Volodimir Zelenskiy Biyografisi

Volodimir Zelenskiy Kimdir ?

Volodimir Oleksandroviç Zelenski d. 25 Ocak 1978, Ukrayna Cumhurbaşkanı, senarist, oyuncu ve yönetmendir. Aday olduğu 2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci tura kaldı ve kazandı. Adaylığını açıkladığı 31 Aralık 2018'den altı ay öncesinde yapılan anketlerde bile adı ilk sıralarda geçiyordu. Zelenski 2015'te Halkın Hizmetkârı adlı televizyon dizisinde Ukrayna cumhurbaşkanını canlandırdı. Halkın Hizmetkârı partisi ise Mart 2018'de dizinin yapımcı şirketi Kvartal 95 tarafından kuruldu.

İlk yılları

Zelenski, 25 Ocak 1978'de Kriviy Rig, Ukrayna SSC, Sovyetler Birliği'nde (günümüzde Ukrayna) Yahudi bir ailede doğdu. Babası Oleksandr Zelenski Kriviy Rig Ekonomi Enstitüsü'nde profesör olarak çalışırken annesi Rimma Zelenska mühendistir. Liseye başlamadan önce babasının işi nedeniyle dört yıl Moğolistan'ın Erdenet şehrinde yaşadı. 16 yaşında TOEFL sınavını geçti ve İsrail'de eğitim görmek için eğitim bursu kazandı, ama babası gitmesine izin vermedi. Kiev Ulusal Ekonomi Üniversitesi'nin Kriviy Rig kampüsünde hukuk eğitimi aldı ancak profesyonel olarak bu alanda çalışmadı.

Sanat kariyeri

Zelenski 17 yaşında yerel KVN (bir komedi yarışması) takımına katıldı ve çok geçmeden birleşmiş Ukrayna takımı "Zaporizhia-Kryvyi Rih-Transit"e katılması için davet edildi. Bu takım KVN'nin Major Ligi'nde gösteri yaptı ve nihayetinde 1997 yılında birinci oldu.Zelenski'nin aynı yıl oluşturup liderliğini yaptığı Kvartal 95 ekibi daha sonra Kvartal 95 komedi ekibine dönüştü. Kvartal 95, 1998-2003 yılları arasında Major Lig'de ve KVN'nin en yüksek açık Ukrayna liginde gösteriler yaptı, bu sırada takım üyeleri Moskova'da çok zaman geçirip eski Sovyet ülkelerinde sıkça turlara çıktı. Kvartal 95 2003'te Ukraynalı TV kanalı 1+1 için TV programları üretmeye başladı ve 2005'te ekip Ukraynalı TV kanalı Inter'e geçti.

Zelenski, 2015'te Halkın Hizmetkârı adlı televizyon dizisinde Ukrayna cumhurbaşkanını canlandırdı. Dizide canlandırdığı karakter, bir viral videoda yolsuzluk karşıtı açıklamalar yaptıktan sonra cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan otuzlu yaşlarında bir lise tarih öğretmeniydi.

Siyasi kariyerinin başlangıcı

Zelenski, 2013-2014 Yevromaydan hareketini, Donbass Savaşı sırasında da Ukrayna Ordusu'nu destekledi. Ağustos 2014'te Ukrayna Kültür Bakanlığı'nın Rus sanatçıların ülkeye girişini yasaklama kararına karşı çıktı. 2018'de başrolünde yer aldığı romantik komedi filmi Love in the Big City 2 ülkede yasaklandı.

Halkın Hizmetkârı partisi Mart 2018'de aynı adlı dizinin yapımcı şirketi Kvartal 95 çalışanları tarafından kuruldu. Zelenski, Mart 2019'da Der Spiegel'e verdiği röportajda siyasetçilere olan güveni yeniden tesis etmek için siyasete girdiğini, "profesyonel, düzgün insanları yönetime getirmek" ve "siyaset kurumunun havasını olabildiğince değiştirmek" istediğini söyledi.

Cumhurbaşkanlığı adaylığı

Zelenski, 31 Aralık 2018'de 2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olduğunu açıkladı. Adaylık açıklamasından altı ay öncesinde yapılan anketlerde bile Zelenski'nin adı ilk sıralarda geçiyordu. Kampanya dönemi boyunca Kvartal 95 ile gösterilere devam etti. Seçilmesi durumunda bir dönem başkanlık yapacağını açıkladı.

Cumhurbaşkanlığı

20 Mayıs 2019'da resmen göreve başladı.[29] Ukrayna parlamentosu'nda (Verkhovna Rada) gerçekleştirilen törene katılan çeşitli yabancı yetkililer arasında Salome Zurabişvili (Gürcistan), Kersti Kaljulaid (Estonya), Raimonds Vejonis (Letonya), Dalia Grybauskaite (Litvanya), János Áder (Macaristan), Maroš Šefcovic (Avrupa Birliği), ve Rick Perry (Amerika Birleşik Devletleri) vardı. Cumhurbaşkanı olarak ilk icraati, yemin töreninde o zamanki Ukrayna parlamentosunu feshetmek oldu. Zelenski ilk Yahudi Ukrayna Cumhurbaşkanı olarak kayda geçti.

28 Mayıs'ta Miheil Saakaşvili'ye Ukrayna vatandaşlığını iade etti.

Zelenski'nin seçim sistemini değiştirmeye yönelik ilk büyük teklifi Ukrayna parlamentosu tarafından reddedildi. Teklif geçseydi, çoğunluk oyu sisteminden gizli parti listelerinin kullanıldığı bir nispi (orantılı) temsil sistemine geçiş ve seçim barajının %5'ten %3'e indirilmesi gerçekleşecekti. Teklifin geçmemesinin temel sebebi parti listelerinin gizli olmasına parlamentodaki partilerin çoğunun karşı çıkmasıydı.

Ek olarak, 6 Haziran'da meclis üyeleri Zelenski'nin yasadışı zenginleşmeye yönelik cezai sorumluluğun yeniden yürürlüğe geçmesine dair kritik girişimini parlamento gündemine eklemeyi reddederek onun yerine bir grup vekilin hazırladığı benzer bir yasayı gündeme ekledi.

8 Temmuz'da Zelenski, maliyetini gerekçe göstererek her yıl Bağımsızlık Meydanı'nda gerçekleştirilen Kyiv Bağımsızlık Günü Geçit Töreni'ni iptal etti. Buna karşın Zelenski, Bağımsızlık Günü'nün yine de kutlanacağını ve kahramanların onurlandırılacağını vurguladı, yalnızca "format yeni olacaktı". Zelenski ayrıca geçit töreninde kullanılacak paranın bunun yerine gaziler için kullanılmasını teklif etti.

2020'de Zelenski'nin partisi, televizyon ve radyo yayıncıları arasında rekabeti artırmak ve Ukraynalı oligarkların yayıncılar üzerindeki etkisini azaltmak için Ukrayna'nın medya kanunlarına yönelik reform teklifinde bulundu. Teklif, içerdiği bilgi çarpıtmaya yönelik cezai sorumluluk getiren maddenin kötüye kullanılabileceğinden dolayı Ukrayna'da medya sansürünü artırma riski taşımasıyla eleştirildi.

Zelenski Ocak 2020'de Umman'a yaptığı gizli bir yolculuğun resmî programında yer almamasından ve devlet vazifesiyle kişisel tatilini birlikte yürüttüğü izlenimi verdiğinden dolayı eleştirildi. Cumhurbaşkanının ofisi yolculuğun bedelini hükûmetin değil bizzat Zelenski'nin karşıladığını söylese de, yolculukla ilgili şeffaflık olmamasından dolayı Zelenski ağır eleştiriler aldı. Zelenski, zamanında önceki cumhurbaşkanı Petro Poroşenko'nun Maldivler'de geçirdiği gizli tatili eleştirmişti.

Parlamento Ocak 2021'de Ukrayna'nın referandum yasalarını güncelleyen ve yeniden düzenleyen bir kanun tasarısını kabul etti.[45] 2018 yılında Ukrayna Anayasa Mahkemesi'nin yasadışı ilan ettiği referandum yasasını düzeltmek Zelenski'nin seçim vaatlerinden biriydi.

Kabineler ve yönetim

Zelenski, Andriy Bohdan'ı Ukrayna Cumhurbaşkanı Ofisi'nin başına atadı. Bohdan bundan önce Ukraynalı oligark Ihor Kolomoyskyi'nin avukatlığını yapmıştı. Zelenski'nin atadığı Cumhurbaşkanlığı İdaresi üyelerinin bir kısmı, kurucusu olduğu eski yapım şirketi Kvartal 95'ten ekip arkadaşlarıydı. Ukrayna Gizli Servisi'nin başkan yardımcısı olan İvan Bakanov bunlardan biridir.

Parlamento Zelenski'nin Dışişleri Bakanı'nı, Savunma Bakanı'nı, Ukrayna Güvenlik Servisi başkanını ve başsavcıyı değiştirme isteğini onaylamadı. Zelenski ayrıca Ukrayna'nın 24 oblastının valilerinden 20'sini görevden alıp yerlerine yenilerini atadı.

Honçaruk hükûmeti

Zelenski'nin siyasi partisi Halkın Hizmetkârı, 21 Temmuz 2019 parlamento seçimlerinde modern Ukrayna tarihinde bir ilk olarak parti listesi oyunun yüzde 43'üyle parlamentoda tek parti çoğunluğuna ulaştı. Cumhurbaşkanının partisi 424 koltuktan 254'ünü kazandı.

Seçimlerin ardından Zelenski'nin başbakanlık için aday gösterdiği Oleksiy Honçaruk'un başbakanlığı parlamento tarafından hızlıca onaylandı. Parlamento ayrıca Andrii Zahorodniuk'u savunma bakanı, Vadim Pristaiko'yu dışişleri bakanı, ve İvan Bakanov'u Ukrayna Güvenlik Servisi başkanı olarak onayladı.[53] Süregelen yolsuzluk iddialarından[54] dolayı tartışmalı bir figür olan Arsen Avakov ise içişleri bakanı olarak koltuğunu korudu. Honçaruk savunma olarak, görece deneyimsiz olan hükûmetin deneyimli idarecilere ihtiyaç duyduğunu ve Avakov'a geçemeyeceği "kırmızı çizgiler çizildiğini" söyledi.

Zelenski 11 Şubat 2020'de Bohdan'ı cumhurbaşkanlığı idaresi başkanlığı görevinden aldı ve yerine aynı gün Andriy Yernak'ı atadı.

Şmihal hükûmeti

6 Mart 2020'de Honçaruk hükûmeti yerini Denis Şmihal hükûmetine bıraktı. Honçaruk'un acele ayrılışı o zaman basında pek yer bulmadı.

Donbas Çatışmasına son verme girişimleri

Zelenski'nin ana seçim vaatlerinden biri Donbas Savaşı'na son vermek ve oradaki Rusya-destekli ayrılıkçı hareketi çözüme ulaştırmaktı.

Özel hayatı

Zelenski, liseden arkadaşı Olena Zelenska ile Eylül 2003'te evlendi. Çiftin Temmuz 2004'te kızı Oleksandra, Ocak 2013'te de oğlu Kirilo doğdu.