Turizm Teröre "Kurban" Oldu

DİYARBAKIR /  Çözüm Süreci ile turizm sektörünün parlayan yıldızı haline gelen Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri, son günlerde artan terör olaylarından büyük zarar gördü.

Bölgede sağlanan huzur ile oluşan yoğun ziyaretçi talebi karşısında büyük gelişme gösteren turizm, terör örgütü PKK'nın yol kesme, araç yakma, yola patlayıcı yerleştirme gibi eylemleriyle sekteye uğradı.

Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman ve Van olmak üzere bölge genelinde üç ay öncesine kadar güven ortamı sayesinde yaşanan turizm hareketliliği, şiddet olayları nedeniyle sona erdi.

Yıllarca saklı kalmış doğal güzelliklerin turizme açıldığı bölge, terör saldırılarıyla gündeme gelince, ziyaretçiler de rotasını değiştirdi. Bölgedeki birçok mesire alanı ise "özel güvenlik bölgesi" ilan edilerek ziyarete kapatıldı.

Ayda yaklaşık 200 bin, yılda ise 2 milyonu aşkın yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da terör saldırıları nedeniyle turistler Kurban Bayramı için yaptığı rezervasyonları da bir bir iptal etti.

Doluluk oranı yüzde 5'in altına inen otellerdeki yataklar, Kurban Bayramı'nda boş kalacak. Turistlerin gelmemesi nedeniyle günlük cirolarında çok büyük düşüş olan lokanta, kafe, hediyelik eşya satıcıları başta olmak üzere bölgedeki binlerce esnaf Çözüm Süreci'ndeki turizm hareketliliğinin yeniden yaşanmasını bekliyor.

- "Bütün rezervasyonlar iptal oldu"

Bir süre önce Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Kurumunca (UNESCO) Dünya Kültür Mirası olarak tescillenen Diyarbakır Surları, İslam Dünyası'nın 5. Harem-i Şerif'i olan Ulu Cami, peygamber, sahabe kabir ve makamları, Ongözlü ile Malabadi Köprüsü'nün yanı sıra çok sayıda kültür ve inanç değerine sahip olan Diyarbakır'da vatandaşlar Çözüm Süreci'ndeki huzur ortamını özlüyor.

Dedeman Diyarbakır Oteli Genel Müdürü Mustafa Eryılmaz, AA muhabirine, terör olaylarının başlamasının ardından konuk sayısında büyük azalma olduğunu söyledi.

Geçen yıl bu dönem çok sayıda turisti ağırladıkları otellerinde doluluk oranının bu dönem yüzde 5 civarında olduğunu kaydeden Eryılmaz, şöyle konuştu:

"Terörden dolayı son 3 ayda çok büyük darbe aldık. Otelimiz maalesef son 3 aydır dibe vurdu. Bu bayramda 98 odamızdan 5'i bile dolmayacak. Rezervasyonlar son 3 aydır sürekli iptal ediliyor. Yıl sonuna kadar mevcut bütün rezervasyonlar iptal oldu. Maalesef yeni talepler de gelmiyor. Diğer otellerin de bizden farkı yok."

Eryılmaz, barış ve huzur olmadan bölgeye turistin gelmeyeceğini vurgulayarak, "Terör olayları, tüm rezervasyonlara büyük darbe vurdu, iptallerin ardı arkası kesilmiyor. Böyle giderse oteller tek tek kapanır" ifadelerini kullandı.

"Böyle devam ederse otel çalışanları işsiz kalacak"

Turistik Otel Genel Müdürü Aziz Ilıksu, terör olaylarının ardından otelde konaklayanların sayısında büyük düşüş yaşandığını söyledi.

Bu nedenle sıkıntı yaşayan otel işletmecilerinin zor günler yaşadığını aktaran Ilıksu, şöyle devam etti:

"Geçen yıl bu dönemlerde bölgedeki otellerin doluluk oranı yüzde 90'ın üzerindeydi. Terör saldırıları nedeniyle bu oran yüzde 10'un altına indi. Sonbahar dönemi bölgede en yoğun dönem olmasına rağmen konaklayacak ziyaretçi yok. Zarar eden oteller personel çıkarmak zorunda kaldı. Böyle devam ederse otel çalışanları işsiz kalacak."

Diyarbakır Kültür, Turizm ve Musiki Derneği (DİKTUM -DER) Başkanı Kenan Aksu, geçen yıl bu dönemde kentteki otellerde yer bulunamazken, bu yıl konaklayacak turist bulunamadığını belirtti.

"Sözün bittiği yerdeyiz. İnşallah yarın bugünden daha kötü olmaz. Surların ve Hevsel Bahçeleri'nin UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine girmesiyle Diyarbakır'da turizm alanında büyük patlama bekliyorduk" diyen Aksu, bu yıl kapasitenin dışında yerli ve yabancı turist beklerken turizmin olaylardan büyük darbe aldığını aktardı.

Aksu, turizm yatırımcılarının çok zor durumda olduğuna belirterek, huzur dolu günlerin yeniden gelmesini istediklerini söyledi.

Çatışma ortamının kimseye bir şey kazandırmayacağına işaret eden Aksu, halkın barıştan yana olduğunu ifade etti.

Aksu, "Barış için bu bölgedeki halkın gösterdiği tepkiyi, batıdaki vatandaşların da göstermesini istiyoruz" diye konuştu.

Olayların esnafı da mağdur ettiğine dikkati çeken Aksu, esnafın iflasın eşiğinde olduğunu savundu.

Herkesi eski huzurlu günlere dönülmesi için sorumluluk almaya davet ettiklerini anlatan Aksu, şöyle konuştu:

"Eski günlerden çok daha iyi günleri görmeye kentimiz ve ülkemiz layıktır. Yoksa hepimiz kaybederiz. Bugünlerde herkes barışın gelmesi için tepki gösteriyor. Sivil toplum örgütleri, iş dünyası bu konuda görüşlerini belirtiyor. Diyarbakır ve ülkemiz hak ettiği yerde değil. Bir an önce barış sürecinin başlamasını istiyoruz. Memleketin turizmine ilişkin çok büyük yatırımlar vardı. Ülkemiz ve şehrimiz üzerinde oynanan oyunları bir an önce yıkalım. Barış ve huzur gelsin. Eski günlerimize kavuşalım."

"Bütün oteller boş"

Mardin'de Artuklu Kervansaray Oteli Genel Müdürü Aytaç Salatan ise 800 yıl önce kervansaray olarak yapılan konağı otele dönüştürerek turizme kazandırdıklarını ancak son yaşanan olayların sadece Mardin'i değil tüm bölgeyi ciddi anlamda olumsuz etkilediğini söyledi.

Salatan, Mardin'deki otellerin tamamına yakının boş olduğuna dikkati çekerek, "Turizm sezonu olmasına rağmen bütün oteller boş" şeklinde konuştu.

Mardin'in son 3 yılda turizmde çok büyük gelişme kaydettiğini anlatan Salatan, zaman zaman yoğun talep nedeniyle otellerde yer bulunamazken son birkaç aydır tam tersi bir durumla karşı karşıya kalındığını dile getirdi.

Geçen yıl Kurban Bayramı dönemi ile bu dönem arasında yüzde 90 fark olduğunu vurgulayan Salatan, "Geçen yıl bayramda yüzde 100 doluluk varken şu anda doluluk oranımız yüzde 4 bile değil. Turizmin canlanması için bölgedeki olayların bitmesi lazım" ifadelerini kullandı.

Şanlıurfa

İnanç ve kültür turizminin en önemli merkezlerinden Şanlıurfa'da, son dönemde yaşanan terör olayları nedeniyle bu yılki turist sayısının geçen yıla oranla yaklaşık yüzde 50 gerilediği bildirildi.

Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberleri Odası Başkanı Kamil Türkmen, terör olayları nedeniyle bölgedeki turist sayısında ciddi bir düşüş yaşandığını ve konaklama yerlerinin boş kaldığını söyledi.

Yaşanan kriz nedeniyle otellerde işten çıkarılmaların yoğunlaştığını anlatan Türkmen, şöyle konuştu:

"Huzur ortamıyla son yıllarda ilimize gelen sayısı hep arttı, bununla birlikte hedefimizi yükseltmiştik bu yıl bizim beklentimiz 1 milyon turisti geçmekti ancak son 3 aydaki gelişmeler turizmi baltaladı. Normalde bu dönemde boş otel bulamazdınız ancak şimdi odalar boş rezervasyon bile yok. Geçen yıl konaklayan turist sayısı 810 bin civarındayken bu yıl sayı yaklaşık yüzde elli civarında geriledi şimdiye kadar gelen sayı sadece 480 bin, bununla beraber işletmelerde işten çıkarılmalar başladı, turizm bu yıl gerçekten çok kötü durumda."

Öte yandan Gaziantep'te de otellerdeki doluluk oranlarının yüzde 20 azaldığı belirtildi.

Güneydoğu Anadolu Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği'nden (GATOD) alınan bilgiye göre, son zamanlarda yaşanan terör olaylarına bağlı olarak kente gelen özellikle yabancı turist sayısında ciddi düşüş olduğu gözlendi.

Ülkeye giren yabancı turist sayısındaki azalmanın bir çok kentte olduğu gibi Gaziantep'te de hissedildiğini ifade eden yetkililer, kentteki otellerin doluluk oranlarının geçen yıla kıyasla yüzde 20 azaldığını kaydetti.

Adıyaman'da ise otellerdeki doluluk oranlarının yaklaşık yüzde 50 azaldığı öğrenildi.

Kültür ve Turizm Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, son dönemlerdeki terör olaylarından dolayı yabancı turist sayısında önemli bir düşüşün olduğu belirtildi.

Geçen yılın ilk 8 ayında 6 bin 264 kişiyi ağırlayan oteller, bu yıl 3 bin 685 kişiyi konuk etti.

Yine geçtiğimiz yılın ilk 8 ayında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirasları arasında yer alan ve dünyanın 8. harikası olarak nitelendirilen Nemrut Dağına 14 bin 805 yabancı turist gelirken, bu yıl bu rakam, 8 bin 203 kişide kaldı.

Van, belirlediği hedeflerin gerisinde kaldı

Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva, AA muhabirine yaptığı açıklamada, terör olaylarının turizme büyük zarar verdiğini söyledi.

Takva, 2015 yılında, yüzde 85'i İran'dan gelen olmak üzere, 1 milyon kişilik turizm potansiyeline erişebilmeyi beklediklerini ancak bu hedefe ulaşamadıklarını belirterek, 2015 ilk altı ayında, kente sadece 500 bin turistin giriş yaptığını, bu nedenle belirledikleri hedeften geri kaldıklarını aktardı.

Bitlis'in Tatvan ilçesinde faaliyet gösteren turizm acenteleri ile otel işletmecileri, bölgede turizmin tamamen durma noktasına geldiğini belirterek, sıkıntılar yaşadıklarını ifade etti.

Otel işletmecisi Battal Taşar, bölge turizmine katkı sunmak amacıyla Bitlis'in ilk dört yıldızlı otelini hizmete açtıklarını ancak bölgede yaşanan olaylardan dolayı sıkıntı yaşadıklarını kaydetti.

Taşar, 110 yataklı otellerinde son zamanlarda günlük 5 veya 10 müşterinin kaldığına vurgu yaparak, şöyle konuştu:

"İlimizin turizmine ve istihdamına katkıda bulunmak için yıl başında, devletin tanıdığı teşvik kredisiyle hizmete açtık. Türkiye'nin birçok bölgesinde turizm ve kültür turları düzenleyen acenteler ve tur şirketleriyle anlaşmalar yaptık. Ancak bölgemizdeki huzursuzluklardan dolayı maalesef bütün turlarımız iptal edildi. Bu nedenle personelle ücret ödemede sıkıntı yaşadığımız gibi bankalardan aldığımız krediyi de ödeyemiyoruz. Aldığımız kredilerin en az iki yıl faizsiz olarak ertelenmesini istiyoruz. Aksi takdirde hiç tasvip etmediğimiz ticari sıkıntıların yanı sıra iflas ve icralarla karşı karşıya kalırız."

Taşar, ülkede, bölgede ve ilde huzurlu günlerin sağlanmasını, istikrar ve barış ortamının bir an önce oluşmasını istedi.

Bölgede tur düzenlemek için çalışmalar yürüttüklerini belirten İCF Turizm Acentesi İşletmecisi Ferruh Doğan ise olaylardan dolayı yurtiçi ve yurtdışı bağlantılı olarak düzenleyecekleri turların iptal edildiğini söyledi.

Olaylardan dolayı tur acenteleri ile otellerin çok zarar gördüğünü dile getiren Doğan, şunları kaydetti:

"Çözüm Süreci'nde Marmara, Akdeniz, Ege ve Karadeniz ile yurtdışında ise başta İran olmak üzere birçok turizm şirketiyle anlaşmalar yapmıştık. Bölgemize turizm kazandırmayı amaçlıyorduk fakat yaşanan üzücü olaylardan dolayı turlar iptal edildi. Önemli olan turlarla bölgeye yerli ve yabancı turistleri getirebilmekti. Bunun için çabalıyoruz. Bölgede turizm tamamen durma noktasına geldi. Umut ediyoruz ki biraz önce çözüm oluşsun ve bölge halkı ile esnaflar rahat bir nefes alabilsin."

Hakkari'de dağcılık faaliyetlerinde bulunan Selam Bor da kentte doğa turizminin durma noktasına geldiğini söyledi.

Önceki aylarda çok sayıda misafirin ağırlandığı bölgeye, insanların gelmeye korktuğunu aktaran Bor, şunları kaydetti:

"Çözüm Süreci'nin meyvelerini hepimiz yedik. Çok güzel kardeşlik ortamı vardı. Bölgemizdeki doğal güzellikleri görmek için her gün yüzlerce insan geliyordu. Onları çok güzel ağırlıyorduk. Onlara coğrafyamızı gezdirip rehberlik ediyorduk. Her yeri rahatlıkla gezebiliyorduk. Özellikle Dağlıca bölgesindeki şaleleri görmek için çok sayıda yabancı geliyordu. Son zamanlarda bölgede turizm durma noktasına geldi. Artık bölgeye yabancı misafirler de gelmez oldu. Dağ, taş gezdiğimiz bölgeler ziyarete kapatıldı. Umarım en kısa zamanda barış ortamı sağlanır."