına kadar şu anda etki etmediği yer yok gibi neredeyse. Yozgat için bir alternatif ürünün de bu olacağını düşünüyoruz. Lavantayı denedik, ciddi şekilde verim aldık. Pazar sorununu aşarsak onda sorun kalmadı ama talepte de şu anda inşallah güzel çalışmalara imza atacağımızı düşünüyoruz."
