Asırlık Taş Fırından Sofralara Uzanan Lezzetler

Hüseyin Demirci - Kars'ın Sarıkamış ilçesinde, gelişen teknolojiye rağmen asırlık taş fırınlarda pişirilen velibah, kete gibi birbirinden lezzetli yiyecekler, sofraları süslüyor.

Hamamlı köyünde atalarından kalan taş fırınlarda yemek ve ekmek pişiren ev kadınları, hem geleneği devam ettiriyor hem de birbirinden lezzetli yiyecekleri yaparak sofralara sunuyor.

Mutfaklarda teknolojik ürünlerin kullanılmasına rağmen, Hamamlı köyünde taş fırında ekmek ve yemek pişiren 9 çocuk annesi Surethan Çolak (80) da kayınvalidesinden öğrendiği geleneği devam ettiriyor.

Yaklaşık 10 yıl önce eşini kaybeden, küçük oğlu ve geliniyle yaşayan Çolak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yöresel yemekleri taş fırında pişirerek, bu geleneği genç nesillere aktardığını belirtti.

Taş fırında Çerkez kültürüne ait velibah ile Karapapak helvası ve kete gibi yemekler pişirdiğini anlatan Çolak, "Bu taş fırın kayınvalidemden kaldı. Kültürümüze ait yöresel yemekleri bu fırında yapıyorum" dedi.

-"Yüzyıllardır süren bu geleneği devam ettirmek istiyorum"-

Taş fırında yapılan yöresel yemeklerin daha lezzetli olduğunu vurgulayan Çolak, "Yüzyıllardır süren bu geleneği devam ettirmek istiyorum. Çünkü zahmetli olsa da taş fırında yapılan yemeklerin lezzeti farklıdır. Taş fırında yemeğin nasıl pişirildiğini genç nesillere öğretiyorum. İnşallah bu gelenek sürdürülür" diye konuştu.

Çolak, şunları kaydetti:

"Gelin geldiğimden beri bu fırınımız vardı. Kayınvalidem Çerkez'di. Fırında ekmek, velibah, kete pişiriyorduk. Yaklaşık 50 yıldır aynı fırında ekmek, yemek ve çeşitli tatlılar pişiriyorum. Genç kızlara, komşularıma da öğrettim. Hepsi öğrensin ki ben öldükten sonra onlar bunu yaşatsın. Bu fırın 100 yıllıktır, her yemeğimizi onda yapıyoruz. Yemeğimizi de velibahlarımızı da ketemizi de ekmeğimizi de hatta güveçte olan yemekleri bile bu fırında pişiriyoruz. Pişirdiğim kete ve ekmekleri, İstanbul'da oturan torunlarıma da gönderiyorum."

Gelini Günay Çolak ise kayınvalidesinden ve büyüklerinden ekmek ve velibah pişirmeyi öğrendiğini belirterek, "İnşallah biz de çocuklarımıza öğretiriz" dedi.

-Taş fırında yapılan lezzetlerin tarifleri-

Taş fırında pişirdiği yiyeceklerin tarifini de veren Çolak, şöyle devam etti:

"Çerkez yemeği olan velibahı yapmak için ekmek gibi hazırlanan hamurdan mandalina büyüklüğünde parçalar kesilir. Unlanarak çay tabağı büyüklüğünde açılıp ortasına haşlanmış patatesten konur ve hamurun kenarları ortada toplanacak şekilde kapatılır. Tüm hamur topak yapılarak, bu işlem hepsine uygulanır. Bunlar yapıldıktan sonra unlayıp dikkatli bir şekilde ezmeden yufka gibi açılır. Daha sonra fırın küreği üzerine konularak, fırına sürülür. Velibah, soba veya sac üzerinde de pişirilir."

Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgesinde ketenin çok yaygın olarak yapıldığını ifade eden Çolak, ancak ketenin hazırlanmasının bölgeye göre farklılık gösterdiğini söyledi.

Karapapak helvasının da damaklarda ayrı bir tat bıraktığını vurgulayan Çolak, "Karapapak helvası yöreye ait bir tatlı çeşididir. Sütle un iyice karıştırılır. Kısık ateşte kavrulan unun üzerine şerbet dökülerek helva haline getirilir" dedi.

Yayıncı: Ahmet Ekici - KARS