Kitup 2'nin Tanıtımı Çorum'da Yapıldı

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından, Türkiye'de, kayıt dışı istihdam ile mücadele etmek amacıyla hayata geçirilen, 'Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi'nin (KİTUP 2) üçüncü tanıtım toplantısı Çorum'da gerçekleştirildi.

Son zamanlarda uyguladığı etkin yöntemlerle kayıt dışı istihdamın yüzde 50'lerden yüzde 34'lere düşmesini sağlayan SGK, bu oranın daha da düşürülmesi için projeler üretmeye devam ederken bu kapsamda uygulamaya giren, "Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi (KİTUP 2)" ile farkındalığın artması amaçlanıyor.

Anitta Otel'de düzenlenen toplantıda konuşan SGK Sigorta Primleri Genel Müdürü Ahmet Açıkgöz, dünyada kayıt dışı istihdamın önüne geçmenin zor olduğunu belirterek, "Bu sorunu sıfıra indiremeyiz ama en aza indirmek zorundayız. Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi kurmak zorundayız. Bu alanda gerek kurumsal olarak gerekse kamu olarak çalışmalara devam edeceğiz. Herkesin bu sorunu çözmek adına yapacağı mutlaka birşeyler vardır" dedi.

Açıkgöz, kayıt dışı istihdamın toplumun her kesimini ilgilendiren bir konu olduğunu ve insanların ekonomik ve bazı toplumsal nedenlerden dolayı kayıt dışı çalıştığını söyledi.

Kayıt dışı çalışanların profillerine bakıldığında eğitim düzeylerinin düşük olduğuna dikkat çeken Açıkgöz, eğitim düzeyleri ne kadar düşükse çalışanların, kayıt dışı çalışma, çalıştırılma ihtimallerinin de yükseldiğini vurguladı.

İşyerleri profilleri hakkında açıklama da bulunan Açıkgöz, küçük ve orta ölçekli işletmelerde istihdam kayıt dışı istihdamın çoğunluklu olduğunu belirtti. Kadınların kayıt dışı istihdam oranlarının erkeklere göre daha fazla olduğuna işaret eden Açıkgöz, mesleksizliğinde kayıt dışı istihdamı yükselten etkenlerden biri odlunu kaydetti.

KAYIT DIŞI İSTİHDAMDA BİR PUANLIK AZALMA GELİRİMİZİN 1.4 MİLYAR ARTIRIR

Kayıt dışının işverenler ve devlet açısından ortaya çıkardığı sorunlar hakkında da açıklamada bulunan Açıkgöz, "Sosyal bir takım risklere karşı SGK çalışanları koruyan bir sistemdir. Devlet olarak giderlerimizi yaparken prim gelirlerini alıyoruz risklere maruz kalan insanlara ödeme yapıyoruz. Kayıt dışı istihdam demek bizim prim gelirlerimizin düşmesi demek. Prim gelirleri düşerse emekli aylıklarını ödemiyor muyuz?. Merkezi bütçeden yardım alan bir kurumuz. Sistemimiz açık veriyor. Açığımız merkezi bütçeden kapatılıyor. Bu sistemin açığını yine vatandaş ödüyor. Sistemin açık vermesi toplumun her kesimini ilgilendiriyor. Kayıt dış ile ilgili olarak ciddi bir oranımız gözüküyor. Çalışma hayatında bulunan her 3 kişiden birisi kayıt dış olarak gözüküyor. Ama bu oranlar 2002'li yıllarda yüzde 50'lerin üzerinde idi. Bugün ise 33-34 bandında. Azalma trendine girdi. Her bir puan kayıt dışı istihdam düşmesinde SGK'ya 1.4 milyar TL gelirimizin artması demek. Açıkların giderilmesinde kayıt dışı ile mücadeleninin ciddi bir katkısı var. Kayıt dışı istihdamın azalmasında Sosyal Güvenlik Reformu'nun çok büyük katkısı var. Reform sayesinde kayıt dışı istihdam soruna dair bir takım yeni düzenlemeler getirildi. Kamu kurumlarıyla veri alışverişi getirildi. Bu kapsamdan 2008 yılından bu yana kamu kurumlarından elde edilen verilere göre tespit ettiğimiz sayı 2 milyona ulaştı. 2 milyon kişinin kayıt dış çalıştığını tespit ettik. Kayıt dışı ile mücadele de tek başına mücadele yeterli değil. Merkezde Kayıt dışı mücadele ile ilgili daire başkanlığı, illerde servisler oluşturuldu. Denetmen kadroları oluşturuldu" dedi.

TR-83 BÖLGESİNDE KAYIT DIŞI İSTİHDAM ORANI YÜZDE 46

Samsun, Çorum, Amasya ve Tokat illerinin yer aldığı TR-83 bölgesindeki kayıt dışı istihdam verileri hakkında da bilgi veren Açıkgöz, "Bölgede kayıt dışılık söz konusu. TUİK, Samsun, Çorum, Tokat ve Amasya'nın içerisinde yer alan TR-83 bölgesinde kayıt dışı istihdam oranı yüzde 46 seviyesinde. Bu oran Türkiye ortalamasının üzerinde bir oran. Oranın yüksek olmasındaki en önemli etkenlerden birisi tarıma dayalı istihdam. Tarımda kayıt dışı istihdam oranı yüzde 80 seviyelerinde. Buradaki kayıt dışı istihdam oranlarında önceki yıllara oranla düşüş var" diye konuştu.

Kayıt dışı ile mücadelede denetimlerin yanı sıra teşvik uygulamalarının da bulunduğunu dile getiren Açıkgöz, bunla ilgili kurum olarak çeşitli çalışmalar yaptıklarını ifade etti.

Kurum olarak hizmet kalitelerini artırdıklarını belirten Açıkgöz, 2005 yılından sonra özel hastanelerin SGK'lılara açılmasının kuruma olan ilgi ve alakayı artırdığını bildirdi. Açıkgöz, sosyal güvenlik hizmetlerinden memnuniyetin yüzde 70'lerin üzerinde olduğunu açıkladı.

Meslek kodu uygulaması hakkında bilgi veren Açıkgöz, SGK'ya bildirilen ücretlerin yüzde 37'sinin asgari ücret düzeyinde olduğuna vurgu yaparak, yapılan araştırmalarda piyasada bu rakamların doğru olmadığını gördüklerini belirtti. Bunun önüne geçmek için meslek kodu uygulamasını hayata geçirdiklerini anlatan Açıkgöz, artık her çalışanın durumunu görebildiklerini, bu veriler doğrultusunda işyeri denetimleri yapacaklarını anlattı.

Kayıt dışı ile mücadelede verilen teşviklerle ilgili de açıklama da bulunan Açıkgöz, şunları kaydetti; "En büşyük teşvik unsuru 5 puan dediğimiz indirim. Bu indirim işverenlerimiz yanında çalıştırdıkları işçilerin primlerini öderken kayıt dışı sigortalı çalıştırmıyorsa her ödemede 5 puan indirim yapılıyor. Bu 60 TL'lik rakama tekabül ediyor. İkincisi 6111 sayılı kanunla genç ve kadın istihdamı teşviki. 18-25 arasında genç ve kadınlara yönelik teşvik.Burada sigortalılar için ödenen primlerin tamamıyla bir teşvik uygulanıyor. Bir kişi yüzde 34.5 seviyesinde prim alıyoruz. Ev hizmetlerinde çalışanlarla ilgili olarak güzel bir düzenleme yapıldı. 150 bin civarında ev hizmetlerinde çalışan insanımız var. Bize bilgidirilen sayı 38 bin. Bildirilmeyen 112 bin gibi bir sayı var. Bunlar sigortalı olması gerekiyordu. Bunlarla ilgili uygulama farklıları ve yasal sorunlar vardı. Yeni getirilen düzenleme 10 günün aşağısında bir kişi çalıştırılıyor ise bunların ev sahipleri sadece yüzde 2'lik iş kazası ve meslek hastalığı primi ödemek kaydıyla sigortalı yapacaklar. Oda bugün ki parayla günlük 80 kuruş. Bu güzel bir uygulama. İş kazası primi olması nedeniyle başına bir iş geldiğinde kendine ve yakınlarına aylık bağlanabilir. Bunlar istediğinde kendileri uzun vadeli primler ödeyebilirler.

10 günden fazla çalışanlar için prim ödeme yükümlülükleri eskileriyle aynı. Bildirim kolaylığı getirildi. Şimdi bir formumuz var. Formu düzenlemek kaydıyla SGK'ya iletiyorsunuz kimi çalıştırdığını ve kaç gün çalıştırdığınızı ücretini yazıp verdiğiniz taktirde primler tahakkuk edecek bunu gidip bankadan ödeyeceksiniz. 10 günden fazla bir kadını işe alacağınızda tam prim alınacağı için teşvik unsuru da var. Alınacak kişinin son 6 ay işsizlik kaydı olması gerekiyor. Sadece 204 lira ile SGK'lı yapıyorsunuz"

SGK İl Müdürü Duna Cesur'unda hazır bulunduğu toplantıda Açıkgöz, basın mensuplarından gelen soruları da yanıtladı. - ÇORUM