Safranbolu Evlerinin "Kilidi" Onda

ERSİN TURAN - UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde bulunan ve evleriyle dünyaca ünlü Karabük'ün Safranbolu ilçesindeki kilit ustası, 35 yıldır tarihi evlerin kapı kilitlerini yapıyor.

Türk kent kültürünün günümüzde yaşayan en önemli yapı taşlarının bulunduğu Safranbolu'da 3 bin yıllık geçmişe sahip tarihi konaklar, büyük ve desenli kapı kilitleriyle de dikkat çekiyor.

Üç metre kadar olan konak kapılarında içten monteli ve dış kısmında aynası olan kilitler, demir ocağında kabartma ve eğe işçiliğiyle yapılıyor. Tekli ve çift olmak üzere iki tip kapıların tek sürgülü kilitleri, sadece bir anahtara sahip olduğu için çilingirlerin bile açabilmesi mümkün olmuyor.

Hüseyin Özdemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi konakların kapılarında yer alan kilitlerin çok özellikli olduğunu ve yapımı için ustalık gerektirdiğini söyledi.

Koruma altında olan tarihi yapıların kilitlerinin de belirli bir standartı taşımak zorunda olduğuna vurgu yapan Özdemir, "Kilit işi ustalık ve beceri isteyen bir zanaat. Ustam 'ben sana güveniyorum sen bunu öğrenirsin' dedi ve bana bu işi öğretti. Şu anda benden başka bu işi yapan yok ilçede" ifadesini kullandı.

"En çok ay yıldız ve lale desenli kapı kilitleri alınıyor. Çoğunlukta bunları yapıyoruz" diyen Özdemir, şöyle devam etti:

"Farklı desenler olarak üretiyoruz. Ama çalışma mekanizması olarak hepsi aynı. Çift kanat ve tek kanat kapılara kilit yapıyoruz. Sadece Türkiye'de değil dünyanın bir çok yerinde tarihi binalar var. 'Bunlardan benim dedemin evinde vardı' diyerek alan turistler de var."

Kapı kilitlerinin fabrikalarda seri üretimle yapılmaya başlandığını ancak koruma kurallarının bunlara izin vermediğini aktaran Özdemir, "Bu işi makineyle veya fabrikada yapanlar var. Tabi onlar restorasyonlarda kabul edilmiyor. Gönül arzu eder ki çırağımız, kalfamız olsun, yetişsin. Ama şu anda zincirin son halkasındayız. Ümidimizi kesmedik, inşallah biri çıkarda 'ustam bu işi öğret de ben bu işe devam edeyim' der. Şu anda çırak ya da arkamızdan gelen bir nesil görünmüyor" ifadesini kullandı.

Özdemir, böyle önemli mesleklerin bitmemesi için kursların açılması gerektiğini, kendisinin ise seve seve yardımcı olabileceğini kaydetti.