Doğa Harikası Ihlara'nın Saklı Hazineleri Keşfediliyor

Kanyon vadi tipi, bitki örtüsü, kilise ve şapelleri ile doğa, tarih, insan ve kültür olgusunun buluştuğu Ihlara Vadisi'ndeki saklı hazinelerin kayıt altına alınması için çalışmalar devam ediyor.

Tektonik yükselmeler ve Hasandağı volkanının püskürmesinin ardından çöküntüye uğrayan alan üzerinde ilerleyen Melendiz Çayı'nın binlerce yıllık aşındırması sonucunda bugünkü halini alan Ihlara Vadisi, Kapadokya bölgesinin en önemli doğal güzelliğini oluşturuyor.

18 kilometrelik vadi boyunca 30'a yakın menderes çizerek ilerleyen Melendiz Çayı'nın, araziyi derin ve sarp bir biçimde yararak meydana getirdiği görkemli ve çarpıcı güzellikler, ilgi uyandırıyor. Ilısu beldesinden başlayan vadi, Ihlara beldesi, Belisırma ve Yaprakhisar köylerinin ardından Selime'de sona eriyor.

-Tabiatla tarihin buluştuğu vadi-

Derinliği 100-120 metreyi bulan Ihlara Vadisi'nin, duvar gibi dik kayalıklarının bittiği yerde Melendiz Çayı'nın etrafında fıstık ağaçları ve zengin bir bitki örtüsü göze çarpıyor. Tabiatla tarihin bir arada bulunduğu vadideki kiliselerin ilk örnekleri M.S. 4. yüzyıla kadar uzanıyor.

Dik yamaçlardaki kolay yontulan tüfleri oyarak çok sayıda manastır, kilise, mağara-konut yapan ve tapınaklarını gözden uzak yerlerde inşa eden ilk Hristiyanlar için ideal bir sığınma yeri olan Ihlara Vadisi'ndeki freskli kiliseler, yeryüzünde eşine az rastlanan birer tarih hazinesi niteliği taşıyor. 4. yüzyıldan itibaren önemli bir manastır ve yerleşim merkezi haline gelen Ihlara Vadisi, döneminin resim sanatı özelliklerini taşıyan birçok kiliseyi içinde barındırıyor.

Ihlara Vadisi içerisindeki kayıtlardan 11. yüzyılda 100'den fazla kilise, 16 manastır, birçok din eğitimi yapılan merkezin olduğu ve 1500'den fazla yerleşim biriminde on binlerce insanın yaşadığı anlaşılıyor. Bu birimler, yer yer kayalar içine oyulan tüneller ile birbirine bağlanarak, gezenleri hayrete düşürüyor.

Ihlara beldesinde yüzlerce basamaktan oluşan merdivenlerle vadiye inen ziyaretçilerin büyük bölümü bu tarihi mekanın tamamını gezemeden bölgeden ayrılıyor. Vadinin çok fazla ziyaret edilmeyen ve sarp kayalıklardan oluşan bölümlerindeki kaya oyma yerleşimler ve bunları birbirine bağlayan dehlizlerin belirlenmesi ve koruma altına alınması için başlatılan çalışmalar ise sürüyor.

-Tescilli kültür varlıklarına yenileri ekleniyor-

Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Aksaray'ın Güzelyurt ilçesi sınırları içinde bulunan Ihlara Vadisi'nde Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün talimatıyla Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Konya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü ve Aksaray Müze Müdürlüğü olarak kültür varlıklarını belirlemek için ortak çalışma yürüttüklerini söyledi.

Ihlara Vadisi'nde daha önce yapılan çalışmalarda tespit edilen tescilli kültür varlığı sayısının 12 olduğunu belirten Altın, "1990 yılında 12 kilisenin tescili yapılmış, sonraki dönemde ise vadi içinde bu yönde bir çalışma yürütülmemiş" dedi.

Ihlara Vadisi'nde yeniden tespit ve tescil çalışması başlattıklarını ifade eden Altın, şunları kaydetti:

"Kaynaklarda vadide 105 kayadan oyma kilise olduğu ifade ediliyor. Ama nerede oldukları ile ilgili bilgi ve çalışma yok. Tescilli kültür varlığımız ise 12 kiliseydi. Vadide tespit ve tescil çalışması başlattık. Uzmanlarımız tarafından 6 aylık bir çalışma sonucunda 23 yeni kilise ve 10 yeni mekanın tespiti yapıldı. Vadideki tescilli kilise sayısı 35'e yükseldi. Kiliseler dışında 1 manastır, 1 şapel, 1 dua odası, 1 hamam, 1 değirmen, 4 kaya oyma mekan ve 1 tünel tescil edildi. Ihlara Vadisi'ndeki tescilli taşınmaz kültür varlığı sayımız 45'e yükseldi."

-Turizme kazandırılacak-

Taşınmaz kültür varlıklarının gelecek nesillere ulaşması için çalışmaların devam ettiğini vurgulayan Altın, "Önce bunların rölöve, restorasyon projelerini hazırlayacağız. Koruma ve güvenlik önlemlerini artırdıktan sonra turizme kazandırma çalışmalarımızı Bakanlığımızın desteği ile gerçekleştireceğiz" diye konuştu.

Altın, 2012 yılında daha önce tescili yapılmış 12 kilisenin rölöve, restorasyonu için Bakanlıkça bir çalışma başlatıldığını, bu çalışma bittiğinde güvenliklerinin sağlanarak, koruma altına alınacağını söyledi.

Vadiye her yıl ortalama 200 binin üzerinde yerli ve yabancı turistin geldiğini belirten Altın, dünyada bir benzeri bulunmayan bu doğal güzellikler ve tarihi mekanların tanıtılarak turizmden alınan payın artırılmasının mümkün olduğunu sözlerine ekledi.

Muhabir: Ersin Altınsoy / Öner Taş

Yayıncı: Metin Bolat - AKSARAY