Dadaşlar Diyarının "Bin Yıllık Ramazan Menüsü"

AYŞE YILDIZ - Erzurum'da ramazanda iftar sofralarını asırlardır ayran aşı çorbası, yumurtalı kıyma ve kadayıf dolması süslüyor.

Erzurum'da üzerine yumurta kırılarak hazırlanan kıyma, içerisine ceviz veya fındık konularak sıkıca sarılan ve kızartıldıktan sonra şuruba batırılan kadayıf dolması ile yoğurt, un ve dövülmüş buğdaydan yapılan ayran aşı çorbası, vazgeçilmez lezzetler arasında yer alıyor.

Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hacı Ömer Özden, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Erzurum kültürü üzerine uzun yıllar bilimsel araştırmalar yaptığını, kentte ramazan kültürünün önemli bir yere sahip olduğunu söyledi.

Her kültürün, bölgenin iklimi ve coğrafi yapısıyla doğrudan ilişkili olduğunu anlatan Özden, tüketilen lezzetlerin de iklime bağlı geliştiğine dikkati çekti.

Tarihte Orta Asya ve Tebriz üzerinden Erzurum'a Türklerin geldiğini bildiren Özden, "Yediğimiz, içtiğimiz gıdalarımız iklim yapısının sonucu olarak oluşmuş. Erzurum'da geçim imkanları hayvancılık üzerine kurulmuştur. Dolayısıyla tüketilen gıdaları da üretim şeklimiz oluşturmaktadır" diye konuştu.

Özden, Erzurum'da iklimin sertliği nedeniyle vücudun dengesini sağlaması için gıdaların da sıcak tüketildiğini belirtti.

Kentte, zeytinyağlı lezzetlerin 'yok' denecek kadar az olduğunu vurgulayan Özden, "İftar için mutlaka yumurtalı kıyma yapılır. Ramazan boyunca kıyma bolca tüketilir. Kentte kıymasız bir sofra hemen hemen yoktur" dedi.

Binli yılların başından itibaren Erzurum'a gelen toplulukların kadayıf dolması, ayran aşı çorbası ve yumurtalı kıyma kültürünü başlattığını söyleyen Özden, şunları kaydetti:

"Ramazanda en fakir ailenin bile sofrasında bu üçlü lezzet vardır. Erzurumlu asla bundan vazgeçemez. Erzurum'da ramazan ayı boyunca iftarda ayran aşı çorbası, yumurtalı kıyma ve kadayıf dolması tatlısının tüketilmesi bin yıllık bir geçmişe sahip. Orta Asya'dan getirdiğimiz bir kültürün devamıdır. Bu kültür Selçuklulardan da önce başlamıştır. Aslında bu menüyle gün boyu enerjisiz kalan vücudumuza protein, karbonhidrat takviyesi yaparız."

"Kadayıf tok tutuyor, enerji veriyor"

Kadayıf ustası Muammer Tanhaş da iftar sofralarının baş tacının yöresel lezzet kadayıf dolması olduğunu belirtti.

Kentte oruç tutan herkesin kadayıf dolması tükettiğini belirten Tanhaş, "Erzurum'da ayran aşı çorbası, kıyma ve kadayıf olmazsa olmaz. Kadayıf hem iftarda hem sahurda tüketilir. İçinde ceviz, yumurta var. Tok tutuyor, enerji veriyor" şeklinde konuştu.