Akarsu Kenarlarına Beton Yerine Taş Duvar Yapılsın" Önerisi

TUNCAY BEKAR - Karadeniz'de sel, taşkın ve heyelanları önlemek için dere kenarlarına yapılan yüksek beton duvarların karadaki canlıların suyla irtibatını keserek doğal yaşamı olumsuz etkilediği, dere kenarlarına taş duvarlar yapılmasının doğal yaşam için daha yararlı olacağı bildirildi.

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi, Trabzon Tarihi ve Doğal Değerleri Koruma Derneği Başkanı Yrd. Doç. Dr. Coşkun Erüz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sel ve heyelanların Karadeniz'de zaman zaman can ve mal kayıplarına yol açtığını anımsattı.

Bu nedenle Devlet Su İşleri'nin (DSİ) yörede son yıllarda özellikle denize yakın kısımlarda ve yerleşim yerlerinde dere ıslahı yapmak için yüksekliği 4 metreye varan kilometrelerce uzunlukta beton duvarlar yaptığını belirten Erüz, "Yöredeki arazi yapısı sebebiyle yollar derelerin kenarlarından geçiyor. Dere kenarlarında karayolu için beton duvarlar ile derelerle bağlantılı olan Hes'ler için çeşitli betonlama çalışmaları yapılıyor" dedi.

Erüz, bu durumun ekosisteme zarar verdiğini dile getirerek, DSİ'nin derelerdeki taşkınları önlemek ve arazileri korumak amacıyla yaptığı tersip bentleri ve ıslah duvarlarının sucul ekosistem ve akarsuların kenarında yaşayan yaban hayatı açısından çok ciddi anlamda tehdit oluşturmaya ve ekosistemi tahrip eden yapı haline gelmeye başladığını savundu.

Bu duvarların yüz yıllık dönemlerde olabilecek taşkınları önlemek, insanların zarar görmemesi amacıyla yapıldığını anlatan Erüz, şöyle devam etti:

"Dereler sadece insanlar için denetim altına alınması gereken doğal varlık değildir. Dereler yaban hayatının su içmesi, su kenarında barınması için de çok önemli. Örneğin su samuru derenin kenarında barınır, dereye girer, çıkar ve dere olmadan yaşayamaz. Canlı balık, yılan, kurbağa ve fare ile beslenir. Dere kenarını beton duvarla kapladığımız zaman ne su samurunun dereye girip avlanması ne de yılan ve kurbağa gibi diğer canlıların kendine ekosistem oluşturması mümkün. Memeli hayvanların da bu duvarları aşıp su içmesi imkansız. Çünkü 3-4 metre yüksekliğinde devasa duvarlar yapılıyor."

Erüz, beton taşkın koruma duvarları yapılırken bazen temelinin 2 metre derine kadar inmesi dolayısıyla yer altı suyu dengesinin de bozduğunu savunarak, şu ifadeleri kullandı:

"Duvarlar yüzünden hem yer altı su dengesi bozuldu hem de yaban hayatının derenin bir yatağından öbür yakasına geçmesi imkansız. Dere ıslahı adına ekosistem gözardı ediliyor. Karadeniz'in akarsularının kenarları ağaçlık ve çalılıktır. Bu alanlar, yaban hayatı için üreme, barınma ve beslenme için olmazsa olmaz yerlerdir. Biz görmesek dahi buralar inanılmaz bol çeşitliliğe, yaban hayatına sahip, hem küçük hem büyük yapılı organizmalar burada vardır. Su içmek, beslenmek ve üremek için canlılar bu alana gelir ancak taşkın koruma amaçlı duvarlar buradaki yaşamı ortadan kaldırıyor."

Dere kenarlarında gölge oluşturan ağaçların duvar yapımı için kesilmesi yüzünden çıplak hale gelen derelerin ısınmasının balıkları ve diğer canlıları olumsuz etkilediğini söyleyen Erüz, dere kenarlarına yol ya da Hes'ler için yapılan betonlama çalışmalarının da canlıları öldürebildiğine işaret etti.

"Taş duvarlar ekosistemin devamını sağlıyor"

Coşkun Erüz, bu nedenlerle beton taşkın koruma duvarları, bentler, HES ile karayolu çalışmaları yapılırken doğal yaşamın dikkate alınmasını isteyerek, dere kenarlarına yüksek beton duvarlar yerine eskiden olduğu gibi taş duvarlar yapılmasını önerdi.

Derelerde yapılan bu tür çalışmalarla doğal yaşama geri dönüşü olmayan zararlar verildiğini ifade eden Erüz, sözlerini şöyle tamamladı:

"Beton duvarlar mühendislik olarak doğru olabilir ama ekolojik olarak çok doğru olmayan uygulamalar yapılıyor. Doğal yaşamın devamı için beton duvarlar yerine önceden yapıldığı gibi blok taşlarla, daha alçak olan ve hayvanların geçişine imkan sağlayan taşkın koruma bentleri ve sistemleri yapılmalı. Çünkü taş duvarlar yaban hayatının derenin bir tarafından diğer tarafına geçişini sağlarken o kayaların arasında oluşacak çalılar, ağaçlıklar aracılığıyla da ekosistemin devamı sağlanıyor. Karadeniz'de yaygın olan beton duvarlar doğal yaşam için çok büyük tehlike. Allah, bu dünyayı sadece insanların yaşaması için bahşetmedi. Dereler insanlar kadar olduğu gibi diğer canlılar için de yaratıldı." - Trabzon