Gri Sigorta Mağdurları Ve Ödenen Sigorta Primlerinin İadesi

GRİ SİGORTA MAĞDURLARININ BAŞVURABİLECEĞİ HUKUKİ YOLLAR NELERDİR?

Hukuk, bireyin, toplumun ve devletin birbirleriyle olan ilişkilerini, hareketlerini düzenleyen kurallar bütününü oluşturan ve bunlara uyulmadığı ya da aykırı davranıldığı takdirde yaptırım uygulayan bir sistemdir. Hukukun var oluş amaçlarından biri hakkın yerine getirilmediği ya da hak kaybının yaşandığı durumlarda hukuki zeminde ve hukuk kuralları çerçevesinde yaşanan hak kaybını gidermek ve hakkın yerine getirilmesini sağlamaktır. Bu bağlamda Gri Sigorta Şirketi mağdurlarının hakları da hukuk düzeni tarafından korunacak ve gerekli önlemlerle birlikte mevcut hak kayıpları giderilecektir.

Gri Sigorta Mağdurları, yaptırdıkları zorunlu sigortalar kapsamında sigorta şirketinin kendilerine ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar için vakit kaybetmeksizin Güvence Hesabına başvurmalılardır. Sigorta Kanunu m. 14 gereği, mali bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi halinde sigortalılar maddi ve bedensel zarar alacakları için sigorta poliçelerinin yönetiminin bırakıldığı Güvence Hesabına başvurabilirler. Gri Sigorta Mağdurları kanundan doğan bu haklarını vakit kaybetmeden kullanmalılar.

Bu süreçte kaza yapan araçların sigorta veya kaskolarının başvuruları artık Gri Sigorta Şirketine değil Güvence Hesabına Karşı yapılacak. Örneğin 15.12.2023 tarihinden önce yapılan bir kazadan kaynaklı hem araç hem de bedeni maddi manevi zarar talepleri Güvence Hesabı'na yapılacaktır. Bu süreçte meydana gelen kazalardan kaynakları hak talepleriniz için önce arabuluculuk yoluyla güvence hesabına başvuru yapılmalı ödeme yapılmaz ise dava açılmalıdır.

İptal edilen Gri Sigorta Mağdurları kasko ve sigorta poliçelerinin iadesi için de talepler yine Güvence hesabına yapılacak. Konu ile alakalı Gri sigorta mağdurları ücretsiz olarak adliyelerden arabuluculuk başvurusu yapması gerekmektedir.

Zorunlu sigortalar kapsamında bir sigorta işlemi yaptırmayan diğer sigortalıların sigorta poliçelerinin, Gri Sigorta şirketinin mali zafiyetinden ötürü rizikoların gerçekleşmesi halinde oluşacak zararı karşılar nitelikte olmadığı yetkili kurumlarca bildirilmiş olup, sigortalıların farklı bir sigorta şirketinde poliçelerini yenileyebilecekleri ifade edilmiştir.

Sigorta şirketinin ruhsatının iptal edilmesi, sigorta şirketinin iflas etmesi ve sözleşme yapma yetkisinin kaldırıldığı hallerde sigortalının sigorta sözleşmesini feshetme hakkı doğar. Türk Ticaret Kanunu m. 1413 gereği sigortalı iflas hariç bu olguları öğrendiği tarihten itibaren 1 ay içinde sözleşmeyi fesheder, iflas durumunda ise sözleşme derhal sona erer.Türk Ticaret Kanunu m. 1413 gereği "sigorta sözleşmesi sona erdiği takdirde, Kanunda aksi öngörülmemişse, işlemeyen günlere ait ödenmiş primler sigorta ettirene geri verilir."

GRİ SİGORTA'YA NE OLDU?

Gri Sigorta Anonim Şirketi'nin mali bünyesi bir süredir sigortalıların hak ve menfaatlerini tehlikeye düşürecek derecede zayıflama eğiliminde olup, bakanlıkça alınan mali bünyenin güçlendirilmesine ilişkin birinci aşama tedbirlerinin şirketçe efektif bir şekilde uygulanamamış olması sebebiyle mali bünyedeki zayıflama artarak devam etmiştir.

Gri Sigorta Şirketinin mevzuata aykırı eylemleri, kötü yönetimi ve mali bünyedeki zayıflık Sigorta Kanunu 20'nci maddesi ile Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Mali Bünyelerine İlişkin Yönetmelik'in 13'üncü maddesinin uygulanmasını gerekli kılmıştır. 13. Madde şöyle demektedir:

- Sigorta Şirketince bu Yönetmeliğin 12'nci maddesi kapsamında talep edilen hususlar yerine getirilmezse veya bu tedbirlerin uygulanmasına rağmen mali bünyedeki zayıflama devam ederse

- Sigorta Şirketinin mali bünyesindeki zayıflamanın herhangi bir suretle düzeltilmesine imkân bulunmadığı tespit edilirse

- Sigorta Şirketi ödemelerini tatil ederse

- Ödenmemiş sermaye hariç şirket özsermayesi şirket için gerekli özsermayenin üçte birinin altına düşerse Hazine ve Maliye Bakanlığı 2. Aşama tedbirler uygular. Gri Sigorta için bu koşullar oluşmuştur.

Yönetmeliğin 13'üncü maddesinde yer alan koşulların gerçekleşmesi halinde Bakanlığın alacağı 2. Aşama tedbirler şunlardır:

- Sigorta ve emeklilik şirketlerinin faaliyette bulunduğu sigorta branşlarından sigorta portföyünü teminat ve karşılıkları ile başka şirket veya şirketlere devretmek, devralacak şirket bulunamadığı takdirde ise devredilecek portföyün tasfiyesine yönelik her türlü tedbiri almak

- Branşlar itibarıyla sigorta portföyünü sınırlandırmak,

- Mali bünyeyi zayıflatan karar ve işlemlerin yönetime ait olması halinde ilgili yönetim veya denetim kurulu üyelerinden bir kısmını veya tamamını görevden almak,

- Şirket yönetiminin kayyuma devredilmesini talep etmek,

- Şirketin tasfiyeye gitmesini istemek,

- Şirketin tüm branşlarda veya ilgili branşlarda yeni sigorta sözleşme akdetme ve temdit yetkisini kaldırmak,

- Şirketin ruhsatlarını iptal ve varlıklarını bloke etmek.

Gri Sigorta'ya Yönetmelik'in 13. Maddesi kapsamında uygulanan tedbirler Şirketin tüm branşlarda veya ilgili branşlarda yeni sigorta sözleşme akdetme ve temdit yetkisini kaldırmak, şirketin yönetim kurulunu görevden almak ve yeni kurul üyeleri atamak ve sigorta portföyünün idaresini Güvence Hesabına bırakmak olmuştur.

GÜVENCE HESABI NEDİR?

Güvence Hesabı, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nezdinde kurulan ve zorunlu sigortalara ilişkin olarak Sigorta Kanunu m. 14'te öngörülen koşulların oluşması halinde ortaya çıkan zararların bu sigortalarla saptanan geçerli teminat miktarlarına kadar karşılanmasını amaçlayan bir hesaptır.

Güvence Hesabının gelirlerini zorunlu sigortala için tahsil edilen toplam primlerin yüzde biri oranında sigorta şirketlerince ödenecek katılma payları ile sigorta ettirenlerden safi primlerin yüzde ikisi oranında tahsil edilecek katılma payları oluşturur.

GÜVENCE HESABINA KİMLER BAŞVURABİLİR?

Güvence Hesabına hangi koşullarda kimlerin başvurabileceği Sigorta Kanunu m. 14'te düzenlenmiştir. Buna göre Güvence Hesabına;

- Sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar için,

- Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dâhilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar için,

- Sigorta şirketinin malî bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddî ve bedensel zararlar için,

- Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde, kişiye gelen bedensel zararlar için,

- Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılacak ödemeler için başvurulabilir.

GRİ SİGORTA MAĞDURLARI GÜVENCE HESABINA NASIL BAŞVURUR?

Güvence hesabına başvuru, Güvence Yönetmeliğinde düzenlenen belgelerle birlikte Güvence Hesabına yazılan dilekçelerle veya Güvence Hesabının resmi internet sitesi aracılığıyla yapılabilir. Güvene hesabına başvuru sırasında istenilen belgeler ise şunlardır:

- Vekil ile başvuru halinde Vekaletname

- Kişisel verilerin işlenmesine yönelik rıza beyanı

- Kaza tespit tutanağı, ifade tutanakları, varsa bilirkişi raporu, keşif zaptı veya mahkeme kararı

- Kaza tarihindekiyönetmeliğe göre düzenlenen sağlık kurul raporu (Yönetmelikler için tıklayınız.)

- Epikriz raporu

- Genel adli muayene raporu

- Tüm tetkik ve tedavilere ilişkin raporlar

- Mağdura ait güncel SGK hizmet dökümü belgesi ile varsa hesap tarihi itibarıyla son gelir durum belgesi

- Veraset İlamı (Destekten yoksun kalma tazminatı için)

- Ölüm belgesi ve ölü muayene otopsi raporu (Destekten yoksun kalma tazminatı için)

- Güncel vukuatlı nüfus kayıt örneği (Destekten yoksun kalma tazminatı için)

- Ölen kişiye ait kaza tarihi itibarıyla son gelir durum belgesi (Destekten yoksun kalma tazminatı için)

Sigortacılık Kanunu'nun 14'üncü Maddesi gereği Sigorta Şirketinin mali zafiyeti durumunda bedensel zararlar dışındaki maddi zararlar için istenen belgeler ise şunlardır:

- Poliçe sureti

- Kaza tespit tutanağının resmi tasdikli sureti

- Eksper raporu

- Varsa mahkeme kararı sureti

- Hasar bedeli sigortalı tarafından ödenmiş ise ödeme ile ilgili belgelerin suretleri

- Kaza ile illiyetti gösteren diğer belgeler

Bu belgelerin temin edilmesiyle Güvence Hesabına başvurulur. Güvence hesabı başvuru belgelerini inceler. Tüm belgeler tam, usulüne uygun ise ve Kanunda öngörülen şartlar gerçekleşmişse ve de hak sahipliğinde tereddüt yoksa ödemeler yapılır.

GRİ SİGORTA MAĞDURLARI SİGORTA ŞİRKETİNDEN ALACAKLARINI NASIL TEMİN EDECEKLER?

Batan, iflas eden ya da mali zafiyet nedeniyle el konulan sigorta şirketlerinin sigorta portföy yönetimleri ve mevcut mal varlığı Güvence Hesabına bırakılır. Sigorta şirketi mağdurlarının zorunlu sigortalar kapsamında ortaya çıkan zararları Güvence Hesabından karşılanmaktadır.Sigorta şirketi mağdurlarının zorunlu sigorta kapsamı dışındaki sigorta alacakları ise sigorta şirketinin mevcut varlıklarından karşılanır ve bu işlem de Güvence Hesabı tarafından yapılır.

MAĞDURLAR GRİ SİGORTA ŞİRKETİNE DAVA AÇABİLİR Mİ?

Sigorta alacaklarına ilişkin davalarda sigortalılar önce ilgili sigorta şirketine başvurur. Başvurusu sonuçsuz kaşan sigortalılar doğrudan sigorta şirketlerine Asliye Ticaret Mahkemelerinde dava açarlar. Fakat Gri Sigorta artık Sigorta Kanunu m. 20'ye dayanılarak devlet tarafından el konulmuş bir sigorta şirketidir. Gri Sigortanın tüm sigorta poliçeleri ile mevcut varlıkları Güvence Hesabına devredilmiştir. Dolayısıyla Gri Sigorta mağdurları artık doğrudan Gri Sigorta şirketi aleyhine dava yoluna gidemeyecektir.

GRİ SİGORTA MAĞDURLARI KİME, NASIL VE NEREDE DAVA AÇABİLİR?

Gri Sigorta Şirketinin sigorta portföyünün, teminat ve karşılıklarının ve mevcut varlıklarının yönetimi Güvence Hesabına geçirildiğinden, Gri Sigorta Şirketi mağdurlarının tüm dava ve işlerinde aleyhine yargı başlatacakları organ Güvence Hesabı olacaktır.

Gri Sigorta mağdurlarının Güvence Hesabı aleyhine açacakları davalar, Türk Ticaret Kanunu madde 4 gereği ticari nitelikte davalar olarak kabul edilirler ve Asliye Ticaret Mahkemelerinde görülürler.

Sigorta alacakları için sigortalıların başvurabileceği önemli bir hukuki yol sigorta tahkimidir. Sigorta Kanunu m. 30 gereği Güvence Hesabından faydalanacak kişiler ile Güvence Hesabı arasında doğan uyuşmazlıkların çözümü için sigorta hesabına başvurabilirler. Sigorta tahkimine başvurabilmek için, aleyhine başvuru yapılacak sigorta şirketinin sigorta tahkim sistemine üye olması koşulu aransa da zorunlu tutulan sigortalardan kaynaklanan bu fıkra kapsamındaki uyuşmazlıklar için ilgili sigorta şirketinin sigorta tahkim sistemine üye olması şartı aranmaz. Sigorta tahkimine başvurabilmek için öncesinde mutlaka ilgili sigorta kuruluşuna başvuru yapılmış olması gerekir.

Gri Sigorta Mağdurları, Güvence Hesabına yapmış oldukları başvurunun reddedilmesi ya da hiç cevap verilmemesi üzerinden 15 iş günü geçmesi üzerine Güvence Hesabı aleyhine tahkim yoluna başvurabilirler. Güvence Hesabına karşı ileri sürülen talepler Sigorta Tahkim komisyonu raportörleri tarafından 15 gün içinde incelenir ve uygun görülürse hakem heyetine havale edip edilmeyeceği bildirilir. Hakem heyetine havale edilen dosyalar 4 ay içinde karara bağlanır.

GRİ SİGORTA ŞİRKETİ İFLAS ETTİ ÖDENEN PRİMLERE NE OLACAK?

Türk Ticaret Kanunu madde 1418 gereği "Sigortacının iflası hâlinde sigorta sözleşmesi sona erer. Sigortacının iflasından önce ödenmeyen tazminatlar, özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, önce 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu gereğince sigortacı tarafından ayrılması gereken teminatlardan, sonra iflas masasından karşılanır.". Kısaca ödenen primlerle alakalı önce güvence hesabına arabuluculuk başvuusu yapılacak, ödeme olmaz ise Asliye Ticaret Mahkemesine dava açılacak.

BİR SİGORTA ŞİRKETİNE DEVLET EL KOYABİLİR Mİ?

Sigorta şirketleri Sigorta Kanunu m. 28 gereği kurulan Sigorta Denetleme Kurumu tarafından denetlenir. Sigorta şirketleri faaliyetleri, varlıkları, iştirakleri, alacakları, öz kaynakları ve borçları ile kâr ve zarar hesapları arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyelerini ve idarî yapılarını etkileyen diğer tüm unsurların, tahsil edilen primler ile birikimlerin değerlendirilmesi ve korunması ile aktüer yal ve finansal hesap ve dengelerin incelenmesi, tespit ve denetimi sigorta denetleme kurumunca görevli kişiler tarafından yapılır. Bu denetimler neticesinde Sigorta Kanunu m. 20'de ve Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Mali Bünyelerine İlişkin Yönetmelik'in 13'üncü maddesinde öngörülen koşulların mevcut olması halinde Hazine ve Maliye Bakanı'nın kararıyla sigorta şirketine el konulabilir.

Av.HAŞİM ELMAS