ÖYKAM, İki Kitapla İzmir Tarihine Işık Tutacak

Ödemiş'te geçtiğimiz yıl şubat ayında açılan Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi (ÖYKAM), yeni projelerle ilgi odağı olmaya devam ediyor. 'Yunan Ordusu Anadolu'da temalı sergi ile Ödemiş ve Ege'nin değişik kentlerinde adını duyuran müze, şimdi de Prof. Dr. Engin Berber imzalı "İzmir Yangını Hakkında Ön Rapor. Örnek Olay: Ödemiş- Birgi'nin Yakılması" ve Engin Berber, Taner Bulut ve Tülay Gül'ün yayına hazırladığı "Ödemişli Bir Özgürlük Savaşçısı: Ali Orhan İlkkurşun'un Kaleminden İlk Kurşun ve Sonrası" adlı iki akademik kitapla, İzmir ve Ödemiş çevresinin tarihine katkı yapmaya hazırlanıyor.

Türkçe ve İngilizce olarak iki dilli hazırlanan 'İzmir Yangını' ile ilgili kitabın uluslar arası boyutta da ses getirmesinin beklendiği bildirildi.

Basımı tamamlanan iki kitabın önümüzdeki günlerde okuyucusu ile buluşacağını belirten Müze müdürü Engin Berber, her iki kitabın da bölge tarihi için önemli bir kaynak oluşturacağını söyledi.

Kurtuluş Savaşı yıllarında meydana gelen olayların hala tartışılmaya devam ettiğini belirten Berber, İzmir Yangını ile ilgili kitaplı ilgili olarak şunları söyledi: "Son iki on yılda, 'İzmir Yangını' hakkında çeşitli yazılar yazıldı. Ermeni soykırımı iddiaları gibi bu olay çokça speküle edildi. Bu kitapla iddialara yanıt vermeye çalıştık. Bu olayın İzmir'in hem yapı dokusunu, hem de sakinlerinin etnik desenini, dolayısıyla şehrin tarih ve kültürüne ayna tutan fiziki ve sosyolojik görüntüsünü büyük ölçüde değiştiren bu talihsiz yangının 100. yılına tesadüf eden 2022 yılına kadar, yazılıp konuşulmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Bazı yabancı kalemlerin, 'İzmir Yangını' konusuna neden odaklandıkları ve kimlikleri üzerine kitabımıza yeterince açıklama koyduk. Aynı konuda, deyim yerindeyse mangalda kül bırakmayan yerli kalem erbabının kimliğini ise, iki sebepten ötürü özellikle açığa vurmadık. İlk olarak, Türkiye'de hukukun alabildiğine siyasallaştığı/siyasallaştırıldığı bu günlerde, organize bir dava sağanağına maruz kalmaktan çekiniyoruz. İkincisi, "tarihimizle yüzleşmek" söylemini kendilerine paravan ederek, erken cumhuriyet dönemi ve kazanımlarını hedef tahtasına koyan (bundan tartışılmasın anlamı çıkarılmasın) söz konusu zevata, son yıllarda Türk siyasetinde yığınla örneğini gördüğümüz: Suni bir gündem yaratma şansı vermek istemiyoruz. Sanal ortamda bazı anahtar sözcükleri aratarak yapılacak kısa bir gezinti, yerli kalem erbabının kimliği konusundaki merakı fazlasıyla giderecektir. Yunan Ordusu'nun Türkiye'den ayrılırken, büyüklü küçüklü yüzlerce yerleşim merkezini; binlerce dönüm tarla, bağ ve bahçeyi yakıp yıktığı herkesin malumudur. Yunan Hükümeti'nin vaktiyle bugün Edirne'nin bir mahallesi olan Karaağaç'ı, Lozan Barış Antlaşması'nda savaş tazminatı olarak TBMM Hükümeti'ne bırakması bundandır. Bu kitabı yayımlamayı üstlenen, Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi'nin kurulu olduğu Ödemiş şehri, Yunan Ordusu'nca yakılmadı/yakılamadı. Aydınoğlu Beyliği'ne de başkentlik etmiş Birgi beldesi ne yazık ki, Ödemiş kadar şanslı değildi. Günümüzde bir turizm merkezi olma yolunda emin adımlarla ilerleyen, Ödemiş'e bağlı bu şirin mahallenin Yunan Ordusu'nca ateşe verilmesine, ulusal ölçekte pek bilinmediği düşüncesiyle mercek tutmak istedik. Böylece, yaklaşık iki yıldır her perşembe ve cuma günü beni ağırlayan Birgi ve güler yüzlü insanlarına olan vefa borcumu, bir nebze de olsa ödemiş olacağım. Kitabın üzerinde benim ismim yazsa da, tam bir imece ürünüdür."

Berber, yine müze yayınlarından çıkan "Ödemişli Bir Özgürlük Savaşçısı: Ali Orhan İlkkurşun'un Kaleminden İlk Kurşun ve Sonrası" adlı kuitap için de şunları dile getirdi: "Bu kitap, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü ile Türk Tarih Kurumu'nun arşivinde bulunduğunu yıllardır bildiğimiz, ancak bir türlü kitaplaşamayan, Ödemişli yedek subay Ali Orhan İlkkurşun'un, İzmir ve Batı Anadolu'da Yunan işgalini konu edinen anılarından bir bölümünü okuyucu ile buluşturuyor. Söz konusu anıların kitaba dönüşmesi, görev yaptığım fakültede bitirme tezli öğrencim, aynı zamanda Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi stajyerlerinden Tülay Gül'e, İlkkurşun'un anıları ve bunların vaktiyle İzmir'de yayımlanmış bir gazetede tefrika edildiğini söylememle başladı."

Yayınlanan iki kitabın ardından sırada yeni çalışmaların olduğunu belirten Berber, İmamı-ı Birgivi'nin Vasiyetnamesi ve Şükrü Saraçoğlu ile ilgili iki kitap çalışmasına daha başlayacaklarını söyledi. - İZMİR