Erzurum'da Baraj Göletinde Tedaş Görevlilerinin Hayatını Kaybetmesi

Aşkale'de Karasu-2 Baraj Göleti'nde 5 TEDAŞ görevlisinin ölümünün ardından bilirkişi ekibi raporunu tamamladı.

Atatürk Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Fahrettin Korkmaz, İnşaat Mühendisi Halil Yıldız ve elektrikçi Barış Gerez'den oluşan bilirkişi heyeti, tanık beyanları, şüphelilerin beyanları, bilgi ve belge temini, işverenin yükümlülükleri ve çalışanların yükümlülükleri başlıklarında toplam 16 sayfalık rapor hazırladılar.

Aşkale Cumhuriyet Savcılığı'na 2 Mayıs 2012 tarihinde sunulan raporun değerlendirme ve sonuç kısmında şu ifadeler yer aldı:

"Bu mevzuat karşısında işverenin, işyerindeki tutum ve davranışları ele alındığında iş sağlığı ve iş güvenliği eğitimi hususunda üzerlerine düşeni yapmadıkları, taşeron işçilerine konuyla ilgili bilgi, görgü ve eğitim verilmediği, işyerinde çalışan işçilere görev tanımlarını vermedikleri, ağır ve tehlikeli işlerde çalışabilir olduklarına dair raporları usulüne uygun olarak

(yılda bir yenileme) aldırtmadıkları, bu konuda 4857 sayılı kanunun 77. maddelerinde yer alan hükümler ile İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği hükümlerine aykırı davranışta bulundukları, hiçbir önlem almadan, gölet içerisindeki arızalı direkte çalışma yapmalarına engel olmayan İdeal Enerji sorumlularının kusurlu bulundukları ARAS Elektrik Üretim A.Ş ile Temel Elektrik Ltd. şirketi yetkililerinin müteveffa işçilerin riskli bölgede çalışmasına göz yumdukları ve böylece de olayın meydana gelmesinde kusurlu bulundukları anlaşılmıştır.

Buna göre; şartnamenin iş güvenliğini düzenleyen 9. maddesi ise bakım onarım işlerinin tamamında koordinatör mühendisin sorumlu olduğu, bu mühendisin Nurullah Gülmüş'ün olduğu ve sorumluluğunun birinci derecede olduğu; meydana gelen olayda tanık beyanlarına göre ekip şefi Rıdvan Takım, tekniker Şahin Baykal, Temel Elektrik adına çalışan mühendis Nurullah Gülmüş'ün birinci derecede sorumlu oldukları; eğitim için Erzurum'da görevli olan işletme şefi Yalçın Turda'nın yerine görevlendirme yapmayarak, ihmali davranışta bulunan Tuncer Yeşilyurt'un birinci derece sorumlu olduğu; işin işleyişindeki prosedür gereği büyük arızalardan sorumlu olan Nurullah Gülmüş'ün birinci derece sorumlu olduğu; görevli izinli olan Yalçın Turda'nın kusurunun bulunmadığı" ifade edildi.

-"Şirket, birinci derece sorumlu"-

Raporda, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınması ve gerekli malzemelerin iş mahallinde sağlam vaziyette bulundurulması ve kullandırılması, elektriğin güvenli bir şekilde kesilmesinin temin edilmesi, işin başından bitirilinceye kadar çalışılan yerin elektriksiz kalmamasını teminen gerekli önlemlerin alınmasını, elektriği kesilen tesiste emniyetli bir şekilde çalışılabileceğinin tespit edilmesini, iş bitiminde sistemin elektriksiz kalmamasının ve sistemin enerjilendirilmesi, sistemin sağlıklı bir şekilde çalıştırılmasından iş güvenliği sorumlusunun birinci derecede kusurlu olduğu belirtildi.

Erzurum Valiliği İl Kriz Merkezi'nin Aşkale Cumhuriyet Savcılığı'na gönderdiği yazıdan ilde donanımlı kurtarma helikopterinin bulunmadığı, 112 acile ait bu konularda işlevsel olmadığı, kurtarma ekiplerine haber vererek olay yerine intikallerinin zaman aldığı, hazır kıta bir dalgıçlarının bulunduğu tek dalgıçla olaya müdahalenin yönetmelik hükümlerine aykırı olduğundan dalgıç müdahalesinin gerçekleştirilemediğini, diğerlerinin temininin zaman aldığını vurgulanan raporda, Malatya'dan getirtilen donanımlı acil kurtarma helikopterinin olaydan 4 saat sonra olay yerine intikal ettiği, o zaman da işçilerin tamamının boğularak öldüklerinin tespit edildiği kaydedildi.

Böyle bir donanımın illerde bulunmasının bir zorunluluk olup olmadığının savcılığınız tarafından araştırıldıktan sonra bir kanaat belirlenmesinin daha uygun olacağı görüşü belirtilen raporda, "İdeal Enerji A.Ş, 02.06.2011 tarih ve 2934 sayılı yazılarıyla Aras Edaş İl Müdürlüğü'ne yazı yazılarak, 02.07.2010 tarihinde yazdıkları yazıyı da ilgi tutarak, olayın meydana geldiği Karasu-2 HES göl alanında kalan 4 adet 31,5 kv direklere rolekasyon gerekip gerekmediğini beyanla gerekenlerin yapılması hususunda firmalarına bildirilmesini istemiştir" denildi.

Aras A.Ş Erzurum İl Müdürlüğü'nün 29.09.2011 tarih ve 599-3409 sayılı yazıları (yaklaşık bir yıl sonra verdiği cevap) ile İdeal Enerji Üretim A.Ş'ye yazdığı yazıyla kazaya neden olun ve HES göleti içerisinde kalan ENH'nin gölet içerisinden kaldırılması ve enkazının da il müdürlüğü ambarına intikal ettirilmesini ihtiva eden yazı gönderildiği belirtilen raporda, "Her ne kadar Aras elektrik A.Ş'nin cevabı yazıları geciktirilmiş ise de Elektrik üretimi yapacak olan bir şirketin elektrik nakil hatlarını oluşan göletin içerisinden çıkartmadan barajı su ile doldurarak, müessif olaya sebebiyet vermesinden dolayı da Karasu-2 HES şirket yetkilisinin de birinci derecede sorumlu olduğu; Aras Elektrik A.Ş bu tutumuyla direklerin bir yıl gibi uzun bir süre su içerisinde kalmasına neden olmuş, dünyanın hiçbir yerinde rastlanmayan gölet içerisinde elektrik direklerinin mevcudiyetine göz yuman Karasu HES 2'den sorumlu kişinin de birinci derecede sorumlu olduğu" ileri sürüldü.

-Ölen işçiler ikinci derece kusurlu bulundu-

İşçilerin gerekli ekipmanı, donanımı sağlamadan cesurane bir tarzda ve prosedüre aykırı olarak arıza onarıma kalkışmaları İSG açısında yanlış bir tutum olduğundan ikinci derece kusurlu bulundukları belirtilen raporda, şu ifadelere yer verildi:

"Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 02.04.2004 tarih ve 2004/22 sayılı kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş'nin

(TEDAŞ) 19.08.2010 tarih ve 2067/17551 sayılı yazısında Aras Elektrik Dağıtım A.Ş Erzurum İl Müdürlüğü ile İdeal Enerji Üretim San. ve Tic A.Ş arasında imzalanan dağıtım sistemi bağlantı anlaşmasının eki tesis sözleşmesi gereği Erzurum ili hudutları dahilinde tesis edilecek olan toplam 14.500,00 kilometre uzunluğundaki 2 adet enerji nakil hattı güzergahına rastlayan taşınmazlardan toplam 2.700,00 metrekarelik sahanın TEDAŞ Genel Müdürlüğü adına tescil edilmek üzere plan yerleri olarak mülkiyetinin kamulaştırılmasında ve hat emniyet sahası içinde kalan toplam 230.000.00, metrekarelik saha üzerinde de TEDAŞ Genel Müdürlüğü lehine irtifak hakkı tesis edilmesinde "kamu yararı" bulunduğuna dair Aras Elektrik Dağıtım A.Ş Yönetim Kurulu'nca alınan 16.07.2010 tarih ve 1054 nolu kararın onaylanması talep edilmektedir. TC Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 24.08.2010 tarih ve 733 sayılı yazısında bu kararın onaylanması yapılmıştır. Buna göre 4 adet direğin deplasesi için mevsim dolayısıyla yapılacak olan imalatların ehemmiyeti bakımından çalışılmayan günler dışında herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu lazimeyi yerine getirmeyen İdeal Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin Karasu-2 HES Projesi göl alanı içinde bulunan elektrik direklerine müdahale için gelen personelin resmi görevlendirme yazısı olmadan bu bölgeye deniz bisikletiyle ulaşmalarına göz yumması, İdeal Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin olayın meydana gelmesinde birinci derece sorumlu olduğu,

Temel Elektrik Limited Şirketi Firması sorumlularının deniz bisikleti kapasitesinin üstünde kişilerin binmesine müsaade eden şirket yetkililerinin birinci derece sorumlu oldukları kanaatine varılmıştır. Bununla birlikte müteveffalarla yapılan telefon görüşme kayıtlarının ilgili kurumlardan temin edilmesini olayın daha iyi aydınlatılması bakımından yararlı görmekteyiz."

Erzurum'un Aşkale ilçesinde 3 Nisan tarihinde Karasu 2 baraj göletinin içindeki elektrik direğini tamir için deniz bisikletiyle gölete açılan 5 TEDAŞ görevlisi ölmüştü. Olayın ardından Aşkale Cumhuriyet Savcılığı soruşturma başlatmıştı.

- ERZURUM