"Osmanlı Belgelerinde Irak" Paneli

Cumhurbaşkanlığı Orta Doğu Başdanışmanı Erşat Hürmüzlü, 'Türkiye ile Irak arasındaki tarihi ve kültürel ortak hudutların korunması için kafalardaki sınırları ortadan kaldırmamız gerekir" dedi.

İslam, Tarih, Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi (IRCICA) ile Irak Başbakanlığı'na bağlı kültür kurumu Beytü-l Hikme tarafından ortaklaşa düzenlenen

"Osmanlı Belgelerinde Irak" konulu panel, Yıldız Sarayı Çit Kasrı'nda yapıldı.

Panelin açılışında konuşan Cumhurbaşkanlığı Orta Doğu Başdanışmanı Hürmüzlü, Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihinde Irak ile olan ilişkilerinin hiçbir zaman bozulmadığını, iki ülke arasındaki sevgi ve kardeşlik bağlarının günümüze kadar geldiğini söyledi.

Yeni dönemde de Türkiye ile Irak arasındaki çalışmalarında bu ilişkilerin perçinlendiğini vurgulayan Hürmüzlü, şöyle devam etti:

"Türkiye kritik zamanlarda da savaş zamanlarında da Bağdat'taki büyükelçiliğini kapatmayan nadir ülkelerden birisidir. Tam tersine Basra'da, Musul'da, Erbil'de de başkonsolosluklar açmıştır. Yakında Kerkük'te de bir konsolosluğun veya bakanlık ofisinin açılması gündeme gelecektir. Onu bekliyoruz."

Hürmüzlü, ilmi çalışmaların bu kardeşlik duygularını daha da artıracağını dile getirdi.

Arada siyasi sınırlar olsa da Türk ve Iraklılar'ın tek millet olduğunu aktaran Hürmüzlü, "Türkiye ile Irak arasındaki tarihi ve kültürel ortak hudutların korunması için kafalardaki sınırları ortadan kaldırmamız gerekir. Düşüncelerimizde sınırları kaldırmamız gerekir" şeklinde konuştu.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu da vesika ve belgelerin Irak tarihi ile ilgili çalışmalara ışık tutması açısından çok önemli olduğunu ifade etti.

Osmanlı arşivinin, yaklaşık 400 yıllık Arap tarihi ve 40 devletle de çok önemli belge ve vesikaları kapsadığını vurgulayan İhsanoğlu, bu kaynaktan mutlaka faydalanılması gerektiğini belirtti.

İslam alemindeki ulema ve araştırmacıların birbirleriyle ilişki kurmaları ve ortak çalışmalar yapmaları gerektiğine işaret eden İhsanoğlu, Beytü-l Hikme Enstitüsü'nün Türkiye'ye tarih ve sosyal bölümlerden öğrenci göndermesi ve onların İstanbul'da yüksek lisans ve doktoraya kaydolarak Osmanlı döneminde Irak konusunda çalışma yapmaları önerisinde bulundu.

İhsanoğlu, böylece yetişen Iraklı öğrencilerin birer uzman olarak ülkelerine döneceklerini kaydederek, Bu önerim gelecek için çok önemli bir yatırımdır" dedi.

IRCICA Genel Direktörü Halit Eren de Irak'ın yaklaşık 400 yıl Osmanlı idaresinde kaldığını anımsatarak, ancak bu tarih alanının birçok bölümünün meçhul ve karanlıkta kaldığını söyledi.

Bu karanlıktan istifade edenlerin yazdıkları kitaplarla ortak tarihi kirletmek ve değiştirmek istediklerini, böylece Araplar ile Türkler arasında bir düşmanlık yaydıklarını anlatan Eren, batılıların yazdığı bu kitaplara karşı Osmanlı arşivinin çok önemli olduğunu belirtti.

Eren, İstanbul'da bulunan Osmanlı arşivinde 100 milyondan fazla belge bulunduğunu, çok önemli bilgiler içeren bu belgelerden Osmanlıca bilinmediği için yeterince faydalanılmadığını vurguladı.

Irak Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Muhammed Affan el Hamdani de vesika ve belgelerin tarihin temel sütunları olduğuna işaret etti.

Osmanlı arşivinin bütün araştırmacılara açık olmakla birlikte İngiliz arşivinin bir kısmının gizli olduğunu vurgulayan Hamdani, bu arşivin sadece Türklere değil bütün İslam ümmetine aittir olduğunu dile getirdi.

Hamdani, geleceğin siyasi ve askeri ilişkilerle değil, kültürel ilişkilerle inşa edilebileceğini dile getirerek, "Osmanlı arşivi geleceği inşa etmek için çok gereklidir. Irak ve Türkiye olarak tekrar müşterek tarihimizi oluşturmamız için mutlaka müşterek kültürümüzü yaşatmamız gerekir" diye konuştu.

Beytü-l Hikme Enstitüsü Mütevelli Heyeti Başkanı Prof. Dr. Şimran al-İcli de uzun süredir İran, Hindistan ve Yunanistan gibi birçok ülkeden Irak ile ilgili kitap ve belgeleri bulup dillerine tercüme ettiklerini anlattı.

Irak ile Türkiye'nin iki farkı ülke olsa da tek bir ümmet, tek bir millet olduğuna dikkati çeken İcli, "Irak zayıflarsa Türkiye de zayıflar, Irak güçlenirse Türkiye de güçlenir" dedi.

İcli, İstanbul'daki belgelerin insanlık için faydalı olduğunu, Osmanlı arşivinde Irak ile ilgili belgeleri kopyalamak istediklerini belirterek, "Biz artık yabancılardan tarihimizi okumak istemiyoruz" şeklinde konuştu..

İcli, Türk araştırmacılar ile sürekli koordinasyon halinde bulunup bilimsel çalışmalar yapmak ve bilgi alışverişinde bulunmak istediklerini aktardı.

Muhabir: Nesime Ergönen / Neşat Ergül

Yayıncı: Sabri Çelebioğlu - İSTANBUL