Eski Kanaviçeler, Modern Kumaşlarda Yeniden Baş Köşede

Şahin Oktay - Bir zamanlar her annenin kızının çeyizinde olmasını istediği fakat günümüzde artık işlenmeyen kanaviçeler, genç kızların çeyizlerini modern kumaşların üzerinde yeniden süslüyor.

16. yüzyıldan beri Türk el sanatları içinde önemli bir yeri olan, ait oldukları yörenin kültürel, sosyal, ekonomik değerlerini üzerinde barındıran ve hemen her genç kızın mutlaka çeyizinde bulunmasını istediği kanaviçeler, artık günlük hayatın yoğunluğundan işlemeye zaman olmadığı ya da cesaret edilemediği için annelerin çeyizlerinden temin ediliyor.

Annelerin sandıklarındaki örtülerden sökülen duygu ve düşüncelerin anlatıldığı, çoğunlukla çiçek ve kuşlardan oluşan motifler, profesyoneller tarafından modern kumaşların üzerine monte edilerek yeniden çeyiz sandıklarındaki yerini alıyor.

İzmit'te açtığı dükkanda yaptığı çeyiz eşyalarını satan 50 yaşındaki Sema Kılıç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çocukluğundan beri evde yaptığı mefruşat ürünlerini sattığını anlatarak, bu işi profesyonel olarak yapmak için 3 yıl önce dükkan açtığını söyledi.

Kılıç, kız çocuğunun çok özel olduğunu ve anne babanın kızını koca evine uğurlarken hazırladığı çeyizin kıza verdikleri değeri anlattığını ifade ederek, çeyiz verilerek kızın koca evine "başı dik" gitmesinin sağlandığını kaydetti.

Günümüzde çeyizin şeklinin değiştiğini belirten Kılıç, önceden "çeyiz" dendiği zaman sandığa doldurulan kumaş parçalarının akla geldiğini, artık sadece evde lazım olan ve kullanmak için özel ve güzel şeyler yapıldığını vurguladı.

-Anne sandığındaki eski çeyizler yeniden uyarlanıyor

Kılıç, eskiden salon takımının küçük 24 parçadan şimdi ise en fazla 3 parçadan oluştuğuna dikkati çekerek, "Yani ne gerekiyorsa o yapılıyor. Yatak örtüsü, pike takımları bunlar ihtiyaç olduğu kadar yapılıyor ama özel ve güzel şeyler yapılıyor. Evde yapılan artık pek beğenilmiyor. Kupürlerle, dantellerle süslenen eşyalar artık özelliğini yitiriyor. Yaptığımız en güzel şey, eskiden annenin sandığına koyulmuş çeyizlerindeki kanaviçeleri, dantelleri ve iğne oyaları yeniden uyarlamak. Artık onlar yeniden çıkıyor. Onları günümüze uyarlıyoruz, modern bir şekilde yeniden yerleştiriyoruz" dedi.

Kılıç, kanaviçenin ince ve çarpı şeklinde işlendiğini kaydederek, "İnsanlar artık bunu yapmaya cesaret edemiyor ya da onu yapmaya vakit bulamıyor. Biz de o kanaviçeleri günümüze uyarlayarak annenin, anneannenin, babaannenin yatak takımlarını şimdi yeni evlenenler için yeniden tasarlıyoruz" ifadesini kullandı.

"Eskiden o kadar yoğun işlemişler ki annenin çeyiziyle bütün çocuklarının çeyizini yapabiliyoruz, belki de torunlarına kalacak" diyen Kılıç, eskiden çeyiz hazırlamanın sadece nakış işlemek olduğunu söyledi.

-"Artık kanaviçe işleyenler çok ender"-

Kılıç, şimdi bütün kızların çeyizini annenin çeyizinden çıkartabildiklerini vurgulayarak, "Olan kanaviçeyi getiriyorlar, oradan alıyorum. Kendi ana kumaşını tamamen iptal edip, sadece motifini başka kumaşlara aktarıyorum. Artık kanaviçe işleyenler çok ender. Belki köylerde olabilir ama büyük yerlerde onları yapmaya insanların vakti yok. Unutuldu gibi artık. Artık geçmişe yönelik işlerde çok fazla rağbet var çünkü yok artık, tarih oldu diyebilirim" diye konuştu.

Çeyizleri eskiden annelerin hazırladığını vurgulayan Kılıç, şunları kaydetti:

"Nereye gitse otururken, kalkerken, sabah, akşam ellerinde dantel örüyorlardı, kanaviçe işliyorlardı. Eskiden anneler ellerinden geldiği kadar, güçleri yettiği kadar yapıyorlardı. Şimdi bizler devreye girdik. Bizim yaptıklarımız kişiye özel oluyor. Artık özellikle çalışan kesim, okumuş, kariyer sahibi olmuş kişiler bunları istemiyorlar ve hazır da beğenmiyorlar. Biz anneler adına çalışıyoruz."

Yayıncı: Murat Paksoy - KOCAELİ