"Uzaya Açılan Pencere", Bakış Açısını Genişletecek

Fikriye Susam Uyar - "Uzaya açılan pencere" olarak nitelendirilen Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Astrofizik Araştırma Merkezi (ÇAAM) ve Ulupınar Gözlemevi'nde, yıllardır evrenin derinlikleri inceleniyor. Bu yıl yapılacak çalışmalarla İtalya, Macaristan, Polonya, Kanada ve Bulgaristan gözlemevleriyle işbirliği geliştirilecek.

Çanakkale merkezine 10 kilometre uzaklıktaki Ulupınar köyündeki gözlemevinde bulunan 5 teleskop bilimsel araştırmalar, 10 kadar küçük teleskop ise bilim-toplum etkinlikleri için kullanılıyor. Halen 30 kişinin çalıştığı gözlemevinde, evrenin derinlikleri inceleniyor, bilimsel çalışmalar gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda 55 tez çalışması tamamlandı, 28'i ise devam ediyor. Yılda ortalama 50 yayın yapılan merkezde, 10 yılda 500 yayın gerçekleştirildi.

Ulupınar Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Osman Demircan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gözlemevinin, Türkiye'nin uzaya açılan pencerelerinden birisi olduğunu söyledi. Gözlemevine, 2009 yılında 122 santimetre çaplı Türkiye'nin en büyük teleskobunun kurulduğunu anımsatan Demircan, "10 yıllık dönemde gözlemevi, doktoralı eleman sayısı, yetiştirdiği yüksek lisans ve doktora öğrencisi sayısı, indeksli dergilerdeki yayın sayısı, düzenlediği bilimsel toplantılar, kullandığı altyapı ve teleskoplar açısından Türkiye'nin, en son kurulan en genç gözlemevlerinden birisi olmasına karşın, en iyi, en güçlü üniversite gözlemevi konumuna ulaşmıştır" dedi.

Gözlemevinin bilimsel geleceği için güncel gözlemsel astronomi alanlarında projeler yürüterek, tez çalışmalarına veri üretmek, eleman yetiştirerek ve bilim-toplum etkinlikleri yapma hedefleri olduğunu dile getiren Demircan, bu kapsamda "ÇOMÜG Bilim-Toplum Merkezi" oluşturulmasını planladıklarını bildirdi.

Merkezin projesinin çizilerek rektörlüğe sunulduğunu belirten Demircan, küp biçimli olacak binanın içinde tavandan sarkan yarım küre biçimli planetaryum kubbesi (gezegen evi), bir köşesinden terasa çıkılan merdiven ile terasta bir kubbe içinde 40 santimetre çaplı "İST40" teleskobunun olacağını söyledi.

-Planlanan çeşitli çalışmalar-

Binanın iç duvarlarının sergi alanı, orta kısımının konferans salonu ve planetaryum olarak kullanılacağını ifade eden Demircan, gözlemevinde yapmayı planladıkları çalışmaları şöyle anlattı:

"2013 yılında alınması planlanan tayfçeker, T122 teleskobuna monte edilerek tayfsal gözlemlerde kullanılmaya başlanacak. Farklı türlerden etkileşen çift yıldızların dikine hız eğrilerini oluşturmak için veri toplanmaya başlanacak. Yurt dışı bilimsel işbirliği çalışmalarının geliştirilmesi için yeni çabalar uygulamaya konacak. Güney yarım küre gözlemlerine Yeni Zelanda ve Güney Afrika gözlemevleriyle işbirliği kapsamında devam edilecek, ayrıca İtalya, Macaristan, Polonya, Kanada, Bulgaristan gözlemevleriyle işbirliği çalışmaları geliştirilecek. İstanbul Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü ile bilimsel işbirliği geliştirilerek devam ettirilecek. Uzun soluklu üç yeni güncel ve gözlemsel astronomi araştırma projesi uygulamaya konacak. Bu projeler yürütülmekte olan diğer bilimsel araştırma projeleriyle beraber gelecekte yoğun gözlemsel çalışmalar ve çok sayıda tez çalışmasını içerecek."

Yayıncı: Doğan Sarıtaş - ÇANAKKALE