Hamamtepe, Gün Yüzüne Çıkıyor

Ekber Türkoğlu - Tokat'taki Komana Antik Kenti'nde Roma ve Helenistik döneme ait izlerin bulunması amacıyla yürütülen kazı çalışmalarında açığa çıkarılan tüm yapı birimleri bir arada değerlendirildiğinde, Hamamtepe'nin özellikle Ortaçağ Anadolu'sunda sıklıkla görülen bir kırsal yerleşim kalesi olabileceği bildirildi.

Komana Antik Kenti'nde ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yerleşik Arkeolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Burcu Erciyas başkanlığında yürütülen kazı çalışmalarının bu yılki bölümü tamamlandı. Erciyas, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Komana Antik Kenti'nde bu yıl Hamamtepe bölgesinde çalıştıklarını söyledi.

Bu yılki kazı çalışmalarında, Hamamtepe'nin tepe noktasındaki büyük yapı kompleksinin geniş alana dağılımını anlamaya çalıştıklarını ifade eden Erciyas,

"Bu doğrultuda yaklaşık 280 metrekarelik alan, kazılar neticesinde açığa çıkarıldı. Bu alanda evsel mekanların, üretim alanları olabilecek yapı kalıntılarının devam ettiği görüldü. Bu evsel mekanların kullanımlarına yönelik daha ayrıntılı bilgi elde etmek amacıyla açığa çıkarılan mekanlardan sistematik olarak toprak örneklemesi yapıldı. Mikroarkeoloji verisi elde etmek amacıyla yapılan bu örneklem çalışmasının sonuçları için laboratuvar değerlendirmesi ODTÜ'de devam etmektedir" diye konuştu.

Kazılar neticesinde pişmiş topraktan yapılmış çok sayıda ocağın açığa çıkarıldığını belirten Erciyas, şunları kaydetti:

"Bu ocaklar hem üretime hem de evsel yapı kalıntılarına işaret etmektedir. Elde edilen seramik fonksiyon ve teknik açıdan oldukça çeşitlidir. Birçok tüme yakın kap bulunmuştur. Ayrıca kilise malzemesi olarak değerlendirilebilecek avize parçaları, haç parçaları, rölikerler, buluntular arasındadır. Bunlar haricinde dokuma faaliyetlerinde kullanılmış çeşitli kemik alet parçaları, iğneler, ağırşaklar da kazılar neticesinde elde edildi. Metal ve seramik buluntularımız zamansal olarak eş değerlik göstermekte ve mekanların kullanım zamanları kabaca 9-11. yüzyıl arasına tarihlemektedir. Tepe üzerindeki bir diğer çalışma alanımızsa tepeyi çevreleyen sur duvarıdır. Bundan önceki çalışma sezonlarında sur duvarının yapısal özellikleri ve kullanım evreleriyle ilgili ayrıntılı bilgi edinilmişti."

Bu sezonki çalışmalarında, sur duvarın içinde kalan kısımda doğuya doğru evsel üretim alanlarının devam ettiğinin görüldüğünü aktaran Burcu Erciyas,

"Çalışma alanının sura yakın olan kısmında ise çok sayıda mezarla karşılaşılmıştır. Gömü yönleri ve mezar buluntuları neticesinde bu mezarların Bizans dönemine, yani tepenin bir önceki evresine ait olduğu var sayılmıştır. Bu varsayımdaki en önemli etken mezarların yapı kalıntılarının hemen altında bulunmasıdır. Tepeyi çepeçevre çevreleyen sur duvarı ve şu ana kadar açığa çıkarılan tüm yapı birimleri bir arada değerlendirildiğinde, Hamamtepe'nin özellikle Ortaçağ Anadolu'sunda sıklıkla görülen bir kırsal yerleşim kalesi olabileceği düşünülmekte" ifadelerini kullandı.

Doç. Dr. Erciyas, kazı çalışmaları hakkında şu bilgileri verdi:

"Bu sene diğer çalışma alanımız Roma dönemi havuz veya çeşme yapısında da çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Önceki yıllarda yaptığımız çalışmalar neticesinde bu yapıya su sağlayan künk (pişmiş toprak veya betondan yapılan dairesel kesitli su borusu) sıralarından bir kısmını ortaya çıkarmıştık ve suyun geliş yönü tahliyesi hakkında bilgi sahibi olunmuştu. Bu sene söz konusu yapının gelecek yıl yapılması planlanan restorasyon çalışmasına hazırlık amacıyla yapı taşlarının vaziyet durumları belgelenmiştir. Önümüzdeki çalışma sezonunda yapının ayağa kaldırılması yönünde çalışmalara başlanacaktır."

-Komana Antik Kenti-

Mitridat Krallığı'nın yönetiminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana Antik Kenti'nin, tarihte,

"Anadolu tanrısı Ma"ya adanmış kutsal alan olduğu belirtiliyor.

Aynı zamanda çevre bölgeler için ticaret merkezi görevi gördüğü ifade edilen kentin, o dönemde kutsal alanda düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve çevresindeki verimli arazisiyle Anadolu'nun her tarafından ziyaretçi aldığı kaydediliyor.

ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından da desteklenen "Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi", Orta Karadeniz Bölgesi'nin klasik çağ kenti Komana'nın konumunu belirlemek ve kentsel dokusunu anlamak amacıyla 2004 yılında başlatılmıştı. Gümenek Hamamtepe bölgesinde yüzey araştırmalarının ardından antik kentin gün yüzüne çıkartılması için kazılara başlanmıştı.

Yayıncı: Ahmet Ekici - TOKAT