Çocuklarda "Pasifleştiren" Kitaplara Dikkat

Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Firdevs Güneş, kitap seçiminin çocuğun geleceğine yön verdiğini belirterek, çocukların, pasifleştiren kitapları sürekli tercih etmesi ve okumasının; düşünme, anlama, sorgulama, araştırma, keşfetme, işbirliği yapma, problem çözme, karar verme ve girişimcilik gibi becerilerinin gelişimine engel olacağını söyledi.

Güneş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çocukluk yıllarında edinilen okuma becerisinin kazanılmasında eğitiminin büyük rolü olduğuna dikkati çekti.

Okumanın; çocukların okudukları bir yazıyı anlaması, bunlar üzerinde düşünmesi, eleştirmesi, günlük hayatla ilişkilendirmesi, bireysel ve sosyal değerlerini, dünya görüşünü geliştirmesi, olayları incelemesi ve değerlendirmesi açısından önemine işaret eden Güneş, bu amaçların gerçekleşmesi ve okuma becerilerinin geliştirilmesinde çocuk kitaplarının büyük rolü bulunduğunu belirtti.

Güneş, her kitabın bu amaçları gerçekleştirecek nitelikte olmadığını vurgulayarak, "Bu nedenle çocuğun geleceğine ve geleceğin çocuklarına yön verecek kitapları seçerken, bazı ilkelere dikkat edilmeli. Bu ilkelerin başında ders programlarında öğrencilere kazandırılacak temel beceriler gelmekte" değerlendirmesinde bulundu.

Öğrencilerin okuması için seçilecek çocuk kitaplarının Türkçe'yi doğru, etkili ve güzel kullanma, eleştirel, yaratıcı düşünme, iletişim kurma, problem çözme, araştırma, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik, karar verme, kişisel ve sosyal değerlere önem verme becerileri geliştirecek özellikte olmasına dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Güneş, kitap seçiminde dikkate alınacak ikinci ilkenin ise okuma ilgisi olduğunu ifade etti.

Güneş, bir öğrencinin okuduğu kitaptan ne öğrenip öğrenmediğinin, zekasından çok okuma ilgisine bağlı bulunduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"İlgiye dönük bir kitap daha kolay anlaşılmakta ve daha kolay okunmakta. Buradan hareketle kitap seçerken öğrencilerin okuma ilgilerine ve niteliğine dikkat edilmeli. Bu süreçte öğrencileri heyecanlandıran kitaplar seçilerek, onların hem iyi okuyucu olmalarına hem de okuma ilgilerini geliştirmelerine katkı sağlanmalı. Ayrıca öğrencilerin kişilik ve beceri geliştirme, çevreyi ve dünyayı anlama ilgilerine yönelik kitaplar seçilmeli. İlk ve ortaokul düzeyinde görülen bu okuma ilgileri, çoğu zaman birbiri ile iç içedir. Aileler ve öğretmenler bu ilgileri doğru belirlemeli ve buna göre kitap seçmelidir."

Öğrenciyi pasifleştiren kitaplar

Okuma ilgisi kadar bunun niteliğinin de önemli olduğunu belirten Güneş, öğrencilerde görülen okuma ilgisinin niteliğinin hareket veya konu ağırlıklı, somut veya soyut, öğrenciyi aktifleştiren veya pasifleştiren türde olduğunu aktardı.

Aktifleştiren ilgilerin öğrenciyi harekete geçirerek ilgilendiği konularda araştırma yapma ve bilgi toplamaya yönlendirdiğine işaret eden Güneş, şunları kaydetti:

"Böyle durumlarda öğrenci büyük heyecan duymakta ve sürekli çaba göstermektedir. Pasifleştiren ilgiler ise öğrenciyi tutsak alan, kendinden geçiren, büyüleyen ve gerçek dünyadan uzaklaştıran ilgilerdir. Kitap seçimi çocuğun geleceğine yön vermede önemlidir. Bu anlamda çocukların, pasifleştiren kitapları sürekli tercih etmesi ve okuması düşünme, anlama, sorgulama, araştırma, keşfetme, işbirliği yapma, problem çözme, karar verme, girişimcilik gibi becerilerinin gelişimine engel olmaktadır. Bu kitapların sürekli okunması öğrencileri erken yaşlarda kolay para kazanma yolları, kısa sürede zengin olma, üretmeden, düşünmeden ve çabalamadan isteklerini elde etme anlayışına yöneltmektedir."

Güneş, öğrencilerin düşünme, anlama, sorgulama gibi zihinsel becerileri geliştirilerek söz konusu kitaplardan olumsuz etkilenmesinin önlenmesi için aileler ve öğretmenlerin kitap seçimine dikkat etmesi gerektiğini de ifade etti.