Doktor Balıklar" Laboratuvar Ortamında Üretiliyor

MEHMET BAYER - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesinde başlatılan bilimsel çalışmayla, Sivas'ın Kangal ilçesine özgü "doktor balıklar" olarak bilinen 2 tür, laboratuvar ortamında üretiliyor.

ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İhsan Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "doktor balıklar" denilen ve dünyaca ünlü olan 2 balık türünün bulunduğunu söyledi. Bu balıkların Sivas Kangal yöresindeki termal sularda doğal yayılım gösteren endemik türler olduğunu, Mezopotamya havzasında yaşadığını dile getiren Çelik, "Bu türlerden biri 'garra rufa (yağlı balık)' diğeri de 'cyprinion macrostomus (beni balık)' Sivas'taki doğal kaynaklarda bu iki tür aynı ortamda bulunuyor" dedi.

Çelik, söz konusu türlerin 1843 yılında Avrupalı bilim adamları tarafından keşfedildiğini, 40-50 yıl sonra da tesadüfen bu balıkların sedef gibi bazı deri hastalıklarını tedavi ettiğinin belirlendiğini ifade ederek, "O günden sonra da oradaki kaplıcalarda bu tür deri hastalıklarını tedavi etmeye yönelik bazı girişimlerde bulunulmuş. Kangal'a marka değeri kazandırmış bu balıklardan, sonra turizm alanında, termal tesislerde ve ondan sonra da güzellik salonlarında, spalarda manikür, pedikür amaçlı faydalanılmaya çalışılmış" diye konuştu.

Balıkların şu anda Avrupa'da ve dünyada çeşitli sektörlerde çok yaygın olarak kullanıldığına işaret eden Çelik, şöyle konuştu:

"Son günlerde bu balıkların doğal ortamından alınıp, kullanıldığı şeklinde şikayetler oldu. Yıllardan beri bu tür şikayetleri duyuyoruz. Biz de bunun üzerine bu balıkların üremesi konusunda çalışma başlatmak istedik. 'Balıkların laboratuvar ortamındaki üremesini gözleyelim' dedik. Sonra literatüre baktığımızda bu balıkların laboratuvar ortamında, kontrollü şartlarda üretimi ve büyütülmesiyle ilgili bir veriye rastlamadık. Bunun üzerine balıkları aldık ve laboratuvarımıza getirdik. Bunlardan periyodik olarak yumurta ve yavru almaya başladık. Gördük ki 'garra rufa' denilen türün ayda bir yumurtlayabildiğini, ortalama yumurta veriminin 150-200 civarında olduğunu, diğer türün ise daha sık üreme periyoduna sahip ve bine yakın yumurta dökebildiğini tespit ettik."

"Bol miktarda üretip, çeşitli deneylerde kullanıyoruz"

Çelik, bunun üzerine bunların bütün yumurtadan larval gelişimine kadar bütün verilerini kaydettiklerini, topladıkları verileri bilimsel dergilerde yayımlanmak üzere beklettiklerini bildirdi. Üretim projesini devam ettirdiklerini aktaran Çelik, şunları kaydetti:

"Daha sonra bu balıkların farklı çevresel şartlarda üremesi, büyümesi ve davranışlarıyla ilgili çalışmaları sürdüreceğiz. Şu anda üretilen balıkların satışı yapılmıyor. Bu balıklarla ilgili gizemli olduğu düşünülen bazı verileri araştırmaya çalışıyoruz. Bir bakıma balıkların biyolojik özellikleri hakkında bilimsel olarak bilgi toplamaya çalışıyoruz. Şu anda 'garra rufa' türünden yaklaşık 5 bin civarında yavru aldık, 'cyprinion macrostomus' türünün sayısı ise 10 bini aştı. Bol miktarda üretip, çeşitli deneylerde kullanıyoruz." - Çanakkale