Çam Fıstığı Gelirinde 58 Milyon Dolarlık Düşüş

Mustafa Yıldırım - Türkiye çam fıstığı üretiminin yaklaşık yüzde 80'ini karşılayan Kozak yaylasında 7 yıldır rekolte düşüşü yaşanması, buna bağlı olarak gelirde 58 milyon dolarlık düşüş üzerine Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ekipleri çalışma başlattı.

Yukarıbey köyü muhtarı İlhan Çakır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kozak yaylasında Bergama'nın 16 köyünün bulunduğunu, bu köylerde yaklaşık 10 bin kişinin geçimini çam fıstığından sağladığını belirtti. Türkiye'de üretilen çam fıstığının yaklaşık yüzde 80'inin Kozak yaylasında yetiştirildiğini vurgulayan Çakır, 20 bin hektarın üzerindeki alanda bu ürünün üretildiği bildirdi.

Çam fıstığının ekonomik değerinin oldukça yüksek olduğunu kaydeden Çakır, bir adet olgun ağaçta ortalama 150-200 kozalağın olduğunu, 70 kozalaktan 1 kilo iç fıstık elde ettiklerini, bunun ise yaklaşık 80 liraya satıldığını ifade etti.

Bölgede üretilen çam fıstığının 2005 yılındaki ihracatından 50 milyon dolar, iç piyasadaki satışından ise 15 milyon dolar gelir elde ettiklerini dile getiren Çakır, geçen yıl ise bu rakamın ihracatta 5 milyon, iç ticarette ise 2 milyon dolara kadar gerilediğine işaret etti.

Çakır, bölgedeki çam fıstığı rekoltesinin 7 yıldır sürekli düştüğüne dikkat çekerek, "Özellikle son iki yılda büyük oranda düşüş yaşandı. Çağrılarımız üzerine Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ekipleri ve çeşitli üniversitelerden bilim adamları rekoltenin düşüş nedenlerini araştırmak için çalışma başlattılar. Üründeki düşüşün nedenini biz de bilmiyoruz. Bir an önce çalışmaların tamamlanarak gerekli önlemlerin alınmasını istiyoruz" dedi.

-Fungal hastalıkların etkili olduğu düşünülüyor-

Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nden orman yüksek mühendisi Muhammet Kırcı da çam fıstığındaki rekolte düşüşünün sebebini uzun zamandır araştırdıklarını söyledi.

Fıstık çamı ormanlarındaki kozalak veriminde son yıllarda verim düşüklüğü yaşandığını, ibre kurumaları ve içi boş tohumlar gibi sorunlarla karşılaştıklarını dile getiren Kırcı, 2006 yılında "Kozak Yöresi Fıstık Çamlarında Kozalak Kayıplarında Biyotik Faktörlerin ve Besin Elementlerinin İlişkilerinin Saptanması" ve "Kozak Yöresi Fıstık Çamlarında Kozalak Verimine Gübrelemenin Etkisinin Araştırılması" adlı iki proje başlatıldığını, bu projelerden birinin halen sürdüğünü anlattı.

Kırcı, şöyle konuştu:

"Kozalak verimlerini etkileyen ekolojik faktörleri, havzanın topografik özelliklerini, ağaçların beslenme ve tozlaşma durumunu, uzun dönemli yağış verilerini inceliyoruz. Havzayı temsil edecek şekilde 2006 yılında 3 adet seyyar iklim istasyonu kuruldu. 2009 ve 2010 yılına ait veriler, özellikle ağaçların tozlaşma dönemleri ile ilişkilendirilerek değerlendirildi. Yapılan değerlendirmeler sonucunda havzada kozalak verimi üzerine tozlaşma dönemi yağmurların, yükseltinin, rüzgarın, havanın nispi neminin ve gece-gündüz sıcaklık farklarının etkili olduğu belirlendi. 2010 yılında ağaçların tozlaşma döneminde hüküm süren iklim şartlarının bir önceki yıla göre farklı olduğu ve bunun da fungal hastalıkları tetiklediği düşünülüyor. Bu konudaki araştırmalarımız sürüyor."

Muhabir: Ramazan Ercan

Yayıncı: Hızır Hacısalihoğlu - İZMİR