"Fadime" Yükten Kurtuldu, "Temel"İn Çilesi Arttı

Tuncay Bekar - Trabzon'un Of ilçesinde bağlı Uluağaç köyü ihtiyar heyetince, 14 yıl önce köyde kadınların yük taşıtılmasının yasaklanması, karara uymayan erkeklere ise para cezası verilmesi kararlaştırılınca, hem bahçe işleri hem de Karadeniz kadınının sarp arazilerde sırtında yük taşıma çilesi erkeklere kaldı.

Uluağaç köyü ihtiyar heyeti 1998 yılında aldığı bir kararla "küreselleşen dünyada kadının araç olarak kullanılamayacağı" belirtilerek, kadınlara yük taşımama yasağı getirdi. Köyün karar defterine işlenen ve yasağa uymayan erkeklere para cezası öngören kararın ardından 2004 yılında alınan başka bir kararla köyde kadına kötü muamelede bulunulması da yasaklandı.

Bu kararlar üzerine kadınlar, başta ağır yükler olmak üzere zorunlu olmadıkça sırtında yük taşımayınca, yörede kadınının üstlendiği bu çileli iş erkeklere kaldı.

Ağırlıklı olarak çay tarımının yapıldığı köyde önceden boş zamanlarında kahvede oturan ancak kadınların yük taşımaması, bahçe işlerini de eskisi gibi yapmaması nedeniyle özellikle bahçeden kesilen çayların çuvallara doldurarak taşımak zorunda kalan erkekler, çektikleri zahmeti azaltmak için çareler aramaya başladı.

Çay bahçelerine ilkel teleferik sistemi kuran ve yeni yollar açan erkekler, kadınların çay kesme işini bile kendilerine yaptırmasından şikayetçi.

Erkeklerin söylediğinin aksine halen bahçe işleri gibi zor işleri yaptıklarını ancak yük taşımamakta kararlı olduklarını söyleyen kadınlar ise bu durumdan memnun.

Köyde 9 yıldır muhtarlık yapan Tahsin Tarakçı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 350 hanenin bulunduğu köyde yazın nüfusun 700'ü geçtiğini, kışın ise 250-300'e gerilediğini söyledi.

Azalardan Erdoğan Tursun'un önerisiyle 14 yıl önce köyde kadınlara yük taşıtılmasının yasaklandığını belirten Tarakçı, "Eskiden kadınlar yük taşıyordu. Tursun'un önerisi güzel bir şeydi. Bu kararı biz de uyguladık, köylülerimiz de uydu. Böylece kadınların yük taşıma çilesi sona erdi" dedi.

Kararın ardından kadınların bahçe işlerini de yapmak istemediğini, kendilerinin ise bahçelere yollar açarak iş yükünü hafiflettiğini anlatan Tarakçı, şöyle devam etti:

"Kadınlarımızı yükten kurtardık, artık çay da toplatmıyoruz onlara. Bazı kadınlar çay bile toplamıyor. Kadınlar bu durumdan memnun. Kararın ardından işler erkeklere kaldı. Erkekler çayı fabrikaya kadar taşımaya, satmaya mecbur kaldı. Karara uymayanlara para cezası uygulanması gerekiyor ama şu ana kadar kimseye ceza uygulamadık. Erkekler karara uydu. Kadınları yükten de mağduriyetten de kurtardık ancak şimdi erkekler mağdur. Bu durumdan memnun olmayan erkekler var."

Muhtar Tarakçı, eskiden kızların çay bahçesi fazla olan kişiyle evlenmek istediğini ancak şimdi iş yükü yüzünden durumun tersine döndüğünü dile getirdi.

Köylülerden 71 yaşındaki Ömer Tursun ise son zamanlarda köy işlerinin özellikle başka şehirlerden gelen işçilere yaptırıldığını belirterek, "Köyde kimse sırtına çay almıyor. İhtiyar heyetinin kararı doğru bir karar. Bundan sonra kadınlar sırtına çay almaz, çünkü evin yemeği var, çocuk var, çamaşır var. Ara sıra çay toplayan kadınlar oluyor" diye konuştu.

-"Çayları genellikle erkekler taşıyor"-

Çay eksperi olan ve bahçesinde eşi Elmas Tarakçı ile çay toplayan Reşat Tarakçı da köyde fındık, mısır, fasulye ürettiklerini ama esas işlerinin çay üretimi olduğunu vurguladı.

Karar nedeniyle köyde kesilen çay yapraklarının konulduğu çuvalları erkeklerin taşıdığını anlatan Tarakçı, "Karara genelde uyuyoruz, çayları genellikle erkekler taşıyor" dedi.

Elmas Tarakçı ise genellikle kadınların yük taşımadığını ancak erkekler olmadığı zaman yük taşımak zorunda kaldıklarını dile getirerek, köyün erkeklerinin eşlerine ev işlerinde de yardım ettiğini söyledi.

-"Yük erkeğin işi"-

Eşi Bahattin Kaya, Of Belediyesi'nde çalıştığı için 25 yıldır Of'ta yaşayan ve zaman zaman Uluağaç köyünde gündelikle çay toplayan Ardahanlı Hoşnaz Kaya ise köyde önceden kadınların yük taşıdığını belirterek, "Şimdi teleferik çıktı artık kadınlar yük taşımıyor, erkekler yük taşıyor. Bence kadınlar yük taşımamalı. Yük erkeğin işidir, kadının değil. Ev işleri ise başka. Ev işlerine de erkekler yardım eder ama genelde ev işlerini kadınlar yapıyor" diye konuştu.

Bahçede eşiyle birlikte çalışan Bahattin Kaya'nın, çay çuvallarını taşırken Hoşnaz Kaya'nın yük taşımadığı gözlendi. Köydeki diğer bahçelerde de çay çuvallarının erkeklerin taşındığı, ayrıca erkeklerin mısır toplama ve odun kesme gibi işler de yaptığı belirtildi.

Yayıncı: Murat Kaban - TRABZON