Şişli Belediyesi'nden Lozan Anlaşması'nın 100. Yılına Özel "Barış Yüzyılı" Konulu Panel

Şişli Belediyesi, Lozan Anlaşması'nın 100. yılına özel "Barış Yüzyılı" konulu panele ev sahipliği yaptı. Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin, Prof. Dr. İlber Ortaylı, emekli Büyükelçi Mustafa Oğuz Demiralp, İsviçre'nin Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch ve İnönü Vakfı'ndan Zeynep Bilgehan'ın katıldığı panelde, antlaşma farklı açılardan ele alındı.

Şişli Belediyesi, Lozan Barış Anlaşması'nın 100. yıl dönümü onuruna, 24 Temmuz Pazartesi günü gerçekleştirilen açılışla "100. Yılında Lozan Antlaşması: Sonsuz Barış" adlı sergiyi İstanbullularla buluşturdu. Etkinlikler kapsamında, 26 Temmuz Çarşamba günü Ankara Politikalar Merkezi ve İnönü Vakfı'nın desteğiyle Yapı Kredi Bomontiada'da "Barış Yüzyılı" konulu bir de panel gerçekleştirildi.

Gazeteci Barçın Yinanç'ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panele, Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin, Prof. Dr. İlber Ortaylı, Ankara Politikalar Merkezi temsilcisi ve emekli Büyükelçi Mustafa Oğuz Demiralp, İsviçre'nin Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch ve İsmet İnönü'nün 4. kuşak torunu, gazeteci Zeynep Bilgehan konuşmacı olarak katıldı.

Katılımın oldukça yoğun olduğu panele, akademi ve diplomasi dünyasının önde gelen isimlerinin yanı sıra İsmet İnönü'nün gelini, Erdal İnönü'nün eşi Sevinç İnönü'nü de katıldı.

"TÜRKİYE'DE ÇOK İPTİDAİ BİR TARİH VE ÇAĞDAŞ TARİH ANLAYIŞI VAR"

İnsanların Lozan konusunda birçok şey söylediklerini hatırlatarak sözlerine başlayan Prof. Dr. İlber Ortaylı, "12 ada meselesi var. Bu adaların verilmesinin Lozan ile alakası yoktur. Bunun dışında Lozan'ın 100 yıllık süresi olduğu söyleniyordu. 100 yıl doldu, bir şey olmadı. Lozan'ı imzalayan devletlerin de sesi soluğu çıkmadığı gibi itirazları da olmadı. Lozan'ın gizli maddeleri varmış; öyle şey olmaz. İnsanlar okumuyorlar, fikir öne sürüyorlar. Türkiye'de çok iptidai bir tarih ve çağdaş tarih anlayışı var. Bu inanılmaz bir biçimde cereyan ediyor. Yani bunun hiçbir ölçüsü yok. Lozan da bunun son örneği. Bu anlayıştan kurtulmamız lazım" dedi.

"EYLÜL AYINDA SERGİMİZİ ANKARA'DA DA AÇACAĞIZ"

Panelde söz alan Şişli Belediye Başkanı Muammer Keskin ise hem kurtuluş mücadelesinde önemli bir yer tutan Lozan Anlaşması'nın doğru anlaşılmasını sağlamak hem de bugüne kadar bir sürü yanlış bilginin söylendiği bu anlaşmayla ilgili tarihsel gerçekleri paylaşmak adına "100. Yılında Lozan Antlaşması: Sonsuz Barış" adlı sergiyi düzenlediklerine işaret etti. Keskin, sözlerine şöyle devam etti:

"Bu anlaşma, Türkiye'nin olduğu kadar dünyanın da kaderini değiştirmiş bir anlaşmadır. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda hem Lozan hem de Montrö'nün ne kadar önemli olduğunu hepimiz gördük."

Lozan Anlaşması'nın 100. yılına dair yapılan çalışmalar çerçevesinde Lozan Belediyesi ile 2021 yılında iyi bir ilişki başlattıklarını hatırlatan Keskin, eylül ayında sergiyi Ankara'da İsviçre Büyükelçiliği'nde de açacaklarını belirtti.

Başkan Keskin, "Yine Çankaya Belediye Başkanı ile birlikte, aralık ayında bu sergiyi Ankaralı dostlarımızla buluşturacağız. Ayrıca Lozan görüşmelerini anlatan Türkçe-İngilizce ve Türkçe-Fransızca bir kitap çalışmasına da imza attık" diye konuştu.

"ANLAŞMA İÇİN TARAFSIZ BİR ÜLKE SEÇİLDİ"

İsviçre'nin Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch ise konuşmasında Paris veya Viyana gibi büyük başkentlerin yerine, Türk tarafının tarafsız bir ülke olan İsviçre'nin Lozan kentinde buluşma isteğinin, Türkiye'nin o dönemki kazanımları ve çıkarları açısından daha uygun olduğuna vurgu yaptı.

Lozan'daki görüşmelerin belgelerini ve o dönem basında çıkan haberlerini incelediğini kaydeden Ruch, Lozan'ın ikinci görüşmelerine eşi İsmet İnönü ile katılan Mevhibe Hanım'dan da bahsetti. Mevhibe Hanım'ın en çok sıcak çikolatayı sevdiğini ve Lozan sokaklarındaki kırmızı yanaklı, sağlıklı çocuklardan çok etkilendiğini yazdığı mektuplar olduğunu belirtti.

"LOZAN, KURUCU EFSANESİDİR"

Lozan'ın Atatürk'ün Samsun'a çıktığı tarih olan 19 Mayıs 1919'da başlamış bir maceranın son sahnesi olduğunu vurgulayan emekli Büyükelçi Mustafa Oğuz Demiralp, "Aslında bu macera, bir efsanedir. Efsanenin son sahnesi ise Lozan'dır. Burada şunu vurgulamak istiyorum; her milletin, her devletin kurucu efsaneleri vardır. Bunların çoğu da savaştır; şu zaferi kazandı, bu savaşı kazandı diye anlatırlar. Türkiye için sadece Kurtuluş Savaşı kurucu efsane değildir, aynı zamanda Lozan diplomatik zaferi de kurucu efsanesidir. Bu bakımdan Lozan'daki diplomatik zaferin anlamı evrensel bir boyuttadır. Bizim de buna sahip çıkmamız gerekir" diye konuştu.

"İSMET PAŞA, NAZİK VE İLERİ GÖRÜŞLÜYDÜ"

Panelin son konuşmacısı olan İnönü Vakfı ve İnönü Ailesi'nin 4. kuşak temsilcisi gazeteci-yazar Zeynep Bilgehan ise İsmet İnönü'nün hayatından kesitler sunduğu konuşmasında, Mevhibe İnönü'nün Lozan anılarını aktardı. Bilgehan'ın aktardığı şu anekdot ise paneli dinleyeme gelen konukları duygulandırdı:

"İsmet Paşa, Lozan'da ikinci tur görüşmeler için eşi Mevhibe Hanım'ın da kendisine eşlik etmesini istemektedir; ancak Mevhibe Hanım, kapalı bir muhitte yetişmiştir. Sokağa geleneksel Osmanlı kıyafetleriyle çıkan bir kadındır. İsmet Paşa kendisini de Lozan'da götürmeyi teklif ettiğinde o zaman 26 yaşında olan Mevhibe Hanım'ın rengi atıyor: 'Paşacığım, size inanıyorum ve hak veriyorum. Çoğu yöneticilerin ve komutanların hanımları geliyor. Biz de aramızda konuşuyoruz, 'Bu böyle gitmez' diye; ancak benim bu yaşa kadar gördüklerimin tersini yapmam çok güç. Eminim yeni kuşaklar sizin görüşlerinize çok daha iyi uyacaklardır'.  İsmet Paşa, eşinin elini bırakıp ayağa kalkıyor: 'Yeni hayata birlikte başlamak için sizden cesaret istiyorum. Desteğinize muhtacım, Lozan'da beni bundan mahrum bırakmayın lütfen'. İsmet Paşa, böyle nazik ve ileri görüşlü bir insandı."