Tüba, Millî Mücadelenin Yerel Tarihini Açıklamaya Hazırlanıyor

TÜBA, "Milli Mücadelenin Yerel Tarihleri Projesi"ni 7 Haziran 2021 tarihinde düzenlediği ve 8 Haziran'da da devam edecek Çalıştayla hayata geçirdi.

TÜBA, "Türkiye 1918-1923 Milli Mücadele'nin Yerel Tarihleri Projesi" dizininin hazırlanması için yol haritası çıkarmak ve yayın ilkelerini tespit etmek amacıyla Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ) ortaklığı ile yürüttüğü ve FSMVÜ, Topkapı Yerleşkesi, Merkez Efendi Mah. Mevlevihane'sinde düzenlenen "Milli Mücadeleye Yerel Bakışlar Çalıştayı"nın ilk günü yüz yüze ve aynı zamanda çevrimiçi olarak gerçekleştirildi. Türkiye'nin yedi bölgesinden çoğulcu katılımın sağlandığı Çalıştay'da Milli Mücadelenin Yerel Anlatılarına dair sorunlar ve çözüm önerileri ele alındı; elde edilen sonuçlar, projede hazırlanacak olan eserler için de kılavuz özelliğine sahip olacak.

Milli Mu¨cadele tarihyazımını tu¨m boyutları ve aktörleriyle haritalandırılarak bu süreçteki yerel etmenleri daha vurgulu ve hak ettiği şekilde bilimsel literatüre kazandırmayı amaçlayan Proje kapsamında; şimdiye kadar Milli Mu¨cadele, Mu¨cahede-i Milliye, İstiklal Harbi, Bağımsızlık Savaşı, Kurtuluş Savaşı, Ulusal Bağımsızlık Savaşı başlıklarında literatürde çalışılan "1918-1923 Milli Mu¨cadele" döneminin yerel dinamikleri daha kapsamlı açıdan ele alınacak ve nihayetinde ise bilimsel metinler kitaplaştırılarak dizin halini alacak.

Program; TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker, TÜBA Asli Üyesi ve FSMVÜ Rektörü Prof. Dr. M. Fatih Andı ve FSMVÜ Türkiye Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mustafa Göleç'in açılış konuşmalarıyla başladı.

TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker: "Milli Mücadelenin Yerel Tarihleri Projesi" dahilinde hazırlanacak olan Türkiye'nin 7 bölgesine dair 10 eserden oluşacak seri TÜBA tarafından yayımlanarak kamuoyuyla paylaşılacak. "

Çalıştayda Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne geçiş dönemi olarak Milli Mücadele yıllarına merkezden bakan siyasi ve askeri tarih yazımının ötesine geçerek toplumsal ve yerel bir perspektiften bakma, yerel toplulukların, sıradan insanların Milli Mücadele'ye dair algı ve deneyimlerinin milli mücadele tarih yazımına nasıl dahil edilebileceği tartışıldı.

TÜBA Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Şeker "Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu hepimizin bildiği üzere bir istiklal harbinin başarıya ulaşmasıyla gerçekleşti. Bu sebeple ülkemizin kurtuluşu ve bağımsızlığının temelinde atalarımızın kanları, gözyaşları ve duaları var. Bu toprakların neler pahasına, nasıl bir mücadeleyle kazanıldığını iyi bilmek, gelecek nesillere bu bilinci kazandırmak ve vatan sevgisini aşılamak çok önemli. Bu da ancak doğru bilginin doğru yol ve yöntemlerle aktarılmasıyla mümkün olabilir. Geçmişte yaşadıklarımız ve bugünlerde yaşadıklarımız aslında milli mücadelenin her daim devam etmekte olduğunu gösteriyor. TÜBA olarak FSMVÜ ile; bilim insanlarımızın katkıları, önerileri, eleştiri ve destekleriyle birlikte tarihimizi bilimsel anlamda birincil kaynaklardan, hamasetten uzak, objektif biçimde günümüze aktaran kıymetli çalışmalardan olması dileğiyle Milli Mücadelenin Yerel Tarihleri Projesi'ni gündemimize aldık. Bu Proje'nin milli mücadele tarihine doğru kaynaklardan objektif yaklaşımıyla dönüm noktası olacağını düşünüyoruz" dedi.

Proje'nin Doç. Dr. Mustafa Göleç, Dr. İlhami Danış ve Dr. Zeynep Kevser Şerefoğlu tarafından yürütüldüğü bilgisini veren ve Çalıştay'da elde edilen sonuçların, projede hazırlanan eserler için de kılavuz özelliğine sahip olacağını söyleyen Prof. Şeker "Milli Mücadelenin Yerel Tarihleri Projesi" dahilinde hazırlanacak olan Türkiye'nin 7 bölgesine dair 10 eser TÜBA tarafından yayımlanarak kamuoyuyla paylaşılacak. " dedi.

Modern Türkiye'nin doğuşunda Milli Mücadelenin başka hiçbir vaka ile karşılaştırılamayacak önemde bir sembol olduğunu vurgulayan Prof. Şeker sözlerine şu şekilde devam etti: "Farklı siyasi ve tarihsel perspektiflerden bu büyük hadise Milli Mücadele, Mücahede-i Milliye, İstiklal Harbi, Kurtuluş Savaşı, Ulusal Bağımsızlık Savaşı gibi isimlerle adlandırıldı. Milli Mücadele'nin hakikati üzerindeki bu söylemsel rekabete karşılık, Milli Mücadele tarih yazımının hadisenin tüm mekan ve aktörlerine hak ettiği yeri ve değeri verebildiğini söylemek zor. "

"Milli Mücadelenin Yerel Tarihleri Projesi" Milli Mücadele tarih yazımında zamanı genişleterek, mekanı yayarak ve özneleri çoğaltarak alanı zenginleştirecek serinin hedefi Türkiye'nin Milli Mücadele ile ilgili hafızasını yerelden hareket ederek, yedi bölge başlığı altında yeniden kurmak olacak. "

Milli Mücadele tarih yazımının demokratik, katılımcı, çok sesli ve çok merkezli olarak yazılması ihtiyacının çok açık olduğunu bildiren Prof. Şeker "Bu kadar önemli bir tarihsel olgunun hak ettiği ölçüde araştırılıp incelenebildiği, döneme ilişkin derli-toplu ve yetkin kaynakların hazırlanıp yayınlanabildiği ne yazık ki iddia edilemez. Merkezi bir bakıştan beslenen milli mücadele dönemi yazınına çevreden, farklı ve bireysel katkılar bulunmakla beraber, ilgili resmi ve yarı-resmi yayınlarda bir amaç ve yöntem birliği yok. Bu çalışmalarda Milli Mücadele'nin kimi aktörleri, Milli Mücadele'de bazı şehirler, Milli Mücadele'nin bir kısım hususiyetleri ele alınmış, bütüncül bir resim ise ortaya konamamıştır. Tam da bu nedenle gerçekleştirdiğimiz "Milli Mücadelenin Yerel Tarihleri Projesi" neticesinde TÜBA tarafından "Türkiye 1918-1923 / Milli Mücadele'nin Yerel Tarihleri" serisi yayınlanacak. Milli Mücadele tarih yazımında zamanı genişleterek, mekanı yayarak ve özneleri çoğaltarak alanı zenginleştirecek bu serinin hedefi Türkiye'nin Milli Mücadele ile ilgili hafızasını yerelden hareket ederek, yedi bölge başlığı altında yeniden okumak ve kurmak olacak. " dedi.

Çalıştay'ın "Milli Mücadele Tarihyazımının Kaynakları (Arşivler, Yerel Basın, Anılar, Sözlü Tarih Çalışmaları, Görsel Kaynaklar, Efemera)" adlı ilk oturumunu Prof. Dr. Azmi Özcan yönetti; Prof. Dr. Cezmi Eraslan, Prof. Dr. Cemil Koçak, Prof. Dr. Nuri Köstüklü, Prof. Dr. Zekeriya Kurşun, Prof. Dr. Hikmet Öksüz, Prof. Dr. İsmail Özçelik, Prof. Dr. Haluk Selvi, Doç. Dr. Nurten Çetin, Dr. Öğr. Üyesi Kadir Kon, Dr. Öğr. Üyesi Zekeriya Türkmen katıldığı oturumun raportörlüğünü Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Kevser Şerefoğlu üstlendi.

Prof. Dr. Zekeriya Kurşun moderatörlüğündeki ikinci oturum "Milli Mücadelede Devlet ve Toplum (İşgaller, İstanbul ve Ankara ile İlişkiler, Yerel Cemiyetler ve Kongreler, Seçimler ve Me­buslar, İç İsyanlar, Eşkiyalık ve Asayiş Sorunları)" başlığı altında gerçekleştirildi. Prof. Dr. Süleyman Beyoğlu, Prof. Dr. Mustafa Budak, Prof. Dr. Ali Satan, Prof. Dr. Hasip Saygılı, Prof. Dr. Haluk Selvi, Prof. Dr. Gültekin Yıldız, Doç. Dr. Cengiz Şavkılı, Doç. Dr. F. Rezzan Ünalp, Dr. Öğr. Üyesi Levent Ünal ve Dr. Öğr. Üyesi Günver Güneş'in müzakere ettiği oturumun raportörlüğünü Doç. Dr. Mustafa Göleç yürüttü.

"Milli Mücadelenin Özneleri (Askeri ve Sivil Bürokrasi, Eşraf ve Din Adamları, Köylüler, Kadın ve Çocuklar, Azınlıklar, Nüfus Hareketleri vb. )" oturumu ise Prof. Dr. Süleyman Beyoğlu tarafından yönetti. Prof. Dr. Nejla Günay, Prof. Dr. Şaduman Halıcı, Prof. Dr. Hikmet Öksüz, Prof. Dr. Azmi Özcan, Prof. Dr. Haluk Selvi, Doç. Dr. Oktay Bozan, Dr. Öğr. Üyesi Emine Tonta Ak, Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Eray Biber, Dr. Öğr. Üyesi Zekeriya Türkmen ve Dr. Öğr. Üyesi Caner Yelbaşı'nın yer aldığı oturum Dr. Öğr. Üyesi İlhami Danış tarafından raporlandı.

Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Kevser Şerefoğlu yönetiminde "Toplumsal Bellek ve Milli Mücadele (Müzeler, Anıtlar, Şehitlikler, Folklor, Edebiyat, Ders Kitapları vb. )" başlığı altında gerçekleşen günün son oturumunda; Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk, Prof. Dr. Nejla Günay, Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, Doç. Dr. Mustafa Göleç, Yahya Coşkun, Bahar Çakırhan ve Fatma Hicret Ün tartıştı, oturumun raportörlüğünü Dr. Öğr. Üyesi Emine Tonta Ak yürüttü.

22 farklı üniversiteden ve 3 müzeden toplam 34 bilim insanı ve uzmanın katılacağı "Genel Değerlendirme ve Çalıştay Raporunun Hazırlanması" toplantısı ise 8 Haziran günü gerçekleştirilecek.