Şanlıurfa'nın destansı mücadelesi 105 yaşında! Mehmet Kasım Gülpınar'dan yıl dönümü mesajı

Kurtuluş Savaşı döneminde, şehri işgal eden düşman kuvvetlerine karşı destansı bir mücadele veren ve 11 Nisan 1920'de topraklarını düşmandan kurtaran Urfa halkı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından "Şanlı" ünvanı verilen kentin kurtuluşunun 105'inci yılını kutluyor. Şanlıurfalılar 105 yıl önce kahramanca verilen mücadelenin haklı gururunu yaşıyor. Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Kasım Gülpınar, Şanlıurfa'nın düşman işgalinden kurtuluşunun 105'inci yıl dönümü dolayısıyla videolu mesaj yayınladı.

"KURTULUŞ RUHU BU MİLLETİN EN BÜYÜK SERMAYESİDİR"

Gülpınar mesajında şu ifadeleri kullandı:"Kıymeti Şanlıurfalı kardeşlerim. Bugün tarihe altın harflerle yazılmış büyük bir destanın yıl dönümündeyiz. 105 yıl önce 11 Nisan 1920'de bu aziz şehir inancını, yüreğini ve onurunu ortaya koyarak düşmana "dur" dedi. Kadınıyla, erkeğiyle, genciyle istiklal madalyalı Urfa iman dolu yüreklerle ayağa kalktı. Hiçbir yardım beklemeden yalnızca Allah'a güvenerek destan yazdı. O gün canla, kanla korunan bu şehir bugün de aynı ruhla istikbaline yürüyor. Biz ecdadımızın bize emanet ettiği bu topraklarda birlik, kardeşlik ve adaletle yol alıyoruz. Unutmayalım, kurtuluş ruhu bu milletin en büyük sermayesidir. Ve bugün Gazze'de süren insanlık dışı saldırılara karşı en derin duygularımızla Filistinli kardeşlerimizin yanındayız. Oradaki mazlumların direnişi bizlere bir kez daha özgürlüğün ve onurun bedelini hatırlatıyor. İstiklal madalyalı Şanlıurfa'dan Gazze'ye kardeşlik duamızla ulaşıyoruz. Bu vesileyle başta şehitlerimiz olmak üzere tüm kahramanlarımızı, gazilerimizi rahmetle anıyor, Şanlıurfa'nın şanlı kurtuluşunun 105. yıl dönümünü yürekten kutluyorum. Nice asırlara, istiklal madalyalı şanlı şehir Şanlıurfa."

ŞANLIURFA'NIN DESTANSI MÜCADELESİ

Mondros Mütarekesi'nin 7. maddesini gerekçe gösteren İngilizler, Mart 1919'da Urfa'yı işgal ederek 1. Süvari Alayı Komutanı Binbaşı Hüseyin Bey'den birliğin şehri terk etmesini istedi. Durumun üst makamlara bildirilmesinin ardından, subay komutasında bir süvari takımı Urfa'da bırakıldı, alayın geri kalanı ise önce Karaköprü'ye, ardından Siverek'e çekildi.

İngilizler, şehir merkezinde özel ilgi gösterdikleri Ermenileri silahlandırarak atış talimi yaptırdı. Davranışlarından hoşlanmadıkları Mutasarrıf Nusret Bey'i ise tehcir bahanesiyle görevden aldırarak İstanbul'a gönderilmesini sağladılar.

Bu gelişmeler üzerine, işgale engel olmak isteyen Mustafa Kemal Paşa, vakit kaybetmeden Urfa Müftüsü ve kentin ileri gelenlerine çektiği telgrafla bağımsızlık mücadelesinin fitilini ateşledi.

"ONİKİLER" KURTULUŞ İÇİN ANT İÇTİ

Telgrafın Urfa'ya ulaşmasının hemen arkasından Eski İdare Meclisi azasından Belediye Reisi Hacıkamilzade Hacı Mustafa Efendi, Barutçuzade Hacı İmam Efendi, eşraftan tüccar Hacıkamilzade Hacı Mustafa Reşit Efendi, Mollazade Mahmut Efendi, 5. Polis komiserliğinden müstafi Arabi, katibizade Şakir Efendi, Güllüzade Osman Efendi, esnaftan Şellizade Ali Ağa, tüccardan Nebozade Hacı İmam Efendi, eşraftan Hacı Bedirağazade Halil Ağa, Jandarma tabur mülhakı İzmirli Adil Hulusi Efendi, takım kumandanlarından mülazımı evvel Hüseyin Pertev Efendi ve Jandarma Çavuşu Sofizade Hacı Mustafa Çavuş bir araya gelerek bölgenin kaderini değiştirecek ve kurtuluşun yolunu açan dönemi başlattı.

Bölgede "Onikiler" adı verilen bu grup, kurtuluş için ant içip Jandarma Kumandanı Binbaşı Ali Rıza Bey başkanlığında toplanarak oluşturulan cemiyetlerini, Sivas'ta Heyet-i Temsiliye Başkanlığına bildirdi.

FRANSIZ KOMUTANA ÜLTİMATOM VERİLDİ

15 Eylül 1919 tarihinde Paris'te yapılan ve "Suriye İtilafnamesi" olarak da bilinen anlaşmayla Urfa ve çevresinin Fransızlara devredilmesinin ardından Mustafa Kemal, Urfa Müftüsü ve eşrafına çektiği telgrafta, "Milli örgütlenişi genişletin. Her türlü haksızlığı, protesto ve icabında fiilen reddedin" talimatını verdi. İngilizler, Ekim ayı sonunda Urfa'yı boşaltarak Fransızlara teslim etti.

Binbaşı Ali Rıza Bey'in yerine Urfa Jandarma Komutanlığına atanan Yüzbaşı Ali Saip Bey, aralık ayı sonunda kente geldi. Emekli Binbaşı İhsan Bey ve beraberindekilerle ayaklanma düşüncesini görüştü. Görevden alınmasına rağmen kentin kurtuluşu için çalışmalarını sürdüren ve gerekli desteği alan Ali Rıza Bey, 15 Ocak'ta bir ayaklanma planı hazırlayarak 3 bin kişilik bir kuvvet oluşturdu.

Hacı Mustafa Hacıkamiloğlu başkanlığında oluşturulan Kuvayımilliye ordusu, 7 Şubat 1920'de şehirdeki Fransız komutana ültimatom vererek 24 saat içinde Urfa'yı boşaltmalarını istedi.

Fransız komutanın zaman kazanmaya yönelik cevabı ve devreye İngilizleri sokarak Osmanlı Hükümetine baskı yapmaya kalkışması üzerine 8-9 Şubat gecesi Fransızlara karşı taarruza geçildi. Çarpışmalar, 10 Nisan 1920'ye kadar devam etti. 10 Nisan'ı 11 Nisan'a bağlayan gece Fransız kuvvetleri, iki koldan Suruç yönüne doğru yola çıktı.

Topraklarını işgalden kurtarmak için kahramanca mücadele veren Urfa halkı, bu tarihte birliklerinin yarısını kaybeden Fransızları kentten çıkarmayı başardı.

1984'TE "ŞANLI" ÜNVANI ALDI

Urfa milletvekili Osman Doğan ve 17 arkadaşı, Kurtuluş Savaşı'nda gösterilen kahramanlıktan dolayı Urfa'nın adının "Şanlıurfa" olarak değiştirilmesine ilişkin kanun teklifini TBMM'ye sundu.

Teklif, 12 Haziran 1984'te kabul edilerek kanunlaştı. Urfa ilinin adının Şanlıurfa olarak değiştirilmesi hakkındaki 3020 sayılı kanun, "22 Haziran 1984 tarih 18439 sayılı Resmi Gazete"de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Kurtuluş Savaşı sırasında verdiği destansı mücadeleyle büyük kahramanlık gösteren kente, "7 Nisan 2016"da da TBMM Genel Kurulunda oy birliğiyle İstiklal Madalyası verildi.

Üzerinden 105 yıl geçen destansı mücadele, kentte hiçbir zaman unutulmadı. Bu mücadeleye dair türküler yazıldı, çatışmalarda kullanılan silah ve mühimmatların sergilendiği Kurtuluş Müzesi'nde başlatılan restorasyon çalışmaları ise halen devam ediyor. Mücadelenin fitilini ateşleyen kahramanlara atfen, kentte "Onikiler" adını taşıyan bir mahalle de bulunuyor.