Yer Altı Şehrinin" İşçilerini Soma da Korkutmuyor

KASIM SAKALLI - Soma'daki 301 işçinin hayatını kaybettiği maden faciasının ardından Türkiye Taşkömürü Kurumunun (TTK) yanı sıra özel firmaların madencilik yaptığı Zonguldak'ta, babadan oğula geçen mesleki birikimin verdiği öz güven, yerin metrelerce altında alın teri döken işçilerin tedirginliklerini azaltıyor.

Kömür işletmeciliğine başlandığı 1848'den bugüne kadar yaklaşık 400 milyon ton taş kömürü üretilen havzada, TTK'nın 5 müessese müdürlüğüne bağlı ocakların yanı sıra rödevans (imtiyaz hakkı) usulü çalışan  28 sahadaki özel firmalarda 12 bine yakın işçi çalışıyor.

Kömür üretimi sırasında 5 bine yakın madencinin hayatını yitirdiği havzada, "ölüm tünelleri" olarak adlandırılan ve 3 bine yakın kişinin çalıştığı tahmin edilen ruhsatsız ocaklara da hiçbir iş güvenliği önlemi olmamasına rağmen havza insanı tarafından tercih edilebiliyor.

TTK ve özel sektörde 3 vardiyada çalışılan maden ocaklarında 8 saatlik üretim yolculuğuna yer üstünde nerede ve ne iş yapacaklarının belirlenip tertip edilmeleriyle başlayan madenciler, kurumda işçi asansörleri ve ardından bindikleri fayton denilen demiryolu aracıyla, özel sektörde ise ocağın içinde yürüyerek "mutlak karanlık" olarak niteledikleri derinlere doğru ilerliyor.

Sevdikleri ve iş arkadaşları tarafından "hayırlı işler" yerine "uğurlar olsun, Allah'a emanet ol" denilerek yolcu edilen madenciler, baretlerinin ışığıyla aydınlanan ocakta, yeri geldiğinde yüksekliği bir metreyi bulmayan üretim bölgesinde kömür kazıyor.

Yerin metrelerce altında Anadolu Ajansı (AA) muhabirlerinin görüntülediği madenciler,  en ufak bir ihmalin kendilerinin ve arkadaşlarının canına mal olabileceği bilinciyle kömür havzasının 160 yılı aşkın madencilik birikiminin verdiği öz güvenle çalışıyor.

İşçilerin bir kısmı kömür kazılan alanlarda oluşan boşlukların çökmemesi için uzunlukları 4-5 metreyi bulan maden direklerini baltayla keserek tahkimat yaparken, madencilerin bir kısmı da  dar kesitlerde kazmanın yanı sıra havayla çalışan kömür kazıcılarla üretim yapıyor.

Kazdıkları kömürü küreklerle konveyöre (yük taşınan band) aktaran işçiler, ramazan ayında iftarlarını ve sahurlarını, diğer günlerde de yemeklerini kömürden kararmış elleri ve yüzleriyle yerin metrelerce altında birlikte yiyor.

Madencilerin ocaktan yer üstüne yolculukları, kazılarıyla ocak içinde biriken ve konveyörle daha yüksek kodlardaki galerilere taşınan kömürün, burada vagonlara boşaltılmasının ardından başlıyor.

- "Tecrübe tedirginliği azaltıyor"

Özel kömür ocağında çalışan 27 yıllık madenci Mustafa Açıkgöz, AA muhabirine, çok genç yaşlardan itibaren madenlerde çalıştığını, mesleği babasından öğrendiğini söyledi.

Emekliliği gelmesine rağmen işine devam ettiğini anlatan Açıkgöz, "İki çocuğum üniversitede okuyor. Para yetmediği için çalışmayı sürdürüyoruz. Çalışırken can güvenliğimizi sağlayacak donanımı her zaman yanımızda taşıyoruz. İş güvenliği önlemi kişiden başlıyor. İyi bir usta kendisini ve yanındaki arkadaşlarını korur" diye konuştu.

Açıkgöz, kazdıkları kömür alanının çökmemesi için tahkimat yaptıklarını, bunun da can güvenliklerini sağladığını dile getirerek, yerin metrelerce altında usta ve madencilerin işini sağlam ve eksiksiz yapması durumunda iş kazası riskinin en aza ineceğini anlattı.

Soma'daki faciada hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet dileyen Açıkgöz, şunları kaydetti:

"Yaşanan faciaya çok üzüldük ama biz işimize ara veremeyiz. Madenlerin yapısı gereği üç gün çalışmazsanız iş kazası riski artar. Biz doğuştan madenci, dede, baba hepsi madenci, 'siz gitmişsin bir yerde çay içmişsin ben gelmişim burada işimi yapmışım' aynı şey. Herhangi korkumuz yok. Yeni başlayan işçiler belki ilk başlarda tedirginlik duyarlar ama bir süre sonra onları da hiçbir olumsuz durum tedirgin etmez. Tabi tüm cihazlarımızın tam olması güvence. Yanımızda gaz ölçüm cihazları var. Herhangi bir sıkıntı olursa gerekli tedbirlerimizi alıyoruz. Madendeki güvenlik, çalışanda biter. Bütün önlemlerini alacaksın."

Açıkgöz, maden ocağının girişine emniyet tedbirlerine ilişkin yazılar asmakla iş güvenliğinin sağlanamadığına işaret ederek, "Bunları kafaya yazmak gerekir. Burada mesela 300'e yakın işçi çalışıyor. Çoğunluğu ne lise ne üniversite mezunu. Bunları ne kadar eğitirsen eğit takibini yapmak zorundasınız" dedi.

"Herkes tedbirli olmalı"

Yaklaşık 10 yıldır ocaklarda çalışan Yusuf Çaluk da madenciliğin en önemli özelliklerinden birinin de işçinin kendi can güvenliğini düşünerek önlemler alması olduğunu dile getirdi.

Soma'daki maden faciasına çok üzüldüklerini belirten Çaluk,  madenlerin ilgililer tarafından sıklıkla denetlenmesini, eksikler varsa kendilerini uyarmalarını beklediklerini vurguladı.

Çaluk, kentteki maden tecrübesinden dolayı işverenin de en ufak bir ihmalin büyük sonuçlar doğuracağın bildiğini, bundan dolayı gerekli tedbirleri aldığını ifade ederek, "Her zaman tedbir almak zorundasınız. 'Ben mesaimi bitirdim benden sonra kim gelirse ne yaparsa yapsın' diye düşünmemeliyiz. Diğer arkadaşların da can güvenliğini sağlamamız gerekiyor. Yani herkes tedbirli olacak. Burada çalışırken birlik beraberlik ön planda olması lazım" diye konuştu.

Madenci Hamza Pazarlıklı ise 8 yıldır yer altında görev yaptığını, kentteki maden ustalarının en ufak bir soruna bile müdahale ederek iş kazasının olmaması için kendilerini uyardığına işaret etti.

Maske ve baret gibi önlemler alınmadan kesinlikle ocağa girilmediğini aktaran Pazarlıklı, kentteki özel ve devlet ocaklarında çalışan işçilerin bilinçli ve tecrübeli olduğunu kaydetti. - Zonguldak