Siirt'te Tarihi Yapılar, Cas ile Restore Ediliyor

Zekeriye Güneş/ Ayhan Mergen - Bir zamanlar Siirt'e

"beyaz kent" denilmesine neden olan ve yöreye özgü alçı taşının fırınlarda yakılıp öğütülmesiyle elde edilen bir tür kaba alçı olan "cas", tarihi yapıların restoresinde yeniden kullanılmaya başlandı.

Siirt'te yaklaşık 50 yıl aradan sonra yeniden kullanılmaya başlanan cas yapı malzemesi, Aydınlar (Tillo) ilçesindeki tarihi mekanların restorasyonunda önemli yer alıyor.

Kültür ve Turizm Müdür vekili Remzu Uslu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ikisi Aydınlar (Tillo) ilçesinde, biri de kent merkezinde bulunan 3 konağın yeniden cas malzemesi kullanılarak onarılması için çalışmalar yürütüldüğünü belirterek, "Cas ile yapılan evleri onararak, tarihi ve kültürel değer taşıyan bu mirası gelecek nesillere aktarmak istiyoruz" dedi.

Aydınlar Belediye Başkanı Mesut Memduhoğlu da ilçedeki iki tarihi konağın restore edilmesi için başlatılan çalışmalarda kullanılan casın betona göre çok daha kaliteli ve uzun ömürlü olduğunu kaydetti.

Son yıllarda cas üretiminin sona ermesiyle ustalarının da yetişmediğini ifade eden Memduhoğlu, şöyle dedi:

"Yöresel kültürümüzün cas ev dediğimiz tarihi evlerimizi ve konaklarımızı cas ustaları ile birlikte onarmak için 2 yıldan beri başlattığımız çalışmalar sonucu Şeyh Kamil Konağı'nı onarmaya başladık. Onarımı için Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan ödenek ayrıldı. Biz bu cas ustalarını ilçemizden göndermek istemiyoruz. Bu konağın, hemen yanında Şeyh Nasreddin Konağı da bulunuyor. Onun da projesi anıtlar kurulunda. Geçtiğinde onun da onarımına başlayacağız. Ondan sonra İsmail Fakirullah hazretlerinin evi, çilehanesi, İbrahim Hakkı hazretlerinin odası, Fakirullah hazretlerinin torunu Şeyh Mustafa'nın medresesi gibi yerleri onarıp hem ilçemize hem de kültürümüze kazandırmak istiyoruz."

Casın bilindiği kadarıyla Türkiye'de başka yerde kullanılmadığını dile getiren Memduhoğlu, "Cası tekrar canlandırmak için Dicle Kalkınma Ajansı ve SODES kapsamında projeler hazırlamayı hedefliyoruz" diye konuştu.

Siirt'teki cas ustaları Murat ve Emin Taşçı da mesleği babalarından öğrendiklerini ve artık bu mesleği bilen kimsenin kalmadığını ifade ederek, yaklaşık 50 yıl aradan sonra tekrar cas işinde çalışmanın kendilerini mutlu ettiğini söylediler.

-Cas yapı malzemesi-

Siirt'te 2006 yılında düzenlenen Uluslararası Siirt Sempozyumu'nda cas yapı malzemesiyle ilgili şu görüşlere yer verilmişti:

"Yöresel Siirt konutu çevreye zarar vermeyen yapı malzemesinden yapıldıkları için 'çevre dostu yapı', küçük soyutlu ve hacmi çevreleyen her yüzeyin alçı harcıyla sıvanmasına bağlı olarak ısı iletkenliği düşük olan mekansal iç yapısı ile 'iklime uygun yapı', açı yüzeyleri yanmaz olduğu için

'güvenli yapı', hacmi bir kuşak gibi saran alçı yüzeylerin mekan içinde nem düzenleyici olması ayrıca kullanılan yapı malzemesinin küf ve mantar üretmemesi nedenleriyle 'insan dostu yapı' kavramlarını bünyesinde barındırmaktadır."

Yayıncı: İrfan Cemiloğlu - SİİRT