Türkiye'de Önleme Dinlemeleri" Konferansı

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Başmüfettişi Yunus Nadi Kolukısa, "Toplumun en düşük katmanından en üst katmanına kadar herkeste 'ben de dinleniyor muyum' düşüncesi, imajı oluşabiliyorsa bu gerçekten toplum için büyük bir hasardır" dedi.

Kolukısa, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından Hoca Ahmet Yesevi Salonu'nda düzenlenen " Türkiye'de Önleme Dinlemeleri" konulu konferansta yaptığı konuşmada, son bir yıldır Türkiye'de yanlış algılara neden olacak gelişmelerin yaşandığını söyledi.

Toplumda "Hepimiz dinleniyor muyuz?" algısı oluşturulmaya çalışıldığını öne süren Kolukısa, "Bu son derece rahatsız edici bir durum. Bunu şöyle izah edelim; haberleşme özgürlüğüne aykırı. Anayasa'da düzenlenen haberleşme hürriyetine aykırı bir durum. İnsanlar devletin haberleşme hürriyetine saygı duymasını istiyorlar ama bu şekilde herkeste böyle bir algı oluşturulursa, bu insanları rahatsız edici bir noktaya getirir" diye konuştu.

Kolukısa, HSYK'da bu konuların soruşturulmasıyla görevlendirildiğini ifade ederek, önleme dinlemelerinin adli dinlemelerden farklı değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti.

Önleme dinlemelerinin Ceza Muhakemesi Kanunu'nda düzenlenmediğine işaret eden Kolukısa, dinlemelerin, henüz ortada bir suç olmadığı için Jandarma Teşkilat Kanunu, Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile MİT Kanunu'nda düzenlendiğini anlattı.

Suç şüphesiyle ilgililerin telefon kayıtlarının tespit edildiğini aktaran Kolukısa, "Son derece hassas bir konu. Çünkü çok geniş kapsamlı yürüttüğünüz zaman insanların özel hayatlarına müdahaleler oluyor ama hiç yapmadığınız zaman, devlet olarak 'ben bunu yapmayayım, herkes istediği şekilde yapsın' dediğiniz zaman da suçları önleyemiyorsunuz. Bu da çok ciddi bir tehlike arz ediyor. Orada çok ince bir çizgi var. O yüzden çok zor bir alan" ifadelerini kullandı.

Akademik çevrede önleme dinlemeleri konusunun çok ele alınmadığını dile getiren Kolukısa, hukuk fakültesi öğrencilerine bu alanla ilgili araştırma yapabilecekleri önerisinde bulundu.

Kolukısa, önleme dinlemeleriyle ilgili alana ışık tutmak açısından geniş çaplı bir makale yazdığını, makalenin önümüzdeki günlerde yayımlanacağını bildirdi.

"Hakimler yanlış uygularsa toplumda büyük hasarlara yol açarsınız"

Kolukısa, önleme dinlemelerinin ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğüne, anayasal düzene ve genel güvenliğe dair koruyucu ve genel güvenlik tedbirlerini almak için yapıldığını vurguladı.

Önleme dinlemesindeki "ince çizginin" önemine işaret eden Kolukısa, "Ne insanların hakkına, haberleşme hürriyetine, özel hayatına müdahale edelim ne de devletin ve milletin bekasından, güvenliğinden taviz verelim. İşte bu farkındalığı oluşturmamız gerekiyor" dedi.

"İyi bir kanun yoktur, iyi bir düzenleyici vardır" sözünün bu düzenlemeye çok uygun olduğunu ifade eden Kolukısa, şöyle devam etti:

"Kanunlarda her şey açıkça yazılmış ama uygulamada... Hakimler bunu yanlış uygularsanız, toplumda çok büyük hasarlara yol açarsınız. Ne yazık ki şu anda bu durumla karşı karşıyayız. Toplumun en düşük katmanından en üst katmanına kadar herkeste 'ben de dinleniyor muyum' düşüncesi, imajı oluşabiliyorsa, bu gerçekten toplum için büyük bir hasardır diye düşünüyorum. Bunu el birliğiyle önlememiz gerektiğini düşünüyorum. Ben burada HSYK'nın görevlendirmesiyle bulunuyorum. HSYK adına şunu söyleyebilirim; bu konuda çok ciddi bir çalışma yapıyoruz, yürütüyoruz. Bir farkındalık oluşturmaya çalışıyoruz. İnşallah toplumdaki bu algıyı ortadan kaldıracağız. Öncelikle görev bize düşüyor. Daha sonra hakim, savcı arkadaşlarımız zaten çok fazlasıyla bu konuda ehil arkadaşlarımız. Onlarla birlikte bu hususu değerlendireceğiz."

Toplumdan da bu hususun artık düzeldiğini düşünmelerini isteyen Kolukısa, "Ne yazık ki bir dönem yanlış insanların eline düşmüş olabilir ama artık bunlara bir 'dur' dendi, son verildi. Bundan sonra hep iyi olacak, güzel olacak diye düşünüyoruz" diye konuştu.

Alman istihbaratının casusluk faaliyeti

Yunus Nadi Kolukısa, konuşmasının ardından Hukuk Fakültesi öğrencilerinin sorularını yanıtladı.

Bir öğrencinin "Almanya istihbaratının casusluk faaliyetlerine" ilişkin sorusuna Kolukısa, "Bunlar yasal değil. Devleti dinleme şekli değil de devletin üst düzey yetkililerini, bu konuda karar mercisi olan kişileri dinliyorlar. Bunun hukuki bir zemini yok. Tamamen illegal yapılan eylem. Bir eylem varsa bunun da bir müeyyidesi olması gerekir. Bunu iç hukukla çözemezsiniz. Siz burada Alman devletini yargılayamazsınız ama evrensel hukuk çerçevesinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde şöyle bir husus da var; devlet devleti de şikayet edebiliyor. Müeyyidesi o şekilde düzenlenmiş" yanıtını verdi.